Özgün Tasarlanan Eğitsel Oyunların Öğretmen Adaylarının Sıfır Atık Yaklaşımına İlişkin Görüşlerine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 34 - 50, 01.06.2024

Öznur Kayış Ezgi Güven Yıldırım

https://doi.org/10.47157/jietp.1452308

Öz

Sıfır atık, sürdürülebilir uygulamaları benimseyerek ve kaynakları etkili bir şekilde kullanarak atık oluşturmayı en aza indirmeyi veya ortadan kaldırmayı amaçlayan bir yaklaşımdır. Çevre sorunlarının ve çevresel kaynakların tükenmesine engel olmak için sıfır atık yaklaşımı bir yaşam tarzı olarak benimsenmelidir. Sıfır atık yaklaşımının yaşam tarzı olarak benimsenebilmesi için öncelikle bireylerde bu kavrama ilişkin bir farkındalık oluşturmak gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının özgün tasarlanan eğitsel oyunlar ile öğrenim görmeden önce ve sonra sıfır atık yaklaşımına yönelik görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Bu araştırmada nitel araştırma türlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılı güz döneminde Ankara ilinde bulunan bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 3. sınıf 20 fen bilgisi öğretmen adayı oluşturmuştur. Bu araştırmada öğretmen adaylarının sıfır atık yaklaşımına ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla uygulama süreci öncesinde ve sonrasında öğretmen adaylarına bir adet kelime ilişkilendirme testi ve iki adet yarı yapılandırılmış görüşme sorusu yöneltilmiştir. Çalışmadan elde edilen verilerin analizinde nitel veri analiz yöntemlerinden biri olan içerik analizi kullanmıştır. Çalışmanın sonucunda öğretmen adaylarının sıfır atık farkındalıklarının arttığı ve eğitsel oyunların öğretmen adaylarının sıfır atık yaklaşımına yönelik görüşleri üzerinde olumlu bir etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Bu noktadan hareketle yapılacak araştırmalar ile çalışma kapsamında geliştirilen eğitsel oyunlar kullanılarak bu oyunların farklı değişkenler üzerine etkisi incelenebilir. Bireylerin sıfır atık yaklaşımına yönelik görüşleri üzerine farklı öğretim yöntem/teknik/ öğretim materyallerinin etkisi araştırılabilir.

Anahtar Kelimeler

Farkındalık, eğitsel oyun, öğretmen adayları, sıfır atık

Etik Beyan

Bu çalışmanın amaç ve prosedürleri için Gazi Üniversitesi etik kurulundan (06.04.2021 / 77082166-302.08.01-253769) onay alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenen SYL-2022-7594 projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir

Proje Numarası

Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenen SYL-2022-7594 kodlu proje

Teşekkür

Bu çalışma Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenen SYL-2022-7594 projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızı desteklediği için Gazi Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi’ne teşekkür ederiz.

The Effect of Originally Designed Educational Games on Teacher Candidates' Views on the Zero Waste Approach

Öz

Zero waste is an approach that aims to minimize or eliminate waste creation by adopting sustainable practices and using resources effectively. In order to prevent environmental problems and depletion of environmental resources, the zero waste approach should be adopted as a lifestyle. In order for the zero waste approach to be adopted as a lifestyle, it is first necessary to raise awareness of this concept in individuals. The aim of this study is to reveal the opinions of science teacher candidates about the zero waste approach before and after learning with original designed educational games. In this research, a case study, one of the qualitative research types, was used. The study group of the research consisted of 20 3rd grade science teacher candidates studying at a state university in Ankara in the fall semester of the 2021-2022 academic year. In this research, a word association test and two semi-structured interview questions were asked to teacher candidates before and after the implementation process in order to determine their opinions on the zero waste approach. Content analysis, one of the qualitative data analysis methods, was used to analyze the data obtained from the study. As a result of the study, it was revealed that teacher candidates' zero waste awareness increased and educational games had a positive effect on teacher candidates' views on the zero waste approach. Starting from this point, the effects of these games on different variables can be examined by using educational games developed within the scope of the study. The effect of different teaching methods/techniques/teaching materials on individuals' views on the zero waste approach can be investigated.

Anahtar Kelimeler

Awareness, educational game, teacher candidates, zero waste

Etik Beyan

Bu çalışmanın amaç ve prosedürleri için Gazi Üniversitesi etik kurulundan (06.04.2021 / 77082166-302.08.01-253769) onay alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenen SYL-2022-7594 projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir

Proje Numarası

Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenen SYL-2022-7594 kodlu proje

Teşekkür

Bu çalışma Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenen SYL-2022-7594 projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızı desteklediği için Gazi Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi’ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Aksan, Z., & Çelikler, D. (2018). Models by science teacher candidates for the teaching the reutilization of wastes. Kastamonu Education Journal, 26(5), 1461-1467.
• Altunbey, H. (2022). İl ve ilçede öğrenim gören ortaokul 7. sınıf öğrencilerinde atıklar ve geri dönüşüm konusunda eğitsel oyunlarla farkındalık oluşturulması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Bilgili, M. Y. (2020). Katı atık yönetiminde kullanılan bazı kavramlar ve açıklamaları. Avrasya Terim Dergisi, 8(2), 88-97.
• Bulut, A., & Şengül, H. (2023). Atık yönetimi ve sıfır atık projesinin değerlendirilmesi: İstanbul ili örneği. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 5(1), 85-97.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş., & Demirel F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chin, L. S., & Wahid, R. (2020). Digital game-based learning in enhancing recycling awareness. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 9(2), 269–275.
• Choiriyah, I. O. (2017). The implementation of zero waste program to support environmental security. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 125, 333-337.
• Chow, C. F., So, W. M. W., Cheung, T. Y., & Yeung, S. K. D. (2017). Plastic waste problem and education for plastic waste management. In: Kong, S., Wong, T., Yang, M., Chow, C., Tse, K. (Eds) Emerging practices in scholarship of learning and teaching in a digital era. Singapore: Springer.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge Falmer.
• Creswell, J. (2019). Karma yöntem araştırmalarına giriş. Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan Ercan, S. (2023). Atık sorununa yenilikçi ve yerel çözümler: Avrupa’nın öncü sıfır atık belediyelerinin uygulamaları. Usam Ulusal Kongre-Türkiye’de Sıfır Atık: Tespitler, Beklentiler ve Fırsatlar, Türkiye.
• Dal, Ş., & Okur Akçay, N. (2021). Determination of science teachers’ views on sustainable development and zero. E- Kafkas Journal of Educational Research, 8(3), 438-459.
• Erten, S., & Atmaca, A. C. (2021). Teacher candidates’ views on the zero waste project. Jurnal Penelitian dan Pembelajaran, 7(1), 17-37.
• Erten, S. (2003). 5. sınıf öğrencilerinde “çöplerin azaltılması” bilincinin kazandırılmasına yönelik bir öğretim modeli. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25, 94-103.
• Erten, S. (2019). Çevre ve çevre bilinci. Aydoğdu, C., & Kıngır, S. (Eds.). Fen öğretimi içinde (ss. 307-345). Ankara: Nobel.
• Gaggi, O., Meneghello, F., Palazzi, C. E., & Pante, G. (2020). Learning how to recycle waste using a game. Proceedings of the 6th EAI International Conference on Smart Objects and Technologies for Social Good. Antwerp, Belgium.
• Gizzi, V., Di Dio, S., & Schillaci, D. (2019). Junkbox, a waste management educational game for preschool kids. Interaction Design and Architecture(s) Journal, 40, 46–56.
• Gravetter, F. J., & Forzano, L. B. (2012). Research methods for the behavioral sciences. Belmont, CA: Wadsworth.
• Güneş, F. (2015). Oyunla öğrenme yaklaşımı. Turkish Studies 10(11), 773- 786.
• Gürbüz, R., Gülburnu, M., & Şahin, S. (2017). Oyun destekli kesir öğretimi hakkında öğretmen görüşleri: video destekli bir çalışma. Adiyaman University Journal of Social Sciences, 1(4), 98-132.
• Güven, E. (2011). Çevre eğitiminde tahmin-gözlem-açıklama destekli proje tabanlı öğrenme yönteminin farklı değişkenler üzerine etkisi ve yönteme ilişkin öğrenci görüşleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güven Yıldırım, E., Önder, A. N., Taşdelen, Ö., & Özel, Ç. A. (2022). Determining the opinions of science teachers on the concept of sustainable development through educational games. Internatıonal Journal Of Currıculum And Instructıon, 14(1), 843-862.
• Haksevenler, B., Kavak, F., & Akpınar, A. (2021). Sıfır atık yönetimi bilinci ve siyasal davranışa etkisi: Marmara Üniversitesi Anadoluhisarı Kampüsü üzerinden bir analiz. İdeal Kent Dergisi 12(32), 622-649.
• Harman, G., & Çelikler, D. (2015). The development of conceptual models for teaching waste material recovery to middle school students. Journal of Materials Education, 37(5-6), 227-238.
• Harman, G., & Yenikalaycı, N. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sıfır atık yaklaşımına yönelik farkındalıkları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 138-161.
• Harman, G., Aksan, Z., & Çelikler, D. (2015). Mental models which influence the attitudes of science students towards recycling. International Journal of Sustainable and Green Energy, 4(1-2), 6-11.
• Hazar, Z., & Altun, M. (2018). Eğitsel oyunlara yönelik öğretmen görüşleri ve yeterliliklerinin incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 52-72.
• Holmes, V. (2012). New digital energy game, the use of games to ınfluence attitudes, ınterests, and student achievement in science. 07.07.2022 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED536550.pdf adresinden erişilmiştir.
• Karamustafaoğlu, O., & Coşgun, M. (2021). Katı atıkların ayrıştırılması' konusunun eğitsel bir oyunla öğretimi hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 7(15), 69-87.
• Kayan, A. (2019). Çevre sorunlarına eğitimle farkındalık oluşturma. Journal of Awareness, 3(5), 481-496.
• Kayış, Ö., Güven Yıldırım, E., & Önder, A. N. (2023). Raising zero waste awareness with originally designed educational games and pre-service teachers' views on practice. Hacettepe University Journal of Education, 38(4), 524-537.
• Kefeli, N., Taş, E., & Yalçın, M. (2018). Kelime oyunları ile fen öğretiminin öğrencilerin çevreye yönelik tutumuna etkisi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 2(3), 44-52.
• Malta, S. E. (2010). İlköğretimde kullanılan eğitsel bilgisayar oyunlarının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Memiş, L. (2023). Türkiye'de sıfır atık politikasının aşılması gereken eşikleri. Usam Ulusal Kongre-Türkiye’de Sıfır Atık: Tespitler, Beklentiler ve Fırsatlar, Türkiye.
• Miles, M. B., & Huberman, M. (2019). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi. S. Akbaba Altun & A. Ersoy (Çev.). Ankara: Pegem Akdemi.
• Miller, J. L., Wentzel, M. T., Clark, J. H., & Hurst, G. A. (2019). Green Machine: a card game introducing students to systems thinking in green chemistry by strategizing the creation of a recycling plant. Journal of Chemical Education, 96(12), 3006−3013.
• Olgun, C. K. (2008). Nitel araştırmalarda içerik analizi tekniği. Sosyoloji Notları Dergisi, 4-5, 66.
• Özdemir, F. (2023). Çevre temelli STEM eğitiminin üstün yetenekli öğrencilerin çevresel vatandaşlık düzeylerine, çevreye yönelik tutumlarına ve çevresel vatandaşlık bilgi düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• Paghasian, M.C. (2017) Awareness and practices on solid waste management among college students in Mindanao State University Maigo School of Arts and Trades. Proceedings of the 3rd International Conference on Education and Training (ICET 2017), 128, 5-12.
• Piaget, J. (1962). Play, dreams and imitation in childhood. Newyork: Norton.
• Rajković, M. B., Popović Minić, D., Milinčić, D., & Zdravković, M. (2020). Circular economy in food industry. Zaštita Mmaterijala, vol. 61(3), 229-250.
• Read, A. D. (1999). A weekly doorstep recycling collection, I had no idea we could overcoming the local barriers to participation. Resources, Conservation and Recycling, 26, 217 -249.
• Ritsumdaeng, P., Boonserm, W., & Sookngam, K. (2021). The effect of environmental education teaching using case study and games based learning for undergraduate students. Annals of the Romanian Society for Cell Biology, 25(6), 13282-13293.
• Rodrigues, E., & Bruno, L. (2020). The game to promote the capability of reducing, reuse and recycling waste. The 9th International Scientific-Technical Conference on Environmental Engineering, Photogrammetry, Geoinformatics – Modern Technologies and Development Perspectives, Web of Conferences.
• Rubin, K. H., Fein, G. G., & Vandenberg, B. (1983). Play. In Hetherington, E. M. (Ed.), Handbook of child psychology: Socialization, personality and social development. New York: Wiley.
• Sarı, Ç. S. (2011). Child, game and learning. Journal of Eğitim Bir-Sen, 7(20), 21-25.
• Satria, E., Fitriani, L. Y., Muhsin, S., & Tresnawati, D. (2020). Development of educational games for learning waste management. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 1098(3), 032064.
• Sel, R. (1987). Eğitsel oyun. Ankara: Öğretmen.
• Song, Q., Li, J., & Zeng, X. (2015) Minimizing the ıncreasing solid waste through zero waste strategy. Journal of Cleaner Production, 104, 199-210.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2019). Sıfır atık yönetmeliği. 01.01.2024 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=32659&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5 adresinden erişilmiştir.
• T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, (2023). 04.12.2023 tarihinde https://ced.csb.gov.tr/turkiye-cevre-sorunlari-ve-oncelikleri-raporu-i-82679 adresinden erişilmiştir.
• Turan, G.Y., Köklükaya, A.N., & Yıldırım, E.G. (2020). Improving matter and heat subjects learning through genuine designed educational games. International Jounal of Science and Mathematic Educcation, 18, 19–42.
• Tüfekçi, C. K. (2022). Organize sanayi bölgelerinde sıfır atık uygulamaları: Merzifon organize sanayi bölgesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Yıldar, K. (2022). Öğretmenlerin sıfır atık projesine yönelik farkındalık düzeylerinin belirlenmesi üzerine betimsel bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yüzüak, A. V., & Erten, S. (2022). Teachers' views about turkey's zero waste project (TZWP). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 19, 71-81.
• Yüzüak, A. V., Şahin, N., & Alkan, R. (2022). Ortaokul öğrencilerinin sıfır atık projesine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 214-239.
• Zaman, A. U., & Lehmann, S. (2013). The zero waste index: a performance measurement tool for waste management systems in a ‘zero waste city’. Journal of Cleaner Production, 50, 123-132.
• ZWIA- Zero Waste International Allience, (2018). Zero waste definition. 07.04.2022 tarihinde https://zwia.org/zero-waste-definition/ adresinden erişilmiştir.