Examining Media Literacy Level of Parents in Terms of Different Variables

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 805 - 818, 01.12.2016

Müzeyyen Bulut Özek

Öz

The aim of this study is to examine the media literacy level of parents in terms of different variables. 104 parents who have children in the 0-14 age group participated in study. In this study, relational survey model was used and data were collected with tool which consists of two parts. In the first part of the form have demographics of the participants and questions about parents’ control of communication with the children of television. The data in the second part of form was collected by "Media Literacy Level Assessment Scale" which is developed by Karaman and Karatas (2009).As a result of the research, it was seen that parents have medium media literacy levels and educational status is variable that have significant effect on media literacy levels. Parents who have high media literacy level watch TV with their children. Their children watch less TV and these parents are conscious about buy products in advertising.

Anahtar Kelimeler

Parents control, media literacy level, children's television communication.

Ebeveynlerin Medya Okuryazarlık Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı ebeveynlerin medya okuryazarlık düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelemektir. Çalışmaya çocukları 0-14 yaş grubunda olan 104ebeveyn katılmıştır. Çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmış ve veriler iki bölümden oluşan bir veri toplama aracı ile toplanmıştır. İlk bölümde katılımcıların demografik özellikleri ve ebeveynlerin çocuklarının televizyon ile iletişimlerinin kontrolü ile ilgili bilgiler elde edilmiştir. Daha sonraki bölümde Karaman ve Karataş (2009)’ın geliştirdiği “Medya Okuryazarlık Düzey Belirleme Ölçeği” ile veriler toplanmıştır. Çalışma sonunda bulgular, ebeveynlerin medya okuryazarlık düzeylerinin orta düzeyde olduğunu ve öğrenim durumu değişkeninin ebeveynlerin medya okuryazarlık düzeyi üzerinde anlamlı etkisi olduğunu göstermiştir.Medya okuryazarlık düzeyleri yüksek olan ebeveynlerin televizyon izlerken çocuklarının yanında bulunduğu, çocuklarının daha az televizyon izlediği ve reklamlarda gördükleri ürünleri satın alma konusunda daha bilinçli oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn kontrolü, medya okuryazarlık düzeyi, televizyon çocuk iletişimi.

Kaynakça

• Ağaç, S. ve Harmankaya, H. (2009). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin giysi tercihleri ve giysi satın alma davranışlarına etki eden faktörler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1-14.
• Altınkılıç, Z. (2014). Televizyon izlemenin 1-6 yaş çocuk sağlığı üzerindeki etkilerine yönelik annelerin tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, ERZURUM.
• American Academy of Pediatrics. Committee on Communications. Children, adolescents and television. Pediatrics. 2001; 107(2): 423-426.
• Aşçı, E. (2006). Televizyondaki çizgi ve animasyon karakterlerin farklı yerleşim yerlerinde yaşayan çocukların tüketici davranışlarına olan etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, ANKARA.
• Belviranlı, S.,Ceritoğlu, K., Bilgin, Ç., Bayraktar, F., Bulut, H., Vaizoğlu, S. A. & Güler, Ç. (2008). Mothers’ Behaviors about Viewing of Television and TV Ratings System. TAF Preventi ve Medicine Bulletin, 7 (3), 191-198.
• Bilgin Ülken, F. (2011). Televizyon izlemede anne-baba aracılığı ile çocukların saldırgan davranışları arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 195-216.
• Doğan, N. K. (2006). Televizyon programlarındaki şiddet öğelerinin çocuklar üzerindeki etkisi ve ebeveynlerin tutumlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (26).
• Ertürk, Y. D. & Gül, A. A. (2006) Çocuğunuzu Televizyona Teslim Etmeyin, Medya okuryazarı olun. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• İnan, T. (2014). Medya okuryazarlığı: Ortaokul öğrencilerinin ebeveynlerinin televizyon ve internete ilişkin tutum ve davranışlarının incelenmesi. Journal of International Social Research, 7(35), 818-835.
• İspir, N. B., İspir B. (2008). Televizyon Programı İçeriği Dereceleme Sembollerinin Kullanımı ve Ebeveyn Yönlendirmesi. Journal of Selcuk Communication, 5(3), 176-183.
• Kalan, G. Ö. (2011). Medya okuryazarlığı ve okul öncesi çocuk: ebeveynlerin medya okuryazarlığı bilinci üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi.
• Karaca, Y., Pekyaman, A., & Güney, H. (2007). Ebeveynlerin televizyon reklam içeriklerinin çocuklar üzerindeki etkilerini etik açıdan algılamalarına yönelik bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2).
• Karaman, K., Karataş, A. (2009). Media Literacy Levels of the Candidate Teachers. Elementary Education Online,8(3), 798-808.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi (17. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, K., & Tuna, M. (2008). İlköğretim Çağındaki Çocukların Sosyalleşmesinde Televizyonun Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi,17, 159-182.
• Kılıç, Ç. (2014). Yetişkin Eğitimi Bakış Açısıyla; Çocuk Gelişimi Ve Eğitimine Yönelik Bilgilendirme Amaçlı Hazırlanan Televizyon Programları Hakkında Ebeveyn Görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1-12.
• Kırık, A. M. (2013). Televizyonun Gelişim Çağı Çocukları Üzerindeki Olumsuz Etkileri ve Ebeveynlerin Kontrol Sorunu,21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(4), 189- 198.
• Kirkorian, H. L., Wartela, E. A. & Anderson, D. R. (2008). Media and young children’s learning. The Future of Children, 18(1), 39-61.
• Mendoza, K. (2009). Surveying parental mediation: Connections, challenges, and questions fo rmedialite racy. The Journal of Media Literacy Education,1(1).
• Özdemir, A. A.,& Ramazan, O. (2012). Çizgi Filmlerin Çocukların Davranışları Üzerindeki Etkisinin Anne Görüşlerine Göre İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 35(35), 157-173.
• RTÜK, (2006). Akıllı İşaretler Projesi. Semboller ve Anlamları. Erişim Tarihi: 27.11. 2014. www.rtukisaretler.gov.tr.
• RTÜK, (2013a). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması. Erişim Tarihi: 10.01.2015.www.rtuk.gov.tr.
• RTÜK, (2013b). Türkiye’de Çocukların Medya Kullanma Alışkanlıkları Araştırması. Erişim Tarihi: 10.01.2015.www.rtuk.gov.tr.
• Stasova, L. (2015). Contemporary Parents as the First Teachers of Media Literacy: Situation of the Czech Family. Procedia-Socialand Behavioral Sciences, 174, 2061-2068.
• Tercan, İ., Sakarya, S., & Çoklar, A. N. (2012). Çocukların Gözüyle Onların İnternet Kullanım Profilleri ve Ailelerin Getirdiği Sınırlamalar: Anamur İlçe Örneği. NWSA: Education Sciences, 7(1), 305-312. UNESCO (2006). Ebeveynler İçin El Kitabı http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/yetiskin.html tarihinde erişildi. 11.11.2014
• Vandewater, E. A, Park S, Huang X, and Wartella, E. A. (2005). No, YouCan’t Watch That, American Behavioral Scientist, 48(5), 608-623.
• Warren, R. (2003). Parental mediation of preschool children’s television viewing. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 47 (3), 394-417.
• Yalvaç, M. (2012). "Medyada ideoloji ve içerik alıcılarının becerileri -2" Bilginin Gücü içinde, Haberdar Gazetesi, 21 Ocak 2012, ss.11.