ABD'NİN BARACK OBAMA DÖNEMİ SURİYE POLİTİKASI

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 36 - 57, 29.06.2022

Abdulmuttalip Çoban

Öz

17 Aralık 2010 tarihinde Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da yer alan birçok ülkede toplumsal hareketler ortaya çıkmıştır. Arap Baharı olarak adlandırılan bu hareketlerin en kanlı çatışmaya sahne olduğu ülke ise Suriye olmuştur. Bu hareketlerin ortaya çıktığı dönemde ABD başkanlık koltuğunda Barack Obama bulunmaktadır. ABD’nin ilk Afroamerikalı başkanı olan Obama, 11 Eylül saldırıları, Afganistan ve Irak’a yapılan müdahaleler ve sonrasında yaşanan 2008 mali krizi gibi gelişmelerin gölgesinde dış politika anlayışını şekillendirmek zorunda kalmıştır.
Bu çalışma, Obama’nın Suriye iç krizine yönelik geliştirdiği yeniden mevzilenme ve geriden yönetme stratejilerini incelemiştir. Bu inceleme sürecinde dış politika analizinde öne çıkan uluslararası ilişkiler teorilerinden biri olan neoklasik realizm teorisi kullanılmıştır. Çalışmada ABD’nin Suriye iç savaşına yönelik dış politikasının oluşum sürecinde Obama’nın algılarının, ABD’nin mevcut iç yapısının ve ABD halkının tutumunun etkili olduğu ileri sürülmüştür. Ayrıca Obama’nın krize yönelik dış politikasının bir kriz politikası olduğu ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış politika, Neoklasik realizm, Obama, Suriye krizi, Yeniden mevzilenme

Kaynakça

• Acun, C. (2019).”PYD-YPG’nin Ortaya Çıkışı ve Dönüşümü”. Murat Yeşiltaş & Burhanettin Duran (Ed.), Ortadoğu’da Devlet Dışı Silahlı Aktörler: Terör Örgütleri, Milisler, Vekil Güçler (ss. 299-325) içinde. İstanbul: SETA.
• Aksoy, E. (2016). Daiş ve Suriye İç Savaşında Daiş’in Rolü. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 29-41.
• Altunışık, M.B. (2011). Arap Ayaklanmaları: Dönüşümü Etkileyen Faktörler. Mülkiye, 35(272), 93-102.
• Anadolu Ajansı, ”Obama kötü devraldığı ekonomiyi iyi bırakacak” (04 Eylül 2016), https://www.aa.com.tr/tr/abd-baskanini-seciyor/obama-kotu-devraldigi-ekonomiyi-iyi-birakacak/640607 (Erişim Tarihi 11 Eylül 2021).
• Balcı, A., Kardaş, T. (2014).“Realizm”. Ali Balcı & Şaban Kardaş (Ed.) Uluslararası İlişkilere Giriş (ss. 119-134) içinde. İstanbul: Küre Yayınları.
• Bingöl, O. (2013). Arap Baharı ve Ortadoğu: Çok Eksenli Güç Mücadelesinde Denge Arayışları. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 13(2), 25-49.
• Cerrah, U. (2016).” ABD’nin Suriye Politikası”. Hasret Çomak, Caner Sancaktar & Zafer Yıldırım (Ed.), Uluslararası Politikada Suriye Krizi (ss. 319-335) içinde. İstanbul: Beta.
• Connor, P. & Krogstad, J. M. “About six-in-ten Syrians are now displaced from their homes”, 13 Haziran 2016, https://www.pewresearch.org/fact-tank/2016/06/13/about-six-in-ten-syrians-are-now-displaced-from-their-homes/ (Erişim Tarihi 25 Eylül 2021).
• Çağlar, M.T. & Aksu, F. (2019). Suriye Krizinde Aktörler, Uyuşmayan Talepler ve Çatışan Çözümler. International Journal of Social Inquiry, 12(2), 507-544.
• Çetinoğlu, N. (2019). Eisenhower’dan Obama’ya: ABD Dış Politikasında Ortadoğu ve Suriye. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 74(4),1149-1182.
• Duran, B. & Yılmaz, N. (2011).”Ortadoğu’da Modellerin Rekabeti: Arap Baharı’ndan Sonra Yeni Güç Dengeleri”. Bahattin Duran, Kemal İnat & Ali Resul Usul (Ed.), Türk Dış Politikası Yıllığı (ss. 15-86) içinde. İstanbul: SETA.
• Ekşi, M. (2017). “The Syrian Crisis as a Proxy War and the Return of the Realist Great Power Politics” [Bir Vekalet Savaşı Olarak Suriye Krizi ve Büyük Güç Politikalarının Realizme Dönüşü]. ANKASAM Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi,1(2), 106-129.
• Erdemir, H. (2016). “Suriye Jeopolitiğinin Uluslararası Güçlerin Suriye Politikalarına Yansıması”. Hasret Çomak, Caner Sancaktar & Zafer Yıldırım (Ed.), Uluslararası Politikada Suriye Krizi (ss. 413-435) içinde. İstanbul: Beta.
• Gelvis, J. L. (2013).” The Arab World at the Intersection of the National and Transnational”. Mark L. Hass & David M. Lesch (Ed.), The Arap Spring Change and Resistance in The Middle East (ss. 238-257) içinde. United States: Westview Press.
• Göngen, M. A. (2014). Arap Baharı Karşısında ABD'nin Tutumu. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (33), 1-18.
• Gözen, R. (2016). "Arap Baharı Girdabında Eski ve Yeni Ortadoğu Dinamikleri". II. Uluslararası Ortadoğu Sempozyumu, 4-7 Mayıs 2016, (ss. 135-147), Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• Güler, R. T. & Özdemir, Ö. B. (2019).” DEAŞ: Ortaya Çıkışı, Yükselişi ve Çöküşü”. Murat Yeşiltaş & Burhanettin Duran (Ed.), Ortadoğu’da Devlet Dışı Silahlı Aktörler: Terör Örgütleri, Milisler, Vekil Güçler (ss. 463-494) içinde. İstanbul: SETA.
• Hook, S. W. & Spainer, J. (2013). Amerikan Dış Politikası İkinci Dünya Savaşından Günümüze. (Çev.: Özge Zihnioğlu). İstanbul: İnkilap. (2013).
• İnanç, Y. S. (2016). Suriye İç Savaşı: Bir Mezhep Savaşından Ötesi. Yeni Ortadoğu: Toplum, Siyaset ve Ekonomi Konferansı, 03.24.2016, (ss. 79-95), İstanbul.
• Kako, A.” Suriye iç savaşı 10'uncu yılına giriyor”, 14 Mart 2020, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/suriye-ic-savasi-10uncu-yilina-giriyor/1765861 (Erişim Tarihi 20 Eylül 2021).
• Kanat, K. B. (2015). Önleyici Savaş” ile “Stratejik Sabır” Arasında Amerika Birleşik Devletleri’nin Ulusal Güvenlik Stratejisi. SETA Perspektif, (90), 1-7.
• Kanlı,E “Ortadoğu coğrafyasında 2016”, 30 Aralık 2016, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ortadogu-cografyasinda-2016/717019 ( Erişim tarihi 25 Aralık 2021).
• Karakaya, İ. (2015). Soğuk Savaş Sonrası ABD Dış Politikası: Süreklilik ve Değişim Bağlamında ABD’nin Küreselleşme, İşbirliği ve Güvenlik Politikalarının Değerlendirilmesi. 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 441-463.
• Kaplan, F. “Obama'nın dış politika karnesi”. http://www.aljazeera.com.tr/gorus/obamanin-dis-politika-karnesi (Erişim tarihi 04 Eylül 2021).
• Kelkitli, F. A. (2016).” Soğuk Savaş’tan Günümüze Rusya’nın Suriye Politikası”. Hasret Çomak, Caner Sancaktar & Zafer Yıldırım (Ed.), Uluslararası Politikada Suriye Krizi (ss. 359-371) içinde. İstanbul: Beta.
• Kiraz, S. (2018). Dış Politika Analizi Modeli Olarak Neoklasik Realizm: İkinci Dünya Savaşı Sırasındaki Türk Dış Politikasının Analizi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 417-440.
• Kurt, S. (2014). Soğuk Savaş Sonrası ABD’nin Ortadoğu Politikası. Tarih Okulu Dergisi, (19), 167-196.
• Kurt, V. (2019). ABD ve Suriye Krizinin Dönüşümü. Ankara: Kadim Yayınevi.
• Özdemir, Ç. (2018). Amerikan Grand Stratejisi Obama’nın Ortadoğu Mirası. İstanbul: SETA.
• Özkan, M. F. (2016). Demokratların Dış Politika Gelenekleri Bağlamında Obama’nın Suriye Politikası. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0 (3) , 1-35.
• Pew Research, ” Public Priorities: Deficit Rising, Terrorism Slipping”, 23 Ocak 2012, https://www.pewresearch.org/politics/2012/01/23/public-priorities-deficit-rising-terrorism-slipping/ ( Erişim Tarihi 10 Eylül 2021).
• Pew Research, ”Public Sees U.S. Power Declining as Support for Global Engagement Slips”, 03 Kasım 2013, https://www.pewresearch.org/politics/2013/12/03/public-sees-u-s-power-declining-as-support-for-global-engagement-slips/ (Erişim Tarihi 10 Eylül 2021).
• Polat, D. Ş. (2016). “Arap Baharı” ve Suriye Savaşı. Hasret Çomak, Caner Sancaktar & Zafer Yıldırım (Ed.), Uluslararası Politikada Suriye Krizi (ss. 137-157) içinde. İstanbul: Beta.
• Polat, D. Ş. (2016). “Irak Şam İslam Devleti”. Hasret Çomak, Caner Sancaktar & Zafer Yıldırım (Ed.), Uluslararası Politikada Suriye Krizi (ss. 211-227) içinde. İstanbul: Beta.
• Rose, G. (1998). Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy. Cambridge University Press, 51(1), 144-172.
• Sivrikaya, H. A. (2019). Arap Baharı’nın Suriye Sahasında Arap Diline Olan Yansımaları: PYD/YPG Örneği. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 8(2), 329-357.
• Şen,Y. (2013). Suriye’de Arap Baharı. Yasama Dergisi,23, 54-79.
• Telatar, G. (2012). Barack Obama’nın Dış Politikasında Demokrasinin Yayılması Misyonu. Alternatif Politika, 4(1), 54-83.
• Temizer, S.” Suriye krizinde Cenevre maratonları sonuçsuz kaldı”, 21 Şubat 2017, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/suriye-krizinde-cenevre-maratonlari-sonucsuz-kaldi/754818 (Erişim tarihi 05 Eylül 2021).
• Topak, S. T. (2014). Sivil Toplum Kuruluşları ve Sosyal Medya Bağlamında "Renkli Devrimler" ve "Arap Baharı" Süreçlerinin Karşılaştırmalı Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(3), 233-254.
• Topal, C. (2015). Suriye İç Savaşı ve Uluslararası Düzen. KTÜ Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 117-122.
• Trt Haber, ”Barack Obama'nın 4 yıllık Suriye politikası”, 02 Ekim 2015, https://www.trthaber.com/haber/dunya/barack-obamanin-4-yillik-suriye-politikasi-206565.html (Erişim Tarihi 03 Eylül 2021).
• Uğur, H. (2017). Arap Baharı Sürecinde Arap Birliğinin Değişen Rolü: Libya ve Suriye Örneğinde. Savunma Bilimleri Dergisi, 16(1), 1-31.
• Yalçın, H. B. (2015). Obama Stratejisi ve Ortadoğu. Akademik Ortadoğu, 9(2), 55-74.
• Yalçın, H. B. (2018). Ulusal Güvenlik Stratejisi: ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin. İstanbul: SETA.
• Yıldırım, G. & Kutlu, Ö. “Obama'nın 8 yıllık ekonomi karnesi”, (22 Kasım 2016), https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/obamanin-8-yillik-ekonomi-karnesi-/690579 (Erişim tarihi: 25 Eylül 2021).
• White House,”Remarks by the President to the White House Press Corps”, 20 Ağustos 2012, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2012/08/20/remarks-president-white-house-press-corps (Erişim Tarihi 01 Eylül 2021).
• White House, ”Remarks by the President on the Military Campaign to Destroy ISIL”, 14 Aralık 2015, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2015/12/14/remarks-president-military-campaign-destroy-isil (Erişim Tarihi 02 Eylül 2021).
• White House,”Statement by President Obama on the Situation in Syria”, 18 Ağustos 2011, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2011/08/18/statement-president-obama-situation-syria (Erişim Tarihi 01 Eylül 2021)
• White House,”Statement by the President on Progress in the Fight Against ISIL”, 13 Nisan 2016, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2016/04/13/statement-president-progress-fight-against-isil (Erişim Tarihi 05 Eylül 2021).
• White House ,”Statement by the President on Syria”, 31 Ağustos 2013, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2013/08/31/statement-president-syria (Erişim Tarihi 01 Eylül 2021).