Sporda Kaygı ve Optimal Performans Duygu Durumu; Tematik Spor Lisesi Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 12, 113 - 124, 30.08.2022

Sedat Kahya , Hüseyin Fatih Küçükibiş

Öz

Çalışmada, Tematik spor lisesi öğrencilerinin sporda kaygı düzeyleri ile optimal performans duygu durumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve yaptığı sporda takım-ferdi değişkenleri bakımından karşılaştırılması amaçlamıştır. Tesadüfü örneklem yöntemi kullanılarak toplamda 985 öğrenciye kişisel bilgi formu ile spor kaygı ve optimal performans duygu durumu ölçekleri uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde T-testi, tek yönlü varyans analizi ve analiz sonucunda önemlilik bulunduğunda ise Tukey testi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, katılımcıların cinsiyetine göre sporda kaygı ölçeği puanları karşılaştırıldığında somatik ve endişe alt boyutlarında farklılık anlamlı bulunmuştur. (p<0,05) Cinsiyete göre optimal performans duygu durumu ölçeği puanları karşılaştırıldığında görev zorluğu-beceri dengesi, eylem farkındalık birleşimi, belirli geri bildirim, göreve odaklanma, kontrol duygusu, kendilik farkındalığının azalması, zamanın dönüşümü alt boyutlarında farklılık anlamlı bulunmuştur. (p<0,05) Sınıf düzeyine göre sporda kaygı ölçeği puanları karşılaştırıldığında, somatik ve konsantrasyon alt boyutlarında farklılık anlamlı bulunmuştur. (p<0,05) Sınıf düzeyine göre optimal performans duygu durumu ölçeği puanları karşılaştırıldığında açık hedefler ve amaca ulaşma deneyimi alt boyutlarında farklılık anlamlı bulunmuştur. (p<0,05) Sportif faaliyetlerde takım-ferdi durumlarına göre sporda kaygı puanları karşılaştırıldığında, somatik ve konsantrasyon alt boyutlarında farklılık anlamlı bulunmuştur. (p<0,05) Sportif faaliyetlerde takım-ferdi durumlarına göre optimal performans duygu durumu puanları karşılaştırıldığında, açık hedefler ve göreve odaklanma alt boyutlarında farklılık anlamlı bulunmuştur. (p<0,05)

Anahtar Kelimeler

cinsiyet, ferdi, kaygı

Kaynakça

• Akgönül, E. K., Tez, Ö. Y., ve Aras, D. (2021). Revize edilmiş yarışma durumluk kaygı envanteri-2’nin Türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Avrasya Spor Bilimleri ve Eğitim Dergisi, 3 (1): 62-80.
• Aktan, E. (2018). Sosyal medya ve sosyal kaygı: Sosyal medya kullanıcıları üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim, 11(2):35-53. Altıntaş, A., Aşçı, F. H., ve Çağlar, E. (2010). Sürekli optimal performans duygu durumu ve egzersiz davranışı. Spor Bilimleri Dergisi, 21(2): 71-78.
• Altıntaş, A., Kelecek, S., ve Aşçı, F.H. (2013). Elit sporcularda durumsal güdülenme ve optimal performans duygu durumu arasındaki ilişki. Pamukkale Spor Bilimleri Dergisi, 4 (4):14-21.
• Atasoy, B. (2021). Transhumanism ve sport. International Journal of Sport Culture ve Science, 9 (2): 282-289.
• Aşçı, F. H., Çağlar, E., Eklund, R. C., Altıntaş, A., ve Jackson, S. (2007). Durumluk ve sürekli optimal performans duygu durum-2 ölçeklerinin uyarlama çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 18(4):182-196.
• Aygün, M. (2020). Spor lisesi ve düz lise öğrencilerinin kariyer kaygısı ve bilinçli farkındalıklarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(4):90-100.
• Burucu, S. (2019). Beden eğitimi dersinde algılanan özerklik desteğinin güdülenme düzeyi ve optimal performans duygu durumu ile ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tez özeti). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı Spor Eğitimi Bilim Dalı, İstanbul.
• Çalı, O., ve Doğar, Y. (2021). Spor lisesi öğrencilerinin kariyer kaygılarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15 (1): 81-93. Dedeoğlu, H., ve Polat, İ. (2021). 2020-2021 Eğitim öğretim yılı ilkokul öğretim programları üzerine bir değerlendirme. Journal of Education for Life, 35 (1): 207-220.
• Demir, V. (2017). Bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının üniversite öğrencilerinin kaygı düzeylerine etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(12):98-118.
• Erkmen, G. (2017). Düzenli Egzersiz Katılımcılarının Optimal Performans Duygu Durumunun Yordayıcıları Olarak Algılanan Görünüm ve Benlik Saygısı. Spor Bilimleri Dergisi, 28(3), 144-154.
• Gaye, E. (2017) Düzenli egzersiz katılımcılarının optimal performans duygu durumunun yordayıcıları olarak algılanan görünüm ve benlik saygısı. Spor Bilimleri Dergisi, 28(3):144-154.
• Gaye, E.H., Erdem, B., ve Duman, E. (2021) Sportif rekreatif aktiviteye katılan bireylerin serbest zaman doyum düzeyleri ve optimal performans duygu durumlarının arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 32(1):10-19.
• Güler, H., ve Cicioğlu, H. İ. (2021). Sedanter ve sporcuların yeni tip koronavirüse yakalanmada bireysel kaygı düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 8 (1): 68-75.
• Hadi, G., Erdem, B., & Duman, E. (2021). Sportif Rekreatif Aktiviteye Katılan Bireylerin Serbest Zaman Doyum Düzeyleri ve Optimal Performans Duygu Durumlarının Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi 32(1), 10-19.
• Hakan, E., ve Bülbül, R. (2020). Badminton oyuncularının spor yaralanması kaygı düzeylerinin incelenmesi. Ulusal Kinesyoloji Dergisi, 1(1):1-10.
• Kalkavan, A., Kadıoğlu, H. C., ve Kayhan, R. F. (2021). Spor liselerindeki sporcuların stresle başa çıkma düzeylerinin araştırılması. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 9 (24): 124-132.
• Karaağaç, S., ve Şahan, H. (2021). Bireysel ve takım sporcularında optimal performans duygu durumu ve zihinsel antrenman ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Türk Spor ve Egzersiz Psikolojisi Dergisi. 1 (1): 30-43.
• Karadağ, D., ve Aşçı, F. H. (2015). The reliability ve validity of the sport anxiety scale-2 for adolescent athletes. In 3nd International Exercise Ve Sport Psychology Congress, Istanbul, Turkey.
• Karayol, M., ve Eroğlu, S. Y. (2020). Takım ve bireysel sporlarla ilgilenen sporcuların spor yaralanması kaygı durumlarının incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 4(1):137-144.
• MEB. (2017). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. Retrieved from http://www.meb.gov.tr/tematik-spor-liseleri-aciliyor/haber/13819/tr.
• OGM. (2018). Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, 1-2. http://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/19185304_Spor_Liseleri.pdf. adresinden alındı.
• Öçalan, M., ve Ergin, M. (2018) Spor liselerinde öğrenim gören öğrencilerin tercih ve beklenti düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2):175-184.
• Özgün, A., Türkmen, M. U., ve Ayhan, B. (2021). Sporcuların Covid-19’a yakalanma kaygısı ve spora bağlılık durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7 (1): 298-315.
• Özyürek, A., ve Demiray, K. (2010). Yurtta ve ailesi yanında kalan ortaöğretim öğrencilerinin kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Dogus University Journal, 11(2):247-256.
• Şenışık, S., ve Kayış, H. (2021). Spora katılımın ergenlik dönemindeki depresyon ve kaygı düzeylerine etkisi. Ege Tıp Dergisi 60 (3): 210-218.
• Umuzdaş, M. S., Koçak, Ö., ve Umuzdaş, S. (2020) Güzel sanatlar lisesi öğrencilerinin optimal performans duygu durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1):741-767.
• Ünver, Ş., Şimşek, E., İslamoğlu, İ., & Arslan, H. (2020). Üniversite Takımlarında Yer Alan Sporcuların Yaralanma Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(3), 400-410.
• Yıldız, A. B., Gülşen, D. B., ve Yılmaz, B. (2015). Sporcuların optimal performans duygu durumunun yaşam tatminleri üzerine etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 9 (Special Issue): 58-64.