“WHISTLEBLOWING” KAVRAMININ TÜRKÇEYE AKTARIMINDA ASEMANTİK SORUNLARIN META ETİK ANALİZİ VE BİR SEMANTİK ÖNERİ

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 188 - 196, 22.12.2021

Ahmet Ünsal

Öz

Milenyum sonrası yoketiksel muhasebe ve denetim sahtemisliklerinin ortaya çıkarılmasında “Whistleblower”lar küresel yönetim sisteminden iyi yönetim sistemine geçişin tetikleyicileri olmuşlardır. Aradan geçen 20 yılda Türkçe alıntyayında “Whistleblowing” üzerine; Muhbirlik, ihbarcılık, Ahlaka aykırılık, İfşa, Whistleblowing, İzharcılık ve başka başlıklı çalışmalar yapılmıştır. Ancak “Whistleblowing” üzerine yapılan Türkçe çalışmaların başlıklarıyla içeriğinde birbirinden farklı olması yanında uluslararası alıntyayınla da tutarsızlık göstermektedir. Bu nedenle çalışmamızda muhasebe ilkelerinden; dönemsellik, gerçeğe dayanırlık ve karşılaştırılabilirlik ilkeleri ile bu asemantik ve asistematik kavramların meta etik eleştirisiyle bu kavramların anlaşılırlılığı, karşılaştırılabilirliliği, nesnellik, tarihsellik ve semantik yönlerden tutarsızlıkları ortaya konulmuştur. Asemantik ve asistematik tutarsızlıklar aksıraçerlik kavramların bulunmasıyla sonuçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aksıraçerlik, Muhasebe, Yoketiksel, İyi Yönetim

META-ETHICAL ANALYSIS OF ASEMANTIC PROBLEMS AND A SEMANTIC SUGGESTION IN THE TRANSLATION OF CONCEPT OF "WHISTLEBLOWING" INTO TURKISH.

Öz

Whistleblowers have been the triggers of the transition from the global management system to the good management system in revealing the post-millennium ethical accounting and audit frauds. In the intervening 20 years, on “Whistleblowing” in Turkish; Studies on informing, whistleblowing, immorality, Disclosure, Whistleblowing, Exposure and other titles have been carried out. However, the Turkish studies on "Whistleblowing" differ in their titles and content, as well as inconsistent with international citations. Therefore, in our study, accounting principles; The principles of time period, truthfulness and comparability and the inconsistency of these concepts in terms of intelligibility, comparability, objectivity, historicity and semantic aspects have been revealed by the meta-ethical criticism of these asemantic and asistematic concepts. Asemantic and unsystematic inconsistencies have resulted in the discovery of “aksıraçerlik” concepts.

Anahtar Kelimeler

Whistleblowing, Accounting, Unethical, Good Governance

Kaynakça

• Alp, M. (2019). Avrupa Birliği’nin 2019/1937 Sayılı Birlik Hukukuna Aykırılıkları Bildirenlerin Korunması (Whistleblowing) Yönergesi Işığında İşçinin Hukuka Aykırılıkları İfşa Etmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 1, 1-37
• Aydan, S., (2018), İhbarcılık: Bir Kavram Analizi, Mustafa Kemal University Journal Of Social Sciences Institute, Cilt/Volume: 15 ¨ Sayı/Issue: 41, 78-100
• Aydın, U. (2003). İş Hukuku Açısından İşçinin Bilgi Uçurması (Whistleblowing). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2/2, 79-100.
• Candan, H. Ve Kaya, T. P., (2016). İhbarcılık (Whistleblowing) Ve Algılanan Örgütsel Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Kamu Kurumunda Araştırma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Arşiv, Cilt 5, Sayı 2, 305-330
• Çetinel, M. H. Ve Taslan, S. (2017), Çalışanların İhbarcılık (Whistleblowing) Eğilimi İle Örgütsel Adalet Algısı İlişkisinin Kavramsal Boyutu, Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi / Cilt:6 / Sayı:2, 78-96
• Esen, E. ve Kaplan, H.A (2012). İşletmelerde Ahlaki Olmayan Davranışların Duyurulması (Whistleblowing), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, , 33-52
• Https://Tureng.Com/Tr/Turkce-İngilizce/Blow, Erişim Tarihi: 10.05.2021
• Https://Www.Etymonline.Com/Word/Whistle, Erişim Tarihi: 10.05.2021
• Https://Www.Google.Com/Search?Q=Ahlaki+Olmayan+Davran%C4%B1%C5%9flar%C4%B1n+Duyurulmas%C4%B1+(Whistleblowing)+Ve+Etik+%C4%B0klimi+%C4%B0li%C5%9fkisi+%C3%9czerine+Bir+Uygulama&Oq=Ahlaki+Olmayan+Davran%C4%B1%C5%9flar%C4%B1n+Duyurulmas%C4%B1+ (Whistleblowing)+Ve+Etik+%C4%B0klimi+%C4%B0li%C5%9fkisi+%C3%9czerine+Bir+Uygulama&Aqs=Chrome..69i57.735j0j7&Sourceid=Chrome&İe=Utf-8, Erişim Tarihi: 10.05.2021
• Konyalı, G., (2021). Uluslararası Hukukta İhbarcılık Kavramı Ve İhbarcıların Korunması, İnönü Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, 12(1): 412-428, Doi.Org/10.21492/İnuhfd.887700
• Sayğan, S. Ve Bedük A.(2013). Ahlaki Olmayan Davranışların Duyurulması (Whistleblowing) Ve Etik İklimi İlişkisi Üzerine Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:28, Sayı:1, 1-23
• Sturc, H. H., Schwartz, J. C., Dick, J. And Johnson,T. M., (2011). Sec And Cftc Whistleblower Rules And Anti-Retaliation Protections, Practising Law Institute, Clifford E. Kirsch Broker-Dealer Regulation (2nd Ed.)
• Turan, B. Ve Haşit, G.,(2021). Kişilik Özellikleri Ve Whistleblowing Niyeti: Hexaco Modeli İle Kavramsal Bir Bakış, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 141-163., Doı: 10.33905/Bseusbed.949407
• Uğur, S. S. Ve Özdemir L.,(2019). Onlarda “Whistleblowing” Peki Ya Bizde? Kavramsal Bir Araştırma Ve Bir Öneri, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 89, 71-79
• Uyar, S. Ve Yelgen E.,(2015). Bilgi İfşası (Whistleblowing) Ve Denetim”, Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi - Cilt:13 Sayı:1 85-106 - Doi: Http://Dx.Doi.Org/10.11611/Jmer412