Türkiye İçin Finansal Belirsizlik Endeksi Önerisi (2010-2021)

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 64 - 77, 16.06.2021

Necati Altemur , Süleyman Serdar Karaca

Öz

Bu çalışmada gelişmekte olan ülkelerdeki finansal belirsizliklerin ölçülmesi amacı ile bir finansal belirsizlik endeksi hazırlanmıştır. Belirsizlik endeksinin oluşturulmasında değişken olarak BİST100, CDS Türkiye (2 Yıllık), EMBİ Türkiye, Devlet İç Borçlanma Senetleri Faiz oranı DİBS (2 yıllık), VİX Korku Endeksi ve USD/TRY döviz kuru kullanılmıştır. Finansal belirsizliğin hesaplanmasında 12 yıllık (2010-2021) bir dönem için değişkenlere aiti günlük veriler kullanılarak Türkiye için Finansal Belirsizlik Endeksi (TRFBE) oluşturulmuştur. Oluşan bu endeks BİST içerisinden seçilen endeksler ile çalışmada hazırlanan endeks korelasyon ilişkisine bakılmıştır. Dünya belirsizlik endeksinde belirtilen tarihlerde Türkiye’de de aynı yönlü dalgalanmalar görülür iken etkili olan belirsizlik dalgalanmalarının terör başta olmak üzere dış politika kaynaklı olduğu görülmektedir. Oluşturulan TRFBE endeksi ile XBANK ve XU030 endeksleri arasındaki ilişki negatif yönlü, XUSIN, XUTEK ve XGIDA endeksleri arasındaki ilişki ise pozitif yönlü olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Belirsizlik Endeksi, ARCH/GARCH, Entropi

Financial Uncertainty Index Recommendation For Turkey (2010-2021)

Öz

In this study, a financial uncertainty index was prepared in order to measure the financial uncertainties in developing countries. This uncertainty index prepared with the International Monetary Fund (IMF) was compared with the world uncertainty. BİST100 as a variable in the creation of the uncertainty index CDS Turkey (2nd Annual), EMBI Turkey, Government Debt Securities Interest rate government securities (2 years), VIX Fear Index, and the USD / TRY exchange rate was used. 12-year (2010-2021) Financial Uncertainty Index for Turkey using daily data for a period of variable (TRFBE), was created in the calculation of financial uncertainty. The correlation between the indexes of this index BIST and the index of the introductory page has been examined. It is seen that the fluctuations of uncertainty that are effective in the TRFBE index prepared in the study are caused by foreign policy, especially terrorism. The relationship between the TRFBE index and the XBANK and XU030 indices was determined to be negative, while the relationship between the XUSIN, XUTEK, and XGIDA indices was found to be positive.

Anahtar Kelimeler

Uncertainty Index, ARCH / GARCH, Entropy

Kaynakça

• Akar, C. (2007). Volatilite Modellerinin Öngörü Performansları: Arch, Garch Ve Swarch Karşılaştırması. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 201–217. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ifede/issue/4599/62860
• Alkan, B. (2018). Ekonomide Belirsizlik Ve Türkiye İçin Bir Belirsizlik Endeksi Önerisi. Marmara Üniversitesi.
• Atta-Mensah, J. (2013). Bank of Canada Banque du Canada Money Demand and Economic Uncertainty.
• Ayaydın, H., Ve Karaaslan, İ. (2014). Ülke Riskinin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi: Türk Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 10, 1–28.
• Bektaş, N. Ç., ve Babuşcu, Ş. (2019). Vix Korku Endeksi Ve Cds Primlerinin Büyüme Ve Döviz Kuruna Etkisi, Türkiye Örneğİ. In Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl:8 Sayı.
• Bloom, N. (2014). Fluctuations in Uncertainty. In The Journal of Economic Perspectives (Vol. 28, pp. 153–175). American Economic Association. https://doi.org/10.2307/23723489
• Bülbül, H., ve Akgül, I. (2021). Türkiye Finansal Stres Endeksi ve Markov Rejim Değişim Modeli ile Yüksek Stres Dönemlerinin Belirlenmesi 1. Retrieved March 26, 2021, from http://orcid.org/
• Çabuk, Ha., Özmen, M., Kökcen, A., Üniversitesi, Ç., ve Ekonometri Bölümü, I. (n.d.). Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi Koşullu Varyans Modelleri: İmkb Serileri Üzerine Bir Uygulama Condıtıonal Varıance Models: An Applıcatıon on Istanbul Stock Exchange Serıes.
• Cariolle, J. (1970). Fondatıon Pour Les Etudes Et Recherches Sur Le Developpement Internatıonal Measuring macroeconomic volatility Applications to export revenue data Measuring macroeconomic volatility: applications to export revenue data, 1970-2005.
• Çavdar, Ş. Ç., Ve Aydın, A. D. (2017). Borsa Istanbul Kurumsal Yönetim Endeksi’nde (Xkury) Volatilitenin Etkisi: Arch, Garch Ve Swarch Modelleri İle Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 697–711.
• Emsen, S., ve Aksu, H. (2020). Borsa İstanbul ve Belirsizlik Endeksi Arasındaki İlişkilerin Doğrusal Olup Olmadığına Dair İncelemeler. In Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Vol. 24, Issue 1). https://orcid.org/0000-0001-8824-
• Enders, W. (1995). Applıed Econometrıc Tıme Serıes (Fourty Edi). Wıley.
• Engle, R. F. (1982). Autoregressive Conditional Heteroscedasticity with Estimates of the Variance of United Kingdom Inflation. Econometrica, 50.
• Erdoğan Coşar, E., ve Şahinöz, S. (2018). Quantifying Uncertainty and Identifying its Impacts on the Turkish Economy (18/06). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/602b1cb3-34ac-4755-ad79-527ca3627f9d/wp1806.pdf?MOD=AJPERESveCACHEID=ROOTWORKSPACE-602b1cb3-34ac-4755-ad79-527ca3627f9d-m5BYFxt
• Gemici, E. (2020). Ekonomi Politikası Belirsizliği İle G7 Ülke Borsaları İlişki Belirsizliği Ülke Borsaları Arasındaki İlişki. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(20), 353–372. https://doi.org/10.29029/busbed.732124
• Göktaş Yilmaz, Ö. (2005). Türkiye Ekonomisinde Büyüme İle İşsizlik Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi, 2(2), 63–76.
• Güney, P. Ö. (2020). Ekonomik Politika Belirsizliği ve Döviz Kuru Oynaklığı. Bankacılar Dergisi, 114, 3–17.
• Gürgün, G. (2020). Belirsizlik Kavramı, Belirsizlik Ölçütleri ve Belirsizliğin Makroekonomik Etkileri Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 21–38. https://doi.org/10.16951/atauniiibd.428508
• Kobal, H. D. (2021). Entübe Hasta Nedir? https://www.florence.com.tr/entube
• Süer, A. Z., ve Başaran Symes, C. (2003). Profesyonel Muhasebe Mesleğinde Enron Skandalı ve Sonrası Gelişmeler. VI. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, 112–126.
• Uğurlu, E. (2019). Arch/Garch Modelleri Evıews Uygulaması.
• Yıldırım, H., ve Alkan, B. (2018). Türkiye İçin Bir Makroekonomik Belirsizlik Endeksi Önerisi. Bankacılar Dergisi, Sayı, 104, 6–25.
• Yüksel, O. (2010). Azgelişmiş Ülkeler ve Yoksulluk Kısırdöngüsü | Politik Akademi. https://politikakademi.org/2010/10/azgelismis-ulkeler-ve-yoksulluk-kisirdongusu-2/
• Yüksel, Y. (2020). yusufyuksel: VİX endeksi nedir. Retrieved May 29, 2020, from https://www.yusufyuksel.com/2020/03/vix-endeksi-nedir.html