Research on Occupational Burnout, Job Satisfaction and Life Satisfaction of Physical Education Teachers

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 7 - 18, 01.04.2020

İzzettin Karaaslan Tuna Uslu Serkan Esen

Öz

Aim: This study aims to examine Professional burnout, job satisfaction and life satisfaction of physical education teachers
working in Kızıltepe district of Mardin province, in terms of some demographic features, was conducted with 129 physical
education teachers who filled a questionnaire.
Method: This study was carried out by using the general survey model, which is one of the descriptive research methods.
Personal Information Form, MaslachBurnout Inventory, Job Satisfaction Scale and Life Satisfaction Scale were used as data
collection tools.
Findings: The data were analyzed by using the t-test andone-wayanalysis of variance (ANOVA).
Itwasdeterminedthatburnoutlevels of physicaleducationteachersparticipating in thestudywerelow, jobsatisfactionlevelswere
normal and life satisfaction levels were high. According to the findings of the study, no significant difference was found
between burnout, burnout sub-dimensions and job satisfaction and other determined variables, except for emotional exhaustion
and duration of experience. There was a significant difference between duration of experience and doing active sports and life
satisfaction. According to the correlation test results between burnout, burnout sub-dimensions, job satisfaction and life
satisfaction; a negative and significant relationship was found between emotional exhaustion and life satisfaction; personal
failure and job satisfaction; life satisfaction and general burnout. In addition, a negative and significant relationship was found
between job satisfaction and life satisfaction with emotional exhaustion and job satisfaction, depersonalization and personal
failure.
Conclusion: While emotional exhaustion, one of the dimensions of burnout, reduces life satisfaction of teachers, job
satisfaction has been found to have a positive effect on life satisfaction. As a result of the findings obtained in consequence of
the study, some suggestions have been made in order to bring the burn out of physical education teachers to a lower level and
job satisfaction and life satisfaction to a higherlevel.

Anahtar Kelimeler

Burnout, JobSatisfaction, Life Satisfaction, Physical Education Teacher

Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik, İş Doyumu ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi

Öz

Amaç: Mardin ili Kızıltepe ilçesinde görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam
doyumlarının bazı demografik özellikler bakımından incelenmesini amaçlayan bu çalışma, uygulanan formları doğru ve
eksiksiz dolduran toplam 129 beden eğitimi öğretmeni ile yapılmıştır.
Yöntem: Bu çalışma araştırma modeli olarak betimsel araştırma yöntemlerinden biri olan genel tarama modeli kullanılarak
gerçekleştirilmiştir. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Maslach Tükenmişlik Envanteri, İş Doyum Ölçeği ve
Yaşam Doyum Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Veriler t- testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılarak çözümlenmiştir. Çalışmaya katılan beden eğitimi
öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin düşük, iş doyumlarının normal ve yaşam doyumlarının yüksek düzeyde olduğu
belirlenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre duygusal tükenme ile deneyim süresi dışında tükenmişlik, tükenmişlik alt boyutları
ve iş doyumu ile belirlenen diğer değişkenler arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır. Deneyim süresi ve aktif spor yapma
ile yaşam doyumu arasında anlamlı farklılık saptanmıştır. Tükenmişlik, tükenmişlik alt boyutları, iş doyumu ve yaşam doyumu
arasındaki korelasyon testi sonuçlarına göre tükenmişlik ile iş ve yaşam doyumu arasında negatif ve anlamlı ilişki, iş doyumu
ve yaşam doyumu arasında pozitif ve anlamlı ilişki belirlenmiştir. Ayrıca iş doyumu ve yaşam doyumu ile duygusal tükenme;
iş doyumu ile duyarsızlaşma ve kişisel başarısızlık arasında negatif ve anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Tükenmişliğin alt boyutlarından duygusal tükenmenin öğretmenlerin yaşam doyumunu düşürürken, iş doyumunun ise
yaşam doyumu üzerinde olumlu bir katkıya sahip olduğu bulunmuştur. Yapılan çalışma sonucu elde edilen bulgular neticesinde
beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişliklerini daha düşük ve iş doyumları ile yaşam doyumlarını daha yüksek bir düzeye
getirebilmek için bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, İş doyumu, Yaşam doyumu, Beden eğitimi öğretmeni

Kaynakça

• Adıgüzel, Z., Karadağ, M.veÜnsal, Y. (2011). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin İş Tatmin Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, s:49-74.
• Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), s:69-96.
• Aslan, H. (2006). Çalışanların İş Doyumu Düzeylerine Göre Depresyon, Benlik Kaygısı ve Denetim Odağı Algısı Değişkenlerinin İncelenmesi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M. ve Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu, İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, s:115-129.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012).
• Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cihan, B. B. (2011). Farklı İllerde Çalışan İlköğretim Okullarında Görevli Beden Eğitimi Öğretmenlerinin, Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi ve Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çam, O. (1992). Tükenmişlik Envanterinin Geçerlik ve Güvenirliğinin Araştırılması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, 155-160, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çapri, B. (2006). Tükenmişlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), s: 62-77.
• Çimen, S. (2007). İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik ve Yeterlik Algıları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (59), s:1250-1262.
• Darmody, M. ve Smyth, E. (2011). JobSatisfactionandOccupationalStressamongPrimary School Teachersand School Principals in Ireland, Dublin, Ireland, ESRI /TheTeachingCouncil.
• Diener, E.,Emmons, R. A., Larsen, R. J., ve Griffin, S. (1985). TheSatisfactionWith Life Scale. Journal of PersonalityAssessment, 49(1), p:71-75.
• Diri, M.S. ve Kıral, E. (2016). Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 125-149.
• Dönmez, İ. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Hatay İskenderun İlçesi Örneği), Biruni Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, s:22-25.
• Ergün, B. (2016). İş Doyumu ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki: Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Erkul, A. (2014). Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyi, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Güney, S. (2015). Yönetim ve Organizasyon, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kapar, G. (2016). Lise Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeyleri Üzerine Bir Çözümleme: Van Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Keser, A. (2005). İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama, Çalışma ve Toplum, 4, s:77–96.
• Kılınç, B. (2018). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Köker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kuzgun, Y., Sevim, A.S. ve Hamamcı, Z. (1999). Mesleki Doyum Ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 11, s:14-8.
• Maslach, C.,Schaufeli, W. B. ve Leiter, M. P. (2001). JobBornout, AnnualReviews of Psychology, 52, p: 397-422.
• Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1981). TheMeasurement of ExperiencedBurnout”, Journal of OccupationalBehavior, 2(2), p:99-113.
• Medeni, M.B. (2018). Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi (Balıkesir İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Moran, C. (2018). İlköğretim Kurumlarındaki Öğretmenlerin Duygusal Emek Davranışları İle Yaşam Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişki, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Mumcu, L. (2014). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Norfolk, D. (1989). İş Hayatında Stres, İstanbul: Form Yayınları, (Çev: Serdaroğlu L.,).
• Özdoğan, H. (2008). Beden Eğitimi Öğretmenlerinde Mesleki Tükenmişlik, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Öztürk, G. (2002). Beden Eğitimi Öğretmenlerinde İş Doyumu, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Polat, S.,Ercengiz, M. ve Tetik, H. (2012). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişliklerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), s:152-173.
• Sağlam Arı, G. ve Çına Bal, E. (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi 15(1), s:131-148.
• Şahin, E. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinde Yaratıcılık, Mesleki Tükenmişlik ve Yaşam Doyumu, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Şenturan Ş. ve Kamitoğlu Z. (2007). Yönetsel Etkinliğin Artırılmasında Güdülenmenin Rolü, İstanbul: Beta Yayınları.
• Tuna, M. (2010). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri (Ankara İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tunacan, S. (2005). Beykoz İlçesindeki Lise Öğretmenlerinin İş Doyumunu Etkileyen Faktörler, Yeditepe Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Üçüncü, T. (2019). İstanbul İli Beylikdüzü İlçesine Bağlı İlk ve Ortaokullarda Görev Yapmakta Olan Öğretmenlerde İş ve Yaşam Doyumunun Değerlendirilmesi İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşatıp Fakültesi, Halk Sağlığı Uzmanlık Tezi, İstanbul.
• Vara Ş. (1999). Yoğun Bakım Hemşirelerinde İş Doyumu ve Genel Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Yılmaz, E. ve Aslan, S. (2018). Lise Öğretmenlerinde Tükenmişlik, İş doyumu ve Algılanan Sosyal Destek: Bursa İli Örneği, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), s: 1861-1886.