An Effective Material in Disaster Education: Educational Comics

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 15, 231 - 240, 30.08.2023

Göksel Uğureli , Çağla Küçükaltun , Melih Çalışkan , Betül Avan , Hanife Gül Evgin , Meltem Yurtbekler

https://doi.org/10.57135/jier.1321864

Öz

It is seen that disasters, which are expressed as an important threat for the world, are growing day by day and affecting wider geographies. Because of this situation, an effective disaster education should be given to individuals about what to do before and after the disaster. In this research, it was investigated what kind of perspective social studies teachers have on disaster education, which will be given through educational comics. The research was carried out on 17 social studies teachers working in public secondary schools in Samsun city center in the 2022-2023 academic year. The study was conducted by considering the case study technique, which is one of the qualitative research methods. Social studies teachers participating in the research answered the questions posed to them through the interview forum, and the answers given by the teachers to the questions were analyzed by considering the content analysis technique. As a result of the findings obtained in the research, the following conclusions were reached: educational comics embody the theoretical information on the subject, allow the readers to give the topics of disasters in an entertaining way, increase the motivation for learning the theoretical information, raise the sense of curiosity towards the subjects to the highest level and eliminate the misconceptions about the subject. has been reached.

Anahtar Kelimeler

disaster education, social studies teacher, educational comics

Afet Eğitiminde Etkili Bir Materyal: Eğitici Çizgi Romanlar

Öz

Dünya için önemli bir tehdit olarak ifade edilen afetlerin gün geçtikçe büyüyerek daha geniş coğrafyaları etkilediği görülmektedir. Bu durumdan dolayı bireylere afet öncesi ve sonrasında yapılması gerekenler konusunda etkili bir afet eğitimi verilmelidir. Bu araştırmada sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitici çizgi romanlar aracılığıyla verilecek afet eğitimine nasıl bir bakış açısına sahip oldukları araştırılmıştır. Araştırma 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Samsun il merkezindeki kamu ortaokullarında görev yapan 17 sosyal bilgiler öğretmeni üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması tekniği dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan sosyal bilgiler öğretmenleri görüşme forumu aracılığıyla kendilerine yöneltilen soruları yanıtlamış, öğretmenlerin sorulara verdikleri yanıtlar içerik analizi tekniği dikkate alınarak analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: Eğitici çizgi romanlar konu ile ilgili teorik bilgileri bünyesinde barındırır, okuyucuya afet konularını eğlenceli bir şekilde aktarma olanağı tanır, teorik bilgilerin öğrenilmesine yönelik motivasyonu artırır, konulara karşı merak duygusunu en üst düzeye çıkarmak ve konu hakkındaki yanlış anlamaları ortadan kaldırmak. ulaşıldı.

Anahtar Kelimeler

afet eğitimi, sosyal bilgiler öğretmeni, eğitici çizgi roman

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD). (2023, Mayıs). Afet ve acil durum yönetimi başkanlığı. Afet terimleri sözlüğü. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu adresinden alındı.
• Ağahan, M. (2018). Çanakkalee 112 acil sağlık hizmetleri istasyonlarında görev Yapan sağlık personellerinin afet farkındalığı ve afetlere hazırlık düzeyi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Akdağ, S. (2013). Uzaktan öğretimle sosyal bilgiler dersinde eğitici çizgi roman kullanımının öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal öğrenmelerine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Başıbüyük, A. (2004). Yetişkinlerde deprem bilgisi ve etkili faktörlerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Başımoğlu, M. (2009). Çizgi romanda mimari kurgunun temsili (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Best, J. W. ve Kahn, J. V. (2017). Eğitimde araştirma yöntemleri. (M. Durmuşçelebi, Çev.),(O. Köksal, Ed.). Konya: Dizgi Ofset.
• Cantek, L. (2002). Türkiye’de çizgi roman. İletişim Yayınları.
• Cantek, L. (2010). Çizgi roman: Kareler, balonlar, resimli bantlar. Varlık, 1232.
• Caruso, F. ve Freitas, N. D. (2009). Física moderna no ensino médio: o espaço-tempo de Einstein em tirinhas. Caderno Brasileiro de Ensino de Física, 26(2), 355-366.
• Çiçek Şentürk, Ö. (2020). Argümantasyon destekli eğitici çizgi romanların öğrencilerin çevreye yönelik ilgi, motivasyon ve akademik başarılarına etkisi ile öğrenci deneyimleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Denzin, N. K. ve Lincoln, Y. S. (Eds) (1994). Handbook of qualitative research. Thousand Oas, CA: Sage Publications.
• Eisner, W. (1974). Comic books in the library. School Library Journal, 21(2), 75-79.
• Erçetin, Ş.Ş. (2003). Deprem olgusunun okullarda yarattığı problemler. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, ANTALYA, 951-969.
• Haugaard, K. (1973). Comic books: Conduits toculture? Reading Teacher, 27, 54-55.
• Hosler, J. ve Boomer, K. B. (2011). Are comic books an effective way to engage nonmajors in learning and appreciating science? CBE-Life Sciences Education, 10(3), 309-317.
• Hurnen, F. & Mcclure, J. (1997). Effect of increased earthquake knowledge. The Australasian Journal of Disasret and Trauma Studies, Vol:3. Retrieved from http://www.massey.ac.nz/~trauma/issues/1997-3/mcclure1.htm.
• Hutchinson, K. (1949). An experiment in the use of comics as instructional material. Journal of Educational Sociology, 23/4, 236-245.
• İlhan, G. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde çizgi romanların kullanımı (Yayımlanmamış doktora tezi). Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• İlhan, G. ve Oruç, Ş. (2019). Sosyal bilgiler dersinde çizgi roman kullanımı: Teksas tarihi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 327-341.
• Kaba, G.; Şin, M. ve İlhan, G. O. (2020). Eğitimde dijital çizgi roman tasarımı: Etkin vatandaş Bilge. Jass StudiesThe Journal of Academic Social Science Studies, (83),107-123.
• Karaçayır, F. (2022). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde doğal afetlerin hareketli infografiklerile öğretiminin öğrenci başarısına ve dersin tutumuna etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Karagöz, B. (2018). Eğitici Çizgi romanların ışığında okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 637-661.
• Karcıoğlu, R. (2020). Disleksi tanısı almış ve almamış çocuklarda çizgi roman ve hikaye kitaplarında okuduğunu anlamanın karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kireççi, Ü. (2018). Çizgi romanın dili ve yapısı. İçinde E. G. Naskali (Ed.), Çizgi roman kitabı, (s. 139-193). Kitabevi Yayınları.
• Kurt, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde çizgi roman kullanımına ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Lanyi, R. L. (1979). Trina, queen of the underground cortoonists; An interview. Journal of Popular Culture, 12(4), 737.
• Mutlu, Z. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretiminde çizgi roman kullanımına yönelik görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Olson, J. C. (2008). The comic strip as a medium for promoting science literacy. Northridge: California State University Press.
• Orçan, A. (2013). Çizgi roman tekniği ile geliştirilen bilim-kurgu hikâyelerinin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerinin ve fiziğe ilişkin tutumlarının gelişimine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
• Öcal, A. (2005). The evaluation of earthquake education in the elementary school social studies courses. Gazi Educational Faculty Journal, 25(1), 169-184.
• Özdemir, E. (2017). Humor in elementary science: Development and evaluation of comic strips about sound. International Electronic Journal of Elementary Education, 9(4), 837-850.
• Özkefeli, D. (2017). Türkiye'de gazetelerde yayınlanan çizgi roman tarihi ve örnekleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. (2. Edition), London: Sage Publications.
• Phoon, H. Y., Roslan, R., Shahrill, M. ve Said, H. (2020). The role of comics in elementary school science education. Formatif: Jurnal Ilmiah Pendidikan MIPA, 10(2), 67-76.
• Reeves, H. ve Lenoir, F. (2006). Yeryüzünün acısı. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• Topkaya, Y. Yılmaz, D. M., Kalkar, F., Erten, S. ve Karaoğlu, M. (2022). Eğitici çizgi romanlara ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin bakış açıları. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(11), 90-100.
• Topkaya, Y. ve Yılar, B. (2015). Analysis student views related to educative comics. Route Educational and Social Science Journal, 2(3), 106-117.
• Topkaya Y. ve Doğan, Y. (2020). The effect of educational comics on teaching environmental ıssues and environmental organizations topics in 7th grade social studies course: A mixed research. Education and Science, 45(201), 167-188.
• Topkaya, Y. (2014). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersinde eğitici çizgi roman kullanımının bilişsel ve duyuşsal öğrenmelere etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Topkaya, Y. (2016a). Doğal çevreye duyarlılık değerinin aktarılmasında kavram karikatürleri ile eğitici çizgi romanların etkililiğinin karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 259-272.
• Topkaya, Y. (2016b). Eğitici çizgi romanların çevre sorunlarına yönelik bilişsel ve duyuşsal öğrenmeler üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 41/187, 199-219.
• Topkaya, Y. ve Şimşek, U. (2016). The effect of educational comics on the academic achievement and attitude towards earthquake. International Online Journal of Educational Sciences, 8(3), 46-54.
• Topkaya, Y. (2017). Demokratik algı üzerine eğitici çizgi romanların etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21/2, 747-756.
• Tuncer, N. (1993). Çizgi roman ve çocuk (1. Baskı). Çocuk Vakfı Yayınları.
• Türkal, B. (2018). Oluşturma ve uygulama açısından sosyal bilgiler öğretiminde bir öğretim materyali olarak çizgi roman kullanımı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ünal, O. (2018). Sosyal bilgiler dersinde eğitici çizgi roman kullanımının öğrenci başarısı ve tutumuna etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2003). Case Study Research Design and Methods (3. Baskı). London: Sage Publications. Yolcu, M. ve Bekler, T. (2020). Deprem kültürü ve farkındalık çalışmaları: Şili ve Elazığ depremlerinin karşılaştırılması. Lapseki Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Araştırmalar Dergisi, 1(2), 71-82.
• Zhang, T. (2015). Online comics for the teaching and learning of chinese languagein the australian context (Yüksek lisans tezi). ProQuest Dissertations & Theses Global.