Özel Yetenekli Olmak ve Özel Yetenekli Çocuğa Sahip Olmak: Özel Yetenekli Birey ve Ebeveyn Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 11, 39 - 54, 30.04.2022

Gamze Avcı Mukaddes Sakallı Demirok

Öz

Bu araştırmanın amacı, üstün yetenekli çocuklar ve anne-babalarının yaşadıkları zorluklara ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu Eskişehir ilinde ikamet eden üstün yetenekli çocuklar ve anne-babaları olmak üzere toplam 9 gönüllü katılımcıdan oluşmaktadır. Bu çalışmada veriler yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada üstün yetenekli çocukların, aile, iletişim, çevre, eğitim ortamlarında karşılaştıkları güçlükler, ileriye yönelik planları, ilgi duydukları alanlar, akranlarıyla sosyal ilişkileri ile ilgili değerlendirmelerine, üstün yetenekli çocukların ailelerinin ise çocukları hakkında bilgiye erişmede, ilgi alanlarını desteklerken, iletişimde, tanı öncesi ve sonrasında yaşadıkları zorluklara, çocuklarının eğitimleriyle ilgili düşünceleri, sosyal becerileri kazandırırken izledikleri yollar ve yaşadıkları zorlukların azalmasına yönelik önerilere ilişkin görüşleri alınmıştır. Araştırmanın sonuçları, üstün yetenekli çocukların eğitim ortamlarında, çevredeki insanların tutumlarında ve iletişimde zorluklar yaşadıkları ailelerin çocuklarının tanı öncesi ve sonrasında, ve ilgi alanlarını desteklerken zorluklar yaşadıkları saptanmıştır. Bu güçlüklere yönelik anne ve babaların ifadeleri doğrultusunda eğitim vermek, sevgi göstermek ve ilgilenmek önerilerde bulunmuşlardır. Araştırmada, üstün yetenekli çocuklar ve anne-babaların görüşlerine yer verilmesinin eğitimcilere, akademisyenlere ve araştırmacılara yol gösterileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

üstün yetenekli, üstün yetenekli çocuk, anne ve baba görüşleri

Kaynakça

• Ataman, A. (2004). Üstün yetenekli/zekalı çocuk ile yaşamak Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi,56-72.
• Çalışkan, M. (2017). Üstün yetenekli çocuklara sahip ailelerin aile işlevselliği (Yüksek lisans tezi) Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Sak, U. (2016). Yaratıcılık gelişimi ve eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Sak, U. (2017). Üstün zekalılar özellikleri tanımlamaları eğitimleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144.
• Öztabak, M. Ü. (2018). Özel/üstün yetenekli çocukların ailelerine yönelik rehberlik ve psikolojik danışmanlık. eğitim ve insani bilimler dergisi: teori ve uygulama. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 9(17), 79-106.
• Ihlamur, Ş. (2017). Üstün yetenekli çocuklara sahip ailelerin danışmanlık ihtiyaçlarının saptanması (Yüksek lisans tezi) İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Dağlıoğlu, H. E., ve Alemdar, M. (2010). Üstün yetenekli bir çocuğun ebeveyni olmak. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 849-860.
• Gökdere, M., ve Çepni, S. (2003). Üstün yetenekli çocuklara verilen değerler eğitiminde öğretmenin rolü. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(2), 93-103.
• Güçin, G., ve Şahin, Oruç. (2015). Türkiye’de üstün yetenekliler ve üstün zekâlılar alanında yapılmış akademik çalışmaların çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 113-135.
• Toprak, F. (2018). Zihinsel engelli ve üstün yetenekli çocuğa sahip ailelerin yaşam doyumları, yaşam kaliteleri ve sosyal destek algılarının karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.