TÜRKİYE’DE GELENEKSEL VE KATILIM BANKALARININ TOPLAM KREDİ HACİMLERİYLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİSİ

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 69 - 95, 30.06.2018

Recep Çakar , SELİM Güngör , GÜNGÖR Karakaş

Öz

Ekonomik gelişme ile bankalarının sağladığı krediler arasında bir
ilişkisi olduğu varsayılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki geleneksel
bankalar ile katılım bankalarının kredi hacimleriyle gayri safi yurtiçi hâsıla
(GSYH) arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Çalışmada Johansen Eşbütünleşme ve
Granger Nedensellik testi uygulanmıştır. Yapılan Johansen Eşbütünleşme analiz
sonucuna göre, kalkınma ve yatırım bankalarının toplam kredi hacimleriyle GSYH
arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmuştur. Granger Nedensellik testi
sonucunda, kalkınma ve yatırım bankalarının toplam kredi hacimlerinden GSYH’ye
doğru, GSYH’den katılım bankalarının toplam kredi hacmine doğru ve GSYH’den
T.C. Merkez Bankası’nın toplam kredi hacmine doğru tek yönlü nedensellik
ilişkisinin var olduğu tespit edilmiştir. Ancak mevduat bankalarının toplam
kredi hacimleriyle GSYH arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine
rastlanılamamıştır. Elde edilen bulgular ışığında, genel inanışın aksine geleneksel
banka kredi hacminin ekonomik büyümenin nedeni olmadığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kredi Hacmi, Ekonomik Büyüme, Nedensellik Testi

THE RELATIONSHIP BETWEEN TOTAL CREDIT VOLUMES OF TRADITIONAL AND PARTICIPATION BANKS AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

Öz

It
is assumed that there is a relationship between economic development and the
loans provided by the banks. The purpose of this study is to determine the
relationship between credit volumes of traditional and participation banks and
gross domestic product (GDP) in Turkey. Johansen Cointegration and Granger
Causality test were applied in the study. According to Johansen Cointegration
Analysis, there is a long-run relationship between the total credit volume of
development and investment banks and GDP. Granger Causality Test results shows
that there is one-way causality relation from the total credit volume of
development and investment banks to GDP, from GDP to participation banks' total
credit volume, and from GDP to total credit volume of the Central Bank of the
Republic of Turkey. However, no causality relationship between total loan
volumes of deposit banks and GDP was found. It can be said that, contrary to
the general belief, the traditional bank credit volume is not the reason for
the economic growth.

Anahtar Kelimeler

Credit Volume, Economic Growth, Causality Test

Kaynakça

• Abu-Bader, Suleiman and Abu-Qarn, Aamer S. (2006), “Financial Development and Economic Growth: Empirical Evidence from MENA Countries”, Munich Personal RePEc Archive, Monaster center for economic research, MPRA Paper No. 972, posted 30. November 2006, http://mpra.ub.uni-muenchen.de/972, pp.1-33, (25.05.2017). Abu-Bader, Suleiman and Abu-Qarn, Aamer S. (2007), “Financial development and economic growth:The Egyptian experience”, Journal Of Policy Modelling, Vol: 30, pp. 887–898.Ağır, Hüseyin, Peker, Osman ve Kar, Muhsin (2009), “Finansal Gelişmenin Belirleyicileri Üzerine Bir Değerlendirme: Literatür Taraması", BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, Cilt: 3, Sayı: 2, ss. 31-62. Akpansung, Aniekan O. and Babalola, Sikiru Jimoh (2011), “Banking sector credit and economic growth in Nigeria: An empirical investigation”, CBN Journal of Applied Statistics, ISSN 2476-8472, The Central Bank of Nigeria, Abuja, Vol: 2, No: 2, pp. 51-62. Altaee, Hatem Hatef Abdulkadhim and Al-Jafari, Mohamed Khaled (2015), “Financial Development, Trade Openness and Economic Growth: A Trilateral Analysis of Bahrain”, International Journal of Economics and Finance, Vol. 7, No. 1, pp.241-254. Altunç, Ömer Faruk (2008), “Türkiye’de Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Ampirik Bir Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekim 2008, Cilt: 3, Sayı:2, ss. 113-127. Aslan, Özgür ve Küçükaksoy, İsmail (2006), “Finansal Gelişme Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama”, Ekonometri ve İstatistik, Sayı:4, ss.25-38. Aydın, M. Kemal, Ak, Mehmet Zeki ve Altuntaş, Nurullah (2013), “Çevre Ülkelerinde Finansal Gelişme İle Büyüme Arasındaki İlişki: Panel Veri Analizi”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 2, ss. 1-14.Bağdigen, Muhlis ve Beşer, Berna (2009), “Ekonomik Büyüme İle Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Wagner Tezi Kapsamında Bir Analizi: Türkiye Örneği”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 9, ss. 1–17Caporale, Guglielmo Maria, Rault, Christophe, Sova, Robert and Sova, Anamaria (2009), “Financial Development and Economic Growth: Evidence from Ten New EU Members”, Economics and Finance Working Paper Series, Working Paper No. 09-37, pp. 1-39. Cesar, Calderon ve Liu, Lin (2003), “The direction of causality between financial development and economic growth”, Journal of Development Economics, Vol: 72, pp. 321– 334. Ceylan, Servet ve Durkaya, Mehmet (2010), “Türkiye’de Kredi Kullanımı - Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, ss. 21-35. Çeştepe, Hamza ve Yıldırım, Ertuğrul (2016), “Türkiye’de Finansal Gelişme Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, ss. 12-26. Doğan, Harun, Ural, Beytullah, Ganiyev, Cunus ve Pirimbayev, Cusup (2013), “Sosyalizm Sonrası Bir Geçiş Ekonomisinde Bankacılık Kredilerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Kırgızistan Örneği”, Bishkek, Haziran 2013, http://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/41064928/KYRGYZSTAN_BANK_CREDIT_AND_GROWTH.pdf. (26.05.2017). Dickey, David A. and Fuller, Wayne A. (1981), “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with A Unit Root”, Econometrica, Vol:49, No:4, pp.1057-1072.Ergeç, Etem Hakan (2004), “Finansal Gelişme İle Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi ve Türkiye Örneği: 1988-2001”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, Aralık 2004, ss. 51-66. Federici, Daniela and Caprioli, Francesco (2009), “Financial development and growth: An empirical analysis”, Economic Modelling, Vol: 26, pp.285–294.Göçer, İsmet, Mercan Mehmet ve Bölükbaş, Mehmet (2015), “Bankacılık Sektörü Kredilerinin İstihdam ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye Ekonomisi İçin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eş Bütünleşme Analizi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 33, Sayı 2, ss. 65-84.Granger, C.W.J. and P. Newbold (1974), “Spurious Regressions In Economics”, Journal of Econometrics, Vol:2, No:2, pp.111-120. Granger C.W.J. (1969),“Investigating Causal Relation by Econometric Models and Cross- Spectral Methods”, Econometrica, Vol:37, pp.424-438.Granger CW.J. (1988); “Causality, Cointegration and Control”, Journal of Economic Dynamics and Control, Vol:12, pp.551-559.Göktaş Yılmaz, Özlem (2005), “Türkiye Ekonomisinde Büyüme İle İşsizlik Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Ekonometri ve İstatistik, Sayı:2, ss.11-29.Gül, Ekrem ve Ekinci, Aykut (2006), “Türkiye’de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1990 – 2006”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, ss. 165-190.Işık, Nalan (2014), “Türkiye’de Katılım Bankacılığı ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Sınanması”, Bankacılar Dergisi, Sayı 91, ss. 75-85. Johansen, Søren (1988), “Statistical Analysis Of Cointegration Vectors”, Journal of EconomicDynamics and Control, Vol:12, pp. 231-254.Johansen, Søren and Katerina, Juselius (1990), “Maximum Likelihood Estimation And Inference On Cointegration With Applications To The Demand For Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Vol:52, No:2, pp.169-210.Johansen, Søren (1991), “Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models”, Econometrica, Vol:59, pp.1551-1580.Kandır, Serkan Yılmaz, İskenderoğlu, Ömer ve Önal, Yıldırım B. (2007), “ Finansal Gelişme Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Araştırılması”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, ss.311-326. Kar, Muhsin and Pentecost, Eric J. (2000), Financial Development and Economic Growth in Turkey: Further Evidence on the Causality Issue”, Centre for International, Financial and Economics Research, Economic Research Paper No. 00/27, Department of Economics, pp.3-20.Korkmaz, Suna (2015), “Impact of Bank Credits on Economic Growth and Inflation”, Journal of Applied Finance & Banking, Vol: 5, No: 1, pp.57-69. Leitao, Nuno Carlos (2012), “Bank credit and economic growth”, Munich Personal RePEc Archive, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/42664/1/MPRA_paper_42664.pdf18, November 2012, (27.05.2017). Liang, Qi and Teng, Jian-Zhou (2006), “Financial development and economic growth: Evidence from China”, China Economic Review, Vol: 17, pp. 395–411.Mercan, Mehmet (2013), “Kredi Hacmindeki Değişimlerin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Ekonomisi İçin Sınır Testi Yaklaşımı”, Bankacılar Dergisi, Sayı 84, Mart 2013, ss.54-71. Oluitan, Roseline Oluwatoyin (2006), “Bank Credit and Economic Growth: Evidence from Nigeria”, International Business and Management, Vol. 5, No. 2, 2012, pp. 102-110. Özcan, Burcu ve Ari, Ayşe (2011), “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği”, Business and Economics Research Journal, Vol: 2, No:1, pp. 121-142. Pagano, Marco and Pica, Giovanni (2012), “Finance and Employment”, Economic Policy, Vol: 27, No: 69, pp. 5-55. Pehlivan, Pınar, Demirlioğlu, Lale ve Yurtseven, Hatice (2017), “Türkiye’de Bankacılık Faaliyetleri İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi”, V. Anadolu International Conference in Economics, May 11-13, 2017, Eskişehir, Turkey, ss. 1-14. http://2017.econanadolu.com/admin1/dn_content/59063dbac60ac.pdf, (25.05.2017). Phillips, Peter C.B., and Perron, Pierre (1988), “Testing For a unit root in time series regression”, Biometrika, Vol:75, No:2, pp.335-346. Saatçioğlu, Cem ve Karaca, Orhan (2004), “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Vol:5, No:2, pp.183-195. Shan, Jordan (2005), “Does financial development ‘lead' economic growth? A vector auto-regression appraisal”, Applied Economics, Vol: 37, pp.1353-1367. Sims, Christopher A. (1980), "Macroeconomics and Reality", Econometrica, Vol: 48, Jan. 1980, pp.1-48.Tabash, Mosab I. and Dhankar, Raj S. (2014), “ Islamic Banking and Economic Growth: An Empirical Evidence From Qatar”, Journal of Applied Economics and Business, Vol:2, Issue: 1, March, 2014, pp. 51-67. Tabash, Mosab I. and Dhankar, Raj S. (2014), “The flow of Islamic finance and economic growth: An empirical evidence of Middle East” Journal of Finance and Accounting March 2014, Vol: 2, No:1, pp.11-19. Tajgardoon, Gholamreza, Behname, Mehdi and Noormohamadi, Khosro (2013), “Islamic Banking and Economic Growth: Evidence From Asia”, Journal of Modern Accounting and Auditing, ISSN 1548-6583, April 2013, Vol: 9, No: 4, pp.542-546. Tarı, Recep ve Yıldırım, Durmuş, Çağrı (2009), “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 16, Sayı: 2, ss.95-105. Tıraşoğlu Muhammed ve Yıldırım Tıraşoğlu, Burcu (2015), “Hisse Senetleri, Banka Kredileri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Yıl:3, Cilt:3, Sayı:3, ss.21-30. T.C. Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, http://evds.tcmb.gov.tr/fame/webfactory/evdpw/yeni/cbt2.html, (02.04.2017). Tuna, Kadir ve Bektaş, Hakan (2013), “Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Rolünün İncelenmesi: Türkiye Örneği”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt: 5, Sayı:9, ss. 139-150. Tunay, K. Batu (2016), “İslami Bankacılık ile Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkileri”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:23, Sayı: 2, Doi Number: 10.18657/yecbu.89247, ss. 485-502. Turgut, Ahmet ve Ertay, Hacı İsa (2016), “Bankacılık Sektörünün Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Nedensellik Analizi”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 4,ss.114-128. Türkiye İstatistik Kurumu, https://biruni.tuik.gov.tr/gosterge/?locale=tr, (02.04.2017). Türkiye Katılım Bankaları Birliği (2016), “Katılım Bankaları 2016”, http://www.tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/Almanak_2016.pdf, (02.06.2017).Ümit, A. Öznur (2016), “Türkiye’de Ticari Açıklık, Kredi Hacmi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Çoklu Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, ss.471-499. Vurur, N. Serap ve Özen, Ercan (2013), “Türkiye’de Mevduat Banka Kredisi Ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin İncelenmesi “, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 3, ss. 117-131.