Kişi Merkezli Ortam Anketi-aile versiyonunun Türkçe geçerlilik güvenilirlik çalışması

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 418 - 423, 30.05.2025

Batuhan Bakırarar , Canan Emiroğlu

https://doi.org/10.32322/jhsm.1640440

Öz

Giriş/Amaç: Aile üyeleri, özellikle akut veya kritik hastalık durumlarında hastalar için sıklıkla önemli bir rol oynamaktadır. Hasta ve aile merkezli bakım, sağlık hizmetlerinin organizasyonu, sunumu ve değerlendirilmesi için sağlık hizmeti sağlayıcıları, hastalar ve aileleri arasındaki iş birliğine dayalı ilişkileri vurgulayan bir modeli temsil etmektedir. Türkiye'de, aile üyelerinin bakım ortamını kişi merkezlilik açısından nasıl gördüklerini ölçen araçların eksikliği söz konusudur. Bu rapor, kişi merkezli ortam anketi- aile versiyonunun (PCQ-F) Türkçe geçerlilik ve güvenilirliğini değerlendirmeyi ve literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Gereç ve yöntemler: Bu metodolojik çalışmaya hastane acil servisine başvuran 177 katılımcı dahil edilmiştir. PCQ-F'nin onaylanmış İngilizce versiyonu Türkçeye çevrilmiş ve daha sonra iki versiyon arasındaki uyumu değerlendirmek için tekrar İngilizceye çevrilmiştir. Uzmanlar daha sonra Türkçe çevirileri gözden geçirerek gerekli anlamsal ve dilbilgisel düzeltmeleri yapmış ve Türkçe versiyona son halini vermiştir. Yapı geçerliliğini değerlendirmek için doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Faktörlenebilirlik Kaiser-Meyer-Olkin ölçümü ve Bartlett'in küresellik testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Split Half yönteminin güvenilirliği, Cronbach's Alpha hesaplamasının yanı sıra Spearman-Brown ve Gutman katsayıları kullanılarak değerlendirilmiştir. Ayrıca, Madde Ayırt Edicilik İndeksi Mann-Whitney U testi kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular/Sonuçlar: Doğrulayıcı faktör analizi, ölçekte üç farklı faktörün varlığına işaret etmiştir. Split Half güvenilirlik sonuçları 0.980 ve 0.976 olarak bulunmuştur. İç tutarlılık analizi Cronbach's alpha'ya göre 0.940 ve 0.988 olarak belirlenmiştir. Taban ve tavan etkilerinin var olmadığı görülmüştür.
Sonuç: PCQ-F Türkçe versiyonunun analizi, bunun geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermiştir. PCQ-F, sağlık hizmetlerinde algılanan psikososyal ortamı değerlendirmek için bir araç olarak hizmet etmekte ve ayrıca çeşitli sağlık hizmetleri bağlamlarında aileler ve hastalar arasındaki deneyimlerdeki benzerlik ve farklılıkları değerlendirebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

: anket , aile , hasta merkezli bakım , sağlık tesisi ortamı , psikometri , güvenilirlilik ve geçerlilik

Psychometric evaluation of the Turkish language Person-Centered Climate Questionnaire-family version

Öz

Aims: This report aims to evaluate the Turkish validity and reliability of the Person-Centered Climate Questionnaire-family version (PCQ-F) and contribute to the literature.
Methods: This methodological study included 177 participants who applied to the hospital emergency department (ED). The validated English version of the PCQ-F was translated into Turkish and subsequently translated back into English to assess the alignment between the two versions. Experts then reviewed the Turkish translations, making necessary semantic and grammatical adjustments to finalize the Turkish version. Confirmatory factor analysis was employed to evaluate construct validity. The factorability was evaluated using the Kaiser-Meyer-Olkin measure and Bartlett’s test of sphericity. The reliability of the Split Half method was assessed using the Spearman-Brown and Gutman coefficients, alongside the calculation of Cronbach’s alpha. Additionally, the Item Discrimination Index was evaluated using Mann-Whitney U test.
Results: The confirmatory factor analysis indicated the presence of three distinct factors within the scale. The Split Half reliability results were found to be 0.980 and 0.976. The internal consistency analysis was determined to be 0.940 and 0.988 based on Cronbach’s alpha. The presence of floor and ceiling effects was deemed absent.
Conclusion: The analysis of the PCQ-F Turkish version showed that this is a valid and reliable. The PCQ-F serves as a tool for evaluating the perceived psychosocial environment within healthcare, and can also assess the similarities and differences in experiences between families and patients across various healthcare contexts.

Anahtar Kelimeler

Climate , family , person-centered care , psychometrics , questionnaire

Teşekkür

Dear Editor-in-Chief, On behalf of all authors, I am submitting our manuscript entitled, “Psychometric evaluation of the Turkish language Person-Centered Climate Questionnaire – family version” for consideration of publication in “Journal of Health Sciences and Medicine ”. Despite the advancements in scientific and technological opportunities that have led to improved conditions in the health sector both globally and within our country, the influence of the human factor remains a significant consideration. We conducted this study because of that in Turkey, there is a lack of instruments to measure how family members view the caring environment in terms of person-centeredness. This new scale, the Person-Centered Climate Questionnaire-family version (PCQ-F), has emerged to fill the existing gap in assessing how family members perceive the care environment as person-centered. We affirm that this manuscript has been formatted in compliance with the journal’s specifications, and that all authors contributed substantially in the preparation of this manuscript. Manuscript has been read and approved by all the authors. The requirements for authorship as stated earlier in this document have been met. It was evaluated by a language expert. The manuscript represents honest work. We also affirm that we have not published or posted data related to this manuscript and this manuscript is not currently under review at another journal. Sincerely, Corresponding author: Doç.Dr.Batuhan Bakırarar E-mail address: [e-mail] ORCID No: 0000-0002-5662-8193

Kaynakça

• Coiera E, Yin K, Sharan RV, Akbar S, et al. Family informatics. J Am Med Inform Assoc. 2022;29(7):1310-1315. doi:10.1093/jamia/ocac049
• Secunda K, Wirpsa MJ, Neely KJ, et al. Use and meaning of “goals of care” in the healthcare literature: a systematic review and qualitative discourse analysis. J Gen Intern Med. 2020;35(5):1559-156. doi:10.1007/s1106-019-05446-0
• Zhang Y. Family functioning in the context of an adult family member with illness: A concept analysis. J Clin Nurs. 2018;27(15-16):3205-3224. doi:10.1111/jocn.14500
• Skene C, Gerrish K, Price F, Pilling E, Bayliss P, Gillespie S. Developing family-centred care in a neonatal intensive care unit: an action research study. Intensive Crit Care Nurs. 2019;50:54-62. doi:10.1016/j.iccn.2018.05.006
• Ris I, Volken T, Schnepp W, Mahrer-Imhof R. Exploring factors associated with family caregivers’ preparedness to care for an older family member together with home care nurses: an analysis in a Swiss urban area. J Prim Care Community Health. 2022;13:21501319221103961. doi:10.1177/21501319221103961
• Ania-González N, Martín-Martín J, Amezqueta-Goñi P, Vázquez-Calatayud M. The needs of families who care for individuals with kidney failure on comprehensive conservative care: a qualitative systematic review. J Ren Care. 2022;48(4):230-242. doi:10.1111/jorc.12415
• Soikkeli-Jalonen A, Mishina K, Virtanen H, Charalambous A, Haavisto E. Healthcare professionals’ perceptions of psychosocial support for family members in palliative care inpatient units-A qualitative descriptive study. Nurs Open. 2023;10(5):3018-3027. doi:10.1002/nop2. 1548
• Reblin M, Ketcher D, Vadaparampil ST. Care for the cancer caregiver: a qualitative study of facilitators and barriers to caregiver integration and support. J Cancer Educ. 2022;37(6):1634-1640. doi:10.1007/s13187-021-02001-6
• Lindahl J, Elmqvist C, Thulesius H, Edvardsson D. Psychometric evaluation of the Swedish language Person-centred Climate Questionnaire-family version. Scand J Caring Sci. 2015;29(4):859-864. doi:10.1111/scs.12198
• Cranley L, Sivakumaran G, Helfenbaum S, et al. Development of communication tool for resident- and family-led care discussions in long-term care through patient and family engagement. Int J Older People Nurs. 2022;17(2): e12429. doi:10.1111/opn.12429
• Edvardsson D, Sandman PO, Rasmussen B. Swedish language Person-Centred Care Questionnaire-patient version: construction and psychometric evaluation. J Adv Nurs. 2008;63:302-309. doi:10.1111/j.1365-2648.2008. 04709.x
• Edvardsson D, Sandman PO, Rassmussen B. Construction and psychometric evaluation of the Swedish language Person-centred Climate Questionnaire-staff version. J Nurs Manage. 2009;17(7):790-795. doi:10.1111/j.1365-2834.2009.01005.x
• Nunnally JC. An overview of psychological measurement. Clinical diagnosis of mental disorders: a handbook. 1978:97-146.
• Çapık C. Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizini kullanımı. Anad Hemşir Sağl Bil Derg. 2014;17(3):196-205.