Social Studies and Immigrant Students: Meta-Synthesis Study

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 70 - 94, 30.12.2022

Murat Uysal

https://doi.org/10.47503/jirss.1195748

Cited By: 3

Öz

The aim of this study is to combine the findings and results of the studies conducted in terms of the social studies course of the students participating in the education and training activities among the Syrian individuals who were forced to migrate to our country because of the conflicts that started in our neighboring country, Syria, and who were placed under temporary protection, in a single study and reach a general conclusion. In this research, studies on the perceptions and views of Syrian immigrant students taking social studies lessons (4th-5th-6th-7th grades), studies on perception and awareness of citizenship, and studies on the problems experienced by Syrian immigrant students were examined. Studies on the academic achievement level of Syrian immigrant students, the values and value teaching process of Syrian immigrant students, the perceptions and opinions of social studies teachers who have Syrian immigrant students in their classes, and the perceptions and views of Turkish students were examined. Studies serving similar fields in the research were combined under categories. The findings and results of the studies were combined under categories. As a result of the research, conclusions were drawn that will serve the integration of Syrian immigrant students, and essential issues that should be considered in this integration process are included. If we look at the research results in general, it is seen that the studies carried out in the integration process have positive results for the social studies course. It has been stated that the social studies course, which has a vital role in raising influential citizens, is effective in reintegrating Syrian immigrant students into society, the positive views of immigrant students towards the social studies course, and the factors that play an essential role in increasing the impact of social studies course objectives on immigrant students.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Citizenship, İmmigrants, İmmigration, Meta-synthesis

Sosyal Bilgiler ve Göçmen Öğrenciler: Meta-Sentez Çalışması

Öz

Bu çalışmanın amacı komşu ülkemiz olan Suriye’de başlayan karışıklıklar sonucunda ülkemizde göç etmek zorunda kalan, geçici koruma altına alınan Suriyeli bireyler arasından eğitim öğretim faaliyetlerine katılan öğrencilerin sosyal bilgiler dersi açısından yapılan araştırmaların bulgu ve sonuçlarını tek bir araştırmada birleştirip genel bir yargıya varmaktır. Bu araştırmada sosyal bilgiler dersi alan (4.-5.-6.-7. Sınıf ) Suriyeli göçmen öğrencilerin sosyal bilgiler dersi ile ilgili algı ve görüşlerini, vatandaşlık algısı ve bilincini, Suriyeli göçmen öğrencilerin yaşadıkları sorunları, Suriyeli göçmen öğrencilerin akademik başarı düzeyini, Suriyeli göçmen öğrencilerin değerleri ve değer öğretim sürecini, sınıflarında Suriyeli göçmen öğrencileri olan sosyal bilgiler öğretmenlerinin bu öğrencilere yönelik algı ve görüşleri ile Türk öğrencilerin algı ve görüşlerini konu alan çalışmalar incelenmiştir. Araştırmada benzer alanlara hizmet eden çalışmalar kategoriler altında toplanmıştır. Yapılan çalışmaların bulgu ve sonuçları kategoriler altında birleştirilmiştir. Araştırma sonucunda Suriyeli göçmen öğrencilerin entegrasyonuna hizmet edecek sonuçlar çıkartılmış, bu entegrasyon sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli hususlara yer verilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına genel olarak bakıldığında entegrasyon sürecinde yapılan çalışmaların sosyal bilgiler dersi adına olumlu sonuçlar çıkarttığı görülmektedir. Etkili vatandaş yetiştirmekte önemli bir rolü olan sosyal bilgiler dersinin Suriyeli göçmen öğrencilerin topluma kazandırılmasında etkili olduğu, göçmen öğrencilerin sosyal bilgiler dersine yönelik görüşlerinin olumlu olduğu ve sosyal bilgiler ders hedeflerinin göçmen öğrenciler üzerinde etkisinin arttırılması için rol oynayan önemli etkenler belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Göç, Göçmenler, Vatandaşlık, Meta-sentez, Meta-synthesis

Kaynakça

• Akdemir, A. (2020). Dijital Göçmenler Üzerine Bir Çalışma: Sınıf Öğretmenlerinin Eğitim Teknolojileri Kullanımı Hakkındaki Görüşleri (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Akdovan, M. (2020). Ortaokul Öğrencilerinin Mülteci Konusu ile İlgili Farkındalık Düzeyleri ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Alpaslan, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin Suriyeli öğrenciler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Alshirah, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli Mültecilerin Entegrasyon Sorunları: Türkçe Eğitimi (Yayımlanmış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Arattırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Ardoğan, E. (2021). Mülteci Öğrencilerin (Suriyeli) Fen Bilimleri Dersine Yönelik Tutumlarının Tespiti (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arıcıoğlu, D. D. A. & Avcı, R. (2021). Suriyeli göçmen öğrencilerde farklılıkların kabulü ve öğrencilerin saldırganlık davranışlarına yönelik önleyici rehberlik hizmetleri. Milli Eğitim Dergisi, Cilt: Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 765-784. https://doi.org/10.37669/milliegitim.891122 Atkins, S., Lewin, S. ve Smith, H. (2008). Conducting a meta-ethnography of qualitative literature: lessons learnt. BMC Med Res Methodol. 8(21). 07/05/2022 tarihinde https://bmcmedresmethodol.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2288-8-21#additional-information adresinden erişilmiştir.
• Ayaz, A. (2019). Barış ve Farklılıklara Saygı Değerlerine İlişkin Suriyeli Öğrenciler ile Türkçe ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Aydeniz, S. ve Sarıkaya, B. (2021). Göçmen çocukların eğitiminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, Cilt: Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 385-404. https://doi.org/10.37669/milliegitim.959700
• Bahadır, E. (2021). Göçmen öğrencilerin matematik eğitiminde etnomatematik yaklaşımının kullanılması. Milli Eğitim Dergisi, Cilt: Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 577-594. https://doi.org/10.37669/milliegitim.959829
• Bayram, Ö. F. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Çizimlerinde Sosyal Bilgiler Dersi ve Öğrenme-Öğretme Süreci (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Bozkaya, H. (2020). 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Etkin Vatandaşlık Ünitesinin Göçmen Çocukların Vatandaşlık Bilinç Düzeyleri Üzerine Etkisi (Yayımlanmış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Education ve Science/Egitim ve Bilim, 39(174). 33-38. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3412
• Çetin, A. ve Ağçam, R. (2021). Göçmen öğretmen adaylarının eğitim fakültesinde almış oldukları eğitime ilişkin algıları. Milli Eğitim Dergisi, Cilt: Türkiye’de Ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 875-893. https://doi.org/10.37669/milliegitim.902519
• Dağaşan, E. ve Aydın, S. (2017). Göçün sosyal hayata yansımaları: 93 harbi döneminde oltu’dan tokat’a bir göç hikayesi, M. Köse (Editör), Göç II, (737-740), Samsun: Canik Belediyesi Kültür Yayınları.
• Demircan, N. (2019). Suriyeli göçmen öğrencilerin sorunlarının giderilmesinde okul müdürü liderliği. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 1(1), 16-34. 17/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijolt/issue/45248/566854 adresinden erişilmiştir.
• Dilek, H. ve Demiral, Ü. (2021). Öğretmen adaylarının gözünden göçmen çocuklara yönelik erken çocukluk eğitiminin kalitesi. Milli Eğitim Dergisi, Cilt: Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 633-660. https://doi.org/10.37669/milliegitim.960528
• Ekinci, H. (2021). Suriyeli Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Algısının Çiz-Yaz-Anlat Tekniği ile İncelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Ereş, F. (2015). Türkiye’de göçmen eğitimi sorunsalı ve göçmen eğitiminde farklılığın yönetimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 17-30. 09/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25891/272819 adresinden erişilmiştir.
• Fansa, M. (2021). Kimim ben? Göçmen, sığınmacı, mülteci, yabancı, vatansız ve geçici koruma: Türkiye’deki Suriyeliler. Antakiyat Dergisi, 4(2), 289-306. 03/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/antakiyat/issue/65976/1019445 adresinden erişilmiştir.
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB) (2022). Geçici koruma. 07/05/2022 tarihinde https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden erişilmiştir.
• Halavurt, H. ve Şahin Zeteroğlu, E. (2018). Türkiye’de yaşayan göçmen ailelerin ve göçmen olmayan ailelerin anne tutumlarının incelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (65), 94-105. 12/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/abuhsbd/issue/36059/404857 adresinden erişilmiştir.
• Işık, M, Bahat, İ., Öncüler, İ. ve Özdemir, A. (2021). İstanbul ili Beylikdüzü ilçesinde yaşayan göçmen öğrencilerin deneyimlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, Cilt: Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 925-950. https://doi.org/10.37669/milliegitim.951813
• Kabapınar, Y. (2015). Kuramdan Uygulamaya Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kayacan, K. & Güneş Koç, R. S. (2021). Göçmen öğrencilerin evrensel fen okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi: öğretmenler bu konuda ne düşünüyor? Milli Eğitim Dergisi, Cilt: Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 547-575. https://doi.org/10.37669/milliegitim.960064
• Keçeci, Y. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Göçmen Sorununa ve Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Bakış Açıları (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kolukırık, S. (2020). Eğitim Sistemine Katılımın Dayanıklılık Geliştirmedeki Rolü: Suriyeli Göçmen Çocuklar Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 49, 189-202. 13/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/sufesosbil/issue/54046/704345 adresinden erişilmiştir.
• Özbilek, M. (2022). Sosyal bilgiler dersini alan Suriyeli ve Türk ortaokul öğrencilerinin temel değerlerinin ve demokratik bilinçlerinin incelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, D. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinin Düşünme Becerilerini Kazandırma Düzeyine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özdemir, M. (2020). Kültürel uyum sürecinde sosyal bilgiler öğretmenlerinin algı ve uygulamaları: Suriyeli sığınmacı öğrenciler örneği (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Pehlivan Yılmaz, A. (2019). Sosyal Bilgiler Dersinde Kültüre Duyarlı Eğitim Uygulamaları: Mülteci Öğrencilerle Etkileşim (Yayımlanmış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Pelin, A. (2021). Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi (Pıktes) Kapsamında Kullanılan Türkçe Öğreniyorum Kitap Seti ile Hayat Boyu Türkçe Kitap Setindeki Türkçe Okuma Metinlerinin Değerler Eğitimi ve Kültür Aktarımı Açısından İncelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52-64. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c2s3m
• Safran, M. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretimine Bakış. Bayram Tay ve Adem Öcal (Editör). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. (2-18). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Selimbeyoğlu, E. (2022). Göç sürecine travma perspektifinden bir bakış. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 1-11. 13/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/tpd/issue/70403/1078974 adresinden erişilmiştir. Sertkaya, A., ve Yılmaz, Y. (2016). II. Dünya savaşı başlangıcında Belçika’daki Türk öğrenciler. Tarih ve Gelecek Dergisi, 2(2), 130-139. https://doi.org/10.21551/jhf.v2i2.5000189215
• Şahin, M. (2019). Görsel ve İşitsel Materyal Desteği ile Fen Öğretimi: Suriyeli Öğrenciler Örneği (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Kilis.
• Şanlı, B. (2019). Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitime ve sosyal bilgiler dersine entegrasyonları hakkında sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Şimşek, H. ve Kula, S. S. (2018). Türkiye’nin göçmen politikasında ihmal edilen boyut: eğitsel uyum programı. Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 5-21. 13/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/aeuiibfd/issue/41906/505306 adresinden erişilmiştir.
• Tay, B. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminin dünü bugünü ve yarını. R. Turan ve K. Ulusoy (Editör). Sosyal bilgilerin temelleri (5-22). Ankara: Maya Akademi Yayınları.
• Tekindal, M. ve Tonbalak, K. (2021). Nitel araştırmalarda meta-sentezin kapsamı ve yaşlılık alanında meta-sentez örnekleri. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21(2), 235-268. https://doi.org/10.54961/uobild.1036670
• Turan, M. ve Fansa, M. (2021). Göçmen çocukların Türkçe öğreniminde yaşadıkları problemler. Milli Eğitim Dergisi, Cilt: Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 11-26. https://doi.org/10.37669/milliegitim.958878
• Uygun, S. (2020). Ana Dili Türkçe Olmayan Suriyeli Göçmen Öğrencilere İlk Okuma Yazma Öğreten Öğretmenlerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Öğretmenlerin Çözüm Önerileri (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Uzunay, Ş. (2022). Suriyeli Öğrencelerin Fen Kavramlarını Anlamalarında Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Görüşleri (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Adıyaman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Adıyaman.
• Ünal, R. ve Gedik, M. (2022). Türkiye’de göç yönetimi ve sosyal hizmet bakış açısından bir değerlendirme. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 52-70. 13/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/tpd/issue/70403/1127644 adresinden erişilmiştir.
• Yurdakul, A. & Tok, T. N. (2018). Öğretmen gözüyle göçmen/mülteci öğrenci. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (2), 46-58 .13/05/2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/aduefebder/issue/41071/42803 adresinden erişilmiştir.
• Zayimoğlu Öztürk, F. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan Öğrenme Alanlarına İlişkin Özyeterlik Düzeylerinin İncelenmesi (Yayımlanmış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.