Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Sosyal Bilgiler Alanında Yapılan Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 70 - 89, 30.06.2020

Saide Ayvaz Öztürk

Öz

Bu araştırma; 2003-2020 yılları arasında kaynaştırma eğitimine ilişkin sosyal bilgiler alanında yapılan yüksek lisans, doktora tezleri ve makaleleri incelemektir. Bu kapsamda 7 yüksek lisan, 3 doktora tezi ve 14 ulusal veya uluslararası dergide yayınlanan makaleye ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak doküman incelemesi, veri analiz yöntemi olarak ise içerik analizi kullanılmıştır. Veriler yayınlandıkları yıla, katılımcılarına, araştırmalarda kullanılan bilimsel araştırma yöntemine ve temalarına göre sınıflandırılarak içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda; kaynaştırma uygulamalarına yönelik sosyal bilgiler alanında yeterli bilimsel çalışmanın bulunmadığı gözlenmiştir. Araştırmaya konu olan çalışmaların bir kısmı doğrudan sosyal bilgiler eğitimi alanında yayınlanmışken bir kısmı da gerek konu gerekse katılımcılar yönünden alana temas etmektedir. Genel olarak sosyal bilgiler dersinin kaynaştırma uygulamalarında gerek öğretmen ve normal gelişim gösteren ya da kaynaştırma öğrencisi ekseninde gerekse fiziki alt yapı, okul yönetimi, veli ya da program noktasında birtakım problemlerin varlığı araştırmalarda öne çıkmaktadır. Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde eğitimcilerin yeterlilikleri ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlama noktasında eksiklikler tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda bazı tezlerin aynı isimle makaleye dönüştüğü de gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kaynaştırma, Sosyal bilgiler, Özel gereksinimli öğrenciler, Destek sınıfı

Examining the Studies on Social Studies Regarding Mainstreaming Education

Öz

This research; Between 2003 and 2020, master's, doctoral theses and articles where social studies related to inclusive education are made are examined. In this context, 7 master languages, 3 doctoral theses and 14 national or international journals have been found in the article. Document analysis was used as the data collection tool and content analysis was used as the data analysis method. Content analysis was made by classifying the data according to the year they were published, the participants, the scientific research method and themes used in the researches. As a result of the research; It is observed that there are not enough scientific studies in the field of social studies for inclusive practices. While some of the studies subject to the research are published directly in the field of social studies education, some of them are in contact with the field in terms of both subject and participants.
In general, in the mainstreaming practices of the social studies course, the existence of some problems both in the axis of the teacher and the normal development or the mainstreaming student, as well as the physical infrastructure, school management, parent or program point out in the researches. When the results of the research were evaluated, deficiencies were identified in the competencies of the educators and the preparation of the Individualized Education Program (IEP). In addition, as a result of the research, it was observed that some theses turned into articles with the same name.

Anahtar Kelimeler

Mainstreaming, Social studies, Students with special needs, Support class

Kaynakça

• *Akay, E. (2011). Kaynaştırma ortamındaki işitme engelli ilköğretim öğrencilerine sunulan destek eğitim odası sürecinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi. Eskişehir.
• *Akay, E. (2018). İşitme kayıplı öğrencilerin sosyal bilgiler dersine yönelik strateji kullanımının desteklenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 27 (2) 885 – 895.
• *Akay, E. ve Gürgür, H. (2018). Kaynaştırma uygulamalarında destek özel eğitim hizmeti sunan öğretmenin mesleki gelişimi: Mentörlük. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi. 6(1), 9-36. DOI: 10.14689/issn.2148-2624.1.6c1s1m.
• *Ateş, R. C. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
• Bakkaloğlu, H., Yılmaz, B., Könez, N. & Yalçın, G. (2018). Türkiye'de okul öncesi kaynaştırma konusunda yapılan araştırmalar bize neler söylüyor? İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (INUJFE). 19 (1) 119-150.
• Batu, E. S., Cüre, G., Nar, S., Gövercin, D., & Keskin, M. (2018). Türkiye'de ilkokul ve ortaokullarda yapılan kaynaştırma araştırmalarının gözden geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(3), 577-614. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.336925.
• *Büyükalan, S. & Yaylacı, Z. (2018). Normal gelişim gösteren öğrenciler ile kaynaştırma öğrencilerinin sosyal bilgiler kavramına ilişkin metafor algıları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 19 (4) 679-697 DOI: 10.21565/ozelegitimdergisi.376764.
• *Çopur, A. (2019). Beliefs and practices of social studies teachers on inclusion. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi. 9(2), 451-490. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2019.015.
• *Demirezen S., Akhan N.E. (2016). "Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Görüşleri", Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. vol.16 1206-1223.
• *Görmez, E. (2016). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik performans düzeyleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13 (35) 144-158.
• *Gözün Ö. ve Yıkmış A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2004, 5 (2) 65-77.
• *Gözün, Ö. (2003). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Bolu.
• Gürgür, H. ve Hasanoğlu Yazçayır, G. (2019). Türkiye’de kaynaştırma eğitimine yönelik öğretmenlerin görüşlerine odaklanılmış lisansüstü eğitim tezlerinin sentezlenmesi: meta-etnografik bir çalışma. Egitimde Nitel Araştırmalar Dergisi. 7(2), 845-872. doi: 10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.16m.
• Hepkul, A. (2002). Bir sosyal bilim araştırma yöntemi olarak içerik analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 18 (1) 1-12.
• *İlk, G. ve Açıkalın, M. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik görüşlerinin ve deneyimlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi. 47 ( 219) 57 – 88.
• *İlk, G. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik görüşlerinin ve deneyimlerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• *Kanat, H. (2015). Kaynaştırma öğrencisi olan sosyal bilgiler öğretmenlerinin yaptıkları eğitim-öğretim faaliyetlerine ilişkin görüş ve önerileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi. Ankara.
• *Kot, M., Sönmez, S., Yıkmış, A. ve Çiftçi Tekinarslan, İ. (2015). İlkokul 4. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi kapsamında zihinsel yetersizliği olan kaynaştırma öğrencisine yönelik uygulamaları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15(USBES Özel Sayısı I). 231-246.
• *Kula, A. (2016). Bilgi ve iletişim teknolojilerinin eğitime kaynaştırılması sürecinde konu alanı kültürü. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi. Ankara.
• MEBa-Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2013). Bütünleştirme kapsamında eğitim uygulamaları öğretmen kılavuz kitabı. CAPİTA İnternational Development. Haziran 2013. Ankara.
• MEBb- Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2013). Türkiye’de özel eğitimin güçlendirilmesi projesi standartlar ve performans yol haritası göstergeleri. CAPİTA İnternational Development. Haziran 2013. Ankara.
• *Mertol, H. (2014). Türkiye ve ABD’de üstün zekalı çocuklara sosyal bilgiler dersi veren öğretmenlerin görüş ve uygulamaları (Hope projesi ve BİLSEM örneği). (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi. Erzurum.
• *Metin, Ş. (2013). Türkiye’de okul öncesinde kaynaştırmaya ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 8 (1).
• Özkardeş Güngörmüş, O. (2013). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan araştırmaların betimsel analizi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi. 30 (2) 123 – 153.
• Özokçu, O. (2013). Kaynaştırma uygulamaları. S. Vuran (Ed.), Özel eğitim içinde (81-110). Maya Akademi. Ekim 2013. Ankara.
• *Öztürk, H., Ballıoğlu, G. ve Şen, G. (2014). Öğretmen adaylarının özel eğitimde kaynaştırma uygulamalarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Muğla Eğitim Fakültesi Dergisi. 1 (1).
• Passe, J. ve Beattie, J. (1994). Social studies instruction for students with mild disabilities: A progress report. Remedial and Special Education. 15 (4). Erişim adresi: https://doi.org/10.1177/074193259401500404.
• Roberts, C. (1997). Text analysis fort he social sciences, Lawrence Erlbaum Associates Publishers Mahway New Jersey, s. 14.
• Selçuk, Z. (2019). Milli Eğitim Bakanlığı 2020 yılı bütçe sunuşu. (TBMM Genel Kurulu). 15 Aralık 2019. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/18094404_2020_BUTCE_SUNUYU_17.12.2019.pdf.
• *Şenol, F. B. (2017). Kaynaştırma uygulaması yapılan okul öncesi sınıflarında drama eğitim programının çocukların etkileşimi ve sosyal bilgi işleme sürecine etkililiğinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• *Talas, S., Kaya, F., Yıldırım, N., Yazıcı, L., Nural, H., Çelebi, İ., Keskin, Ş., Söylemez, T. ve Nugay, E. (2016). Destek eğitim odaları ve öğretmenler üzerine betimsel bir çalışma: Tokat İli Örneği. Avrupa Eğitim Dergisi. ISSN 2146-2674 6 (3) DOI: 10.18656/jee.15436.
• *Tekintangaç, Y. (2015). Özel eğitim sınıfında çalışan öğretmenlerin sosyal bilgiler öğretim programına ilişkin görüşleri (Ağrı İli Örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi. Ağrı.
• *Topçu, E. ve Katılmış, A. (2013). Yarı zamanlı kaynaştırma eğitimi alan ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik düşünceleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi. 3 (3) 48-81.
• *Yaylacı, Z. ve Aksoy, B. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilikleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 4 (6) uteb.gop.edu.tr ISSN 2148-2314.
• Yazıcıoğlu, T. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 8 (1), 92 – 110.
• *Yazıcıoğlu, T. (2020). Destek eğitim odalarında görev yapan öğretmenlerin destek eğitim odalarının işleyişine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. Erken Görünüm. DOI: 10.21565/ozelegitimdergisi.584392.
• *Yıldırım, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlilikleri: Samsun ili örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). 19 Mayıs Üniversitesi. Samsun. Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 30471 sayılı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (7 Temmuz 2018). Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf.
• 573 sayılı Özel eğitim hakkında kanun hükmünde kararname. (1997). T.C. Resmi Gazete (23011, 06 Haziran 1997). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.573.pdf.