ULUSLARARASI SİSTEM İÇERİSİNDE ÇİN’İN ARTAN BÖLGESEL ETKİNLİĞİ VE PARALEL KURUMSALLAŞMA GİRİŞİMLERİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 58 - 74, 29.06.2022

Seda Gözde Tokatlı

Öz

11 Eylül siyasi krizi ve 2008 ekonomik krizi sonrasında, ABD’nin sistem içerisindeki hâkimiyetinin daha fazla sorgulandığı döneme doğru geçiş yapılmış, yükselen güçlerin ortaya çıkması ile birlikte bir dizi yeni değişimler gerçekleştirmiştir. Özellikle, yükselen güçler arasında yer alan Çin’in uluslararası sistem içerisinde güçlü bir aktör olarak ortaya çıkması, süreklilik gösteren ekonomik ilerleyişi, askeri ve siyasi reformları güç dengelerinin yeniden inşa edilmesine yol açmış, güç geçişinin daha belirgin olmasını sağlamıştır. Çin’in sistem içerisindeki etki edebilme kapasitesini ve ya ikna kabiliyetlerini geliştirmesi artan bölgesel gücünün diğer devletler üzerinde nüfus edebilmesine bağlıdır. Çin’in, ASEAN, APEC, ŞİÖ, AB, BRICS ve Kuşak ve Yol girişimleri içerisinde üye statüsünü taşıyan bir ülke konumunda olması bölgesel oluşumlar içerisinde artan rolünü ortaya koymaktadır. Çin’in küresel piyasalarda artan rolü ekonomik politikaların politik güç mekanizmaları üzerinde yarattığı dönüştürücü etki incelenecek ve sistem üzerindeki değişim bu çalışma kapsamında ele alınacaktır. Uluslararası yapıda özellikle Çin’in önemli rol oynadığı bölgesel işbirliği modelleri, uluslararası örgütler aracılığıyla gelişmekte olan ülkelerin politikaları üzerinde yarattığı etki ve küresel dengeler üzerindeki olası etkiler nitel ve sayısal veriler ile desteklenecektir. Çin’in ekonomik temelli girişimlerinin politik zeminde de karşılığını bulması geleceğe yönelik hegemonyanın inşasına yönelik önemli adımlar olarak değerlendirildiğinden bu çalışma gerekli görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

çin, bölgeselleşme, uluslararası sistem

Kaynakça

• Regional Response to Non-Traditional Security Challenges or an Anti-Western Bloc?”, Europe-Asia Studies, C.61, No:3, s. 459 ASEAN,(2019). ASEAN Economic Community Chartbook 2017 (Jakarta: The ASEAN Secretariat, 2017), http://www.aseanstats.org/category/asean-economic-chartbook/. DW, Made for Minds,2014. Dünya Ticaret Örgütü,(WTO), How much RCEP countries share global economy on the basis of GDP, 2020