The Factor of Multinational Companies in International Relations: The Case of the USA and China

Yıl 2024, Sayı: 10, 22 - 48, 30.04.2024

Cihad Demirbaş , Muhammed Ali Yetgin

https://doi.org/10.69494/jirps.1407349

Öz

In this study, the historical development of multinational corporations, which have held significant positions in both the global economy and international relations since their inception, is examined, along with the roles they have played in intergovernmental relations. The aim of the study is to reach a conclusion by conducting an analysis of the content found in the literature and examining the findings and data through a content analysis method. In parallel, this study attempts to reach its conclusions by examining the regional policies of the United States and China alongside the activities of multinational corporations in the region. Additionally, the study provides examples of the impact of multinational corporations on international relations by considering high-impact capacity actors such as Apple, Huawei, Boeing, Lockheed Martin, ZTE, and SMIC. Moreover, this study attempts to understand the positions of these actors in the struggle for hegemony by comparing them through the SWOT analysis method. Comprehensive research and findings indicate that multinational corporations still play a significant role in international relations today. These corporations serve not only as negotiation tools and sources of sanctions for nation-states but also play an active role in shaping the strategic and covert foreign policy decisions of states, contributing to their direction. Therefore, this study aims to understand how effective multinational corporations are in the world and in the context of international relations, where the United States and China stand in the struggle for hegemony, and the consequences they have on the political system.

Anahtar Kelimeler

Multinational Corporations, United States of America, China, USA and China Competition, National Interest, Nation State

ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER FAKTÖRÜ: ABD VE ÇİN ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmada, kurulduğu günden bu yana hem küresel ekonomide hem de uluslararası ilişkilerde önemli konumlarda yer alan çok uluslu şirketlerin ve hükümetlerarası ilişkilerde oynadıkları roller incelenmektedir. Çalışmanın amacı, literatürde bulunan içeriklerin analizini yaparak, bulgu ve verileri içerik analizi yöntemiyle inceleyerek konuya ilişkin sonuca ulaşmaktır. Buna paralel olarak bu çalışma, ABD ve Çin'in bölgesel politikalarının yanı sıra çok uluslu şirketlerin bölgedeki faaliyetlerini de inceleyerek sonuçlara ulaşmaya çalışmaktadır. Ayrıca çalışma, Apple, Huawei, Boeing, Lockheed Martin, ZTE ve SMIC gibi yüksek etki kapasitesine sahip aktörleri dikkate alarak çok uluslu şirketlerin uluslararası ilişkiler üzerindeki etkilerine dair örnekler sunmaktadır. Ayrıca bu çalışma, bu aktörlerin hegemonya mücadelesindeki konumlarını SWOT analizi yöntemiyle karşılaştırarak anlamaya çalışmaktadır. Kapsamlı araştırma ve bulgular, çokuluslu şirketlerin günümüzde uluslararası ilişkilerde hala önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Bu şirketler, ulus-devletler için sadece müzakere aracı ve yaptırım kaynağı görevi görmekle kalmamakta, aynı zamanda devletlerin stratejik ve örtülü dış politika kararlarının şekillenmesinde de aktif rol oynamaktadır ve yönlendirilmelerine katkı sağlamaktadır. Dolayısıyla bu çalışma, ABD ve Çin'in hegemonya mücadelesinde yer aldığı dünyada ve uluslararası ilişkiler bağlamında çokuluslu şirketlerin ne kadar etkili olduğunu ve bunların siyasal sistem üzerindeki sonuçlarını anlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çok Uluslu Şirketler, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, ABD ve Çin Rekabeti, Ulusal Çıkar, Ulus Devlet

Kaynakça

• Acar, Ü. (2020). “Küresel Politikaların Belirlenmesinde Çok Uluslu Şirketlerin Rolü Ve Önemi”. Tesam Akademi Dergisi, 7(2), 465-489. Http://Dx.Doi.Org/10.30626/ Tesamakademi.788849.
• Aktan, C. C., & Vural, Y. İ. (N.D). Globalleşme Sürecinde Çok Uluslu Şirketler.
• Akçay, N. (2019). "Çin’in Arka Kapısı: İsrail". Https://Www.Yenisafak.Com/Dusunce-Gunlugu/Cinin-Arka-Kapisi-İsrail-3465752
• Arslan, H. D. (2019). “Dünya Düzeninde Yeni Dengeler: Çin - AB İlişkileri”. Yüksek Lisans Tezi.
• Avrupa’nın Yeni ‘Sahibi’: Pekin'i AB’de Büyük Yatırımlar Yapmaya İten Nedenler. Https://Sputniknews.Com.Tr/20170930/Avrupa-Yeni-Sahibi-Pekin-Ab-Buyuk-Yatirim-Yapmaya-İten-Nedenler-1030375930.Html
• ABD’nin Asya Pasifik’teki Güç Dengesi Politikası: AUKUS Ve OUAD. (2022). Https://Www.Trthaber.Com/Haber/Dunya/Abdnin-Asya-Pasifikteki-Guc-Dengesi-Politikasi-Aukus-Ve-Ouad-642237.Html
• Algül, Y. (2020). Çin‘İn Kuşak Ve Yol Projesinin Türkiye Enerji Sektörüne Yansımaları. Anasay, 11, 37-62.
• Alterman, J. B. (2013). CHINA IN THE MIDDLE EAST. Center For Strategic And International Studies (CSIS).
• Angiolillo, F. (2019). “Development Through Acquisition”: The Domestic Background Of China’s Europe Policy. Istituto Affari Internazionali (IAI), 0–18. Http://İsdp.Eu/?P=31157.
• Bank, Dr. Max, Duffy, F., & Leyendecker, V. (2021, Ağustos). The Lobbycontrol: Big Tech's Web Of Influence İn The EU. Corporate Europe Observatory And Lobbycontrol E.V. Brussels And Cologne.
• Barnes, S. T. (2005). "Terror, Oil, And Strategic Philantrophy". African Studies Review, 48(1).
• Başkaya, F. (2000). Kalkınma İktisadının Yükselişi Ve Düşüşü. Ankara: İmge Kitabevi.
• Burnett, P. (2005). “Internet Censorship On The Rise İn Africa?” Hunger Notes.
• BBC. Huawei, ABD Hükümetine Ürünlerine Getirdiği Yasak Nedeniyle Dava Açtı. Retrieved From Https://Www.Bbc.Com/Turkce/Haberler-Dunya-47478646
• Besada, H., & Salam, J. (2017). China’s Energy Strategy İn The MENA Region. China Quarterly Of International Strategic Studies, 3(4). Https://Www.Worldscientific.Com/Doi/Pdf/10.1142/S2377740017500269
• Boisot, M., & Meyer, MW. (2008). Which Way Through The Open Door? Reflections On The Internationalization Of The Chinese Firms. Management And Organization Review, 4(3), 349-365. Https://Doi.Org/10.1111/J.1740-8784.2008.00116.X
• China Sanctions Lockheed Martin And Raytheon As Tensions Over Balloon Increase. WSJ. Https://Www.Wsj.Com/Articles/China-Puts-Lockheed-Raytheon-On-Trade-Blacklist-Over-Taiwan-Arms-Sales-5006c360 (13.03.2023)
• Chinese Companies Move To Abu Dhabi İndustrial Zone. (Tarih Belirtilmemiş). Https://Www.Arabnews.Com/Node/1137691/Session_Trace/Ajax/Aggregate
• China Regional Snapshot: Sub-Saharan Africa - Committee On Foreign Affairs. Committee On Foreign Affairs. Https://Foreignaffairs.House.Gov/China-Regional-Snapshot-Sub-Saharan-Africa/ (01.04.2023)
• China’s Tech Outreach İn The Middle East And North Africa. (2022, Kasım). Https://Thediplomat.Com/2022/11/Chinas-Tech-Outreach-İn-The-Middle-East-And-North-Africa/ (26.03.2023)
• Cisse, D. (2022). Chinese Telecommunications Companies İn Africa.
• Christoph Lattemann, I. A. (2015). The Rise Of Chinese Multinationals: A Strategic Threat Or An Economic Opportunity? Georgetown Journal Of International Affairs, 16(1), 172–179.
• 'Çin'e Olan Ekonomik Bağımlılık Almanları Endişelendiriyor' | Analiz. (Tarih Belirtilmemiş). Euronews. Https://Tr.Euronews.Com/2022/11/04/Cine-Olan-Ekonomik-Bagimlilik-Almanlari-Endiselendiriyor-Analiz
• Çaşkurlu, S. (2022). ABD-Çin Hegemonya Mücadelesi: Kaya Gazı Devrimi, Yenilenebilir Enerji Ve Nadir Elementler. Fiscaoeconomia, 6(1), 59–80. Https://Doi.Org/10.25295/Fsecon.1041487
• Dunning, J. H. (1974). “Economic Analysis And The Multinational Enterprise”. London: George, Allen And Unwin. Dünya Nüfusuna Afrika Damga Vuracak. (2023, 07.10). Dw.Com. Https://Www.Dw.Com/Tr/Dünya-Nüfusuna-Afrika-Damga-Vuracak/A-64488121
• Dirk Van Der Kley, N. (2023). “How Central Asians Pushed Chinese Firms To Localize”. Retrieved From Https://Carnegieendowment.Org/2021/10/15/How-Central-Asians-Pushed-Chinese-Firms-To-Localize-Pub-85561 (30.03.2023)
• Donahue, T. (2019). The Worst Possible Day. Prism, 8(3), 14-35.
• Dedekoca, A. E. (2011). ABD-Çin İlişkilerinin Ekonomi Politiği Ve Yeni Dünya Düzeni Oluşumuna Etkileri. Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı Uluslararası İlişkiler Ve Küreselleşme Programı Yüksek Lisans Tezi.
• Eberleın, B. (2008). “The Making Of The European Energy Market: The Interplay Of Governance And Government.” Journal Of Public Policy, 28(1), 73-92. Doi:10.1017/S0143814X08000780
• Ekrem, E. (2011). Çin’in Orta Asya Politikaları. Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi.
• Engin Güder, B., & Pekcan, C. (2020). Bir Kuşak Bir Yol Projesi Çerçevesinde Çin’in Afrika Politikası Ve Çatışma Çözümü Yaklaşımı. International Journal Of Politics And Security (IJPS), 2(4), 173-196.
• Euronews. Küresel Silah Satışları 592 Milyar Dolara Ulaştı. Retrieved From Https://Tr.Euronews.Com/2022/12/05/Kuresel-Silah-Satislari-592-Milyar-Dolara-Ulasti-Turk-Sirketleri-Dunya-Silah-Pazarinda-Ne-#:~:Text=Stockholm%20Uluslararası%20Barış%20Araştırmaları%20Enstitüsünün,Artışla%20592%20milyar%20dolara%20ulaştı (10.03.2023)
• Evron, Y. (2014). Chinese Investments İn Israel : Opportunity Or National Threat ? Institute For National Security Studies, 0–4.
• Fulton, J. (2020). China-Saudi Arabia Relations Through The ‘1 + 2+3’ Cooperation Pattern. Asian Journal Of Middle Eastern And Islamic Studies, 14(4), 516-527. DOI: 10.1080/25765949.2020.1841991
• Forbes. “The Global 2000”. Erişim Tarihi (25.10.2023).
• Freidin, E. (2022, 15 June). Saudi Arabia And China: A Blossoming Friendship. The Interpreter. Https://Www.Lowyinstitute.Org/The-İnterpreter/Saudi-Arabia-And-China-Blossoming-Friendship
• Hoffman, S., & Kania, E. (2018). Huawei And The Ambiguity Of China’s Intelligence And Counter-Espionage Laws. Https://Www.Aspistrategist.Org.Au/Huawei-And-The-Ambiguityof-Chinas-İntelligence-And-Counter-Espionage-Laws/
• Gauging The Future Of Chinese Investment İn Africa. (2021, Eylül). Retrieved From Https://Thediplomat.Com/2021/09/Gauging-The-Future-Of-Chinese-İnvestment-İn-Africa/#:~:Text=The%20biggest%20Chinese%20private%20companies,Transsion%20Holdings%2C%20and%20Sunda%20International (03.04.2023)
• Germany is (Still) A Huawei Hotspot in Europe. (2022). Retrieved From Https://Www.Politico.Eu/Article/Germany-İs-Still-A-Huawei-Hotspot-İn-Europe-5g-Telecoms-Network/ (11.04.2023)
• Goldwy, D., & Morrison J. S. (Mart, S.16). "Promoting Transparency İn The African Oil Sector: A Report Of Csıs Task Force On Rising U.S. Energy Stakes İn Africa". CSIS. www.csis.org/Africa/İndex.Htm#Oil
• Gautam, Sen. (1999). “The State And Globalization: Autonomy And International Cooperation Under Anarchy”, Paper Presented To The Conference On The Political Economy Of Globalization- The New İdentity Of State İn 21st Century, Istanbul, P.5.
• Güneş, E. (2009). Yeni Yüzyıldaki Çin-Amerika Rekabeti. Toplum ve Demokrasi, 3(6-7), Mayıs-Aralık, 175-188 Gruley, B., & Butters, J. (2008). How China’s 36th-Best Car Company Saved Volvo. Bloomberg Businessweek. Https://Www.Bloomberg.Com/News/Features/2018-05-24/Volvo-İs-Better-Than-Ever-Thanks-To-This-Chinese-Billionaire (21.04.2024)
• Jiang, Y., Tonami, A., & Fejerskov, A. M. (2016). SECURITY CONCERNS ABOUT CHINESE INVESTMENTS. Danish Institute For International Studies (2016).
• Kazgan, G. (2002). Ekonomide Dışa Açık Büyüme. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Koyuncu, M. (2022). ABD’nin Yeni Hint-Pasifik Belgesi Neyi Amaçlıyor? ANKASAM | Ankara Kriz Ve Siyaset Araştırmaları Merkezi. Retrieved From Https://Www.Ankasam.Org/Abdnin-Yeni-Hint-Pasifik-Belgesi-Neyi-Amacliyor/#_Edn1 (13.03.2023)
• Kesen, K. (2023). Enerji Güvenliğinin Uluslararası İlişkilere Etkisi: ABD Ve Çin Örneği, Yüksek Lisans Tezi. Kelkitli, F. A. Pandemi Sonrası Küresel Düzen, ABD-Çin Rekabeti Ve Rusya.
• Köksal, E. (2006). The Impact Of Multinational Corporations On International Relations -A Study Of American Multinationals-. Middle East Technical University.
• Masaki, T., & Van De Walle, N. (2014). The Impact Of Democracy On Economic Growth İn Sub-Saharan Africa, 1982-2012. Helsinki: World Institute For Development Economics Research (UNU-WIDER).
• Mathews, J.A. Dragon Multinationals: New Players İn 21st Century Globalization. Asia Pacific J Manage 23, 5–27 (2006). Https://Doi.Org/10.1007/S10490-006-6113-0
• Mutlu, E. C. (1999). Uluslararası İşletmecilik. Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Mcdonald, J. G., & Parker, H. (1962). Creating A Strategy For İnternational Growth, International Enterprise. New York: Mckinsey Co. Inc.
• Mutlu, A. (2018). Uluslararası Ticaret Sisteminde Yeni Bir Yaklaşım: Çok Uluslu Şirketler Sosyolojisi. Yüksek Lisans Tezi.
• Neslen, A. (2015). “Shell Lobbied To Undermine EU Renewables Targets, Documents Reveal”. The Guardian. Retrieved From Https://Www.Theguardian.Com/Environment/2015/Apr/27/Shell-Lobbied-To-Undermine-Eu-Renewables-Targets-Documents-Reveal (21.04.2024).
• Nedos, V. (2019). ‘Draft Text Of Defence Deal With US Completed’, Ekathimerini, Http://Www.Ekathimerini.Com/244872/Article/Ekathimerini/News/Draft-Text-Of Defense-Deal-With-Us-Completed. (21.04.2024)
• Oran, İ. B. (2020). Çok Uluslu Şirketler, Stratejileri Ve Küreselleşmedeki Rolleri.
• Oertel, J. (2020). THE NEW CHINA CONSENSUS: HOW EUROPE IS GROWING WARY OF BEIJING. European Council On Foreign Relations, 2020, 0–28. Https://About.Jstor.Org/Terms
• Özalp, İ. (1998). Çokuluslu İşletmeler: Uluslararası Yaklaşım. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Örmeci, O. (2021). ABD Dış Polı̇tı̇kasında Öncelı̇klı̇ Gündem Asya-Pasifik. Bilge Strateji, 12(22), 9-18. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Bs/İssue/65778/1025398
• Örmeci, O. (2013). 21. Yüzyılda ABD-Çin Rekabeti. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(29), 1–14.
• Ravi, Ramamurti. (2012). What İs Really Different About Emerging Market Multinationals. Global Strategy Journal, 2(1):41-47. Doi: 10.1002/GSJ.1025
• Reuters. (2022, December 8). Saudi Arabia Signs Huawei Deal, Deepening China Ties On Xi Visit. Retrieved From Https://Www.Reuters.Com/World/Saudi-Lays-Lavish-Welcome-Chinas-Xi-Heralds-New-Era-Relations-2022-12-08/ (26.03.2023)
• Riikonen A. (2019). Decide, Disrupt, Destroy: Information Systems In Great Power Competition With China. Strategic Studies Quarterly, 13(4), 122-145
• Rózsa, E. N. (2020). DECIPHERING CHINA IN THE MIDDLE EAST. European Union Institute For Security Studies (EUISS) (2020).
• Rugman, A. M., & Li, J. (2007). Will China's Multinationals Succeed Globally Or Regionally? European Management Journal, 25(5), 333–343. Https://Doi.Org/10.1016/J.Emj.2007.07.005
• Soros, G. (2003). Küreselleşme Üzerine (M. Keçik, Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Şeker, C. T. (2019). Ortadoğu Savaşları Ve Batılı Silah Şirketleri, Araştırma 103, İNSAMER.
• Taşdelen, A.R. Afrika’da Çin Çağı. Retrieved From Https://Www.Aydinlik.Com.Tr/Koseyazisi/Afrikada-Cin-Cagi-250756 (02.04.2023)
• The White House. (05.02.2021). President Biden’s "Message To African Union Summit Participants". ‘The United States And Greece: Showing The Way Forward’, US Embassy And Consulate İn Greece,(05.11.2019), https://Gr.Usembassy.Gov/The-United-States-And-Greece-Showing-The-Way-Forward/
• Uzgur, İ. (2020). Çin-İsrail İlişkilerinde Üçüncü Tarafların Etkisi. Ortadoğu Etütleri, 12(1), 182-205.
• Van De Walle, N. (2009). US-Afrikapolitik: Bushs Vermächtnis Und Die Regierung Obama, GIGA Focus Afrika, 5. Retrieved From Www.Giga-Hamburg.De/En/Publications/11578901-Us-Afrikapolitik-Bushs-Vermächtnis-Regierung-Obama/ (22 March 2021)
• Van Der Putten, F.-P. (2019). Ports And Chinese Political İnfluence İn Europe. European Seaports And Chinese Strategic İnfluence, 3–18. Http://Www.Jstor.Org/Stable/Resrep21415.4
• Yan, X. (1997). Çin’in Milli Çıkarları Üzerine Analizler (X. Yan, Çev.). Tianjin: Tianjin People's Publishing House, 1997年.
• Yue, S. (2019). Towards A Global Partnership Network: Implications, Evolution And Prospects Of China’s Partnership Diplomacy. The Copenhagen Journal Of Asian Studies, 36(2), 5–27. Https://Doi.Org/10.22439/Cjas.V36i2.5647 Wezeman, P. D., Gadon, J., & Wezeman, S. T. (2022). Trends In International Arms Transfers, SIPRI Fact Sheet.