1980 Sonrası Türk Şiirinde Divan Şiiri Nazım Şekillerinin Kullanımına Dair

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 653 - 684, 01.12.2016

Mümine Çakır

Öz

Gelenek, geçmişte uzun zaman içinde oluşan kültürel birikimi ifade eder. Kültürel birikim içinde edebî gelenek de bulunur. Edebiyat geleneği diye ifade edilen edebî birikimlerin kalıplaşmış özellikleri vardır. Türk edebiyatında uzun zaman içinde oluşmuş bazı kalıplaşmış özelliklere sahip olan iki edebî gelenekten söz edilebilir. Bunlardan biri dîvân edebiyatı, diğeri de halk edebiyatı geleneğidir. Batı tesirinde 19. yüzyılda Modern Türk edebiyatı oluşurken gelenekle ilişki bir sorun olmuştur. Bu sırada geleneğe eleştirel bakılsa da zaman içinde modern Türk edebiyatında gelenekten yararlanma yoluna gidilir.Bu çerçevede özellikle şiirde, gelenekten yararlanan şairlerin başarılı eserler kaleme aldıkları ve geleneğin onların eserlerini çok yönlü olarak zenginleştirdiği görülmektedir. Bu makalede modern Türk edebiyatı ile gelenek ilişkisi ve gelenekten yararlanma ana hatlarıyla ele alınmaya çalışılacak ve dîvân şiiri geleneğine ait nazım şekillerinin 80 sonrası modern şiirde nasıl kullanıldığı ve şairlerin geleneği kullanırken geleneğe ne gibi yenilikler getirdiği örneklerle açıklanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gelenek, 80 Sonrası Türk Şiiri, Dîvân Şiiri, Nazım Şekilleri.

For the Use of Divan Poetry Verse Forms in the Turkish Poetry After 1980

Öz

Tradition expresses the cultural accumulation which was formed within a long time in the past. The literary tradition is also in the cultural accumulation. The literary accumulations which are also defined as Literary tradition have stereotyped characteristics. It can be mentioned about two literary traditions which have some stereotyped characteristics that were formed in a long time duration in the Turkish literature. One of these traditions is the Divan literature and the other one is the folk literature. While the Modern Turkish literature was forming under the Western influence in the 19th century, a problem was occurred related to the tradition. Despite the critical views towards the tradition, the utilization of tradition in the modern Turkish literature is preferred in the course of time. Within this framework, especially in the poetry, it is seen that the poets who utilized the tradition composed successful poems and the tradition enriched their works ambidextrously. In this article, the relation between modern Turkish literature and the tradition and utilization of the tradition will be handled generally and how the verse forms of divan poetry tradition were used in the modern poetry after 1980 and the novelties brought to the tradition by the poets while using tradition will be explained with samples.

Anahtar Kelimeler

Tradition, Turkish Poetry after 1980, Divan Poetry, Verse Forms.

Kaynakça

• Aka, N. (2013), Haydar Ergülen’in Şiirleri Üzerine Bir İnceleme, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kars.
• Akbaş, A. V. (1996), Efgân, Esra Yayınları, Konya.
• Akbaş, A. V. (1997), Bir Şehre Vardım, Beyan Yay, İstanbul.
• Akça, N. Ceyhan. (2008), “Seksen Sonrası Türk Şiirinde Geleneğe Yöneliş: Yeniden Dîvan Şiiri mi?”, Prof. Dr. Abdülkadir Karahan Anısına Uluslararası Dîvân Edebiyatı Sempozyumu, 27- 28 Mayıs, Beykoz Belediyesi Kültür Yay., s. 357-364, İstanbul.
• Akça, N. Ceyhan. (2013). Edebiyat Sosyolojisi Açısından 12 Eylül Şiiri, Kurgan Edebiyat, Ankara.
• Akkanat Cevat. (2002). Gelenek ve İkinci Yeni Şiiri, T. C. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
• Asiltürk, B. (2006), 1980 Kuşağı Türk Şiirinin Poetikası, Toroslu Kitaplığı, İstanbul.
• Batur, E. (1997), Doğu- Batı Dîvânı, YKY., İstanbul.
• Doğan, M. (1996). Büyük Türkçe Sözlük,: İz Yay., İstanbul.
• Ergülen, H. (2010), Nar Toplu Şiirler 1, İstanbul.
• Ergülen, H. (2012), Aşk Şiirleri Antolojisi, Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul.
• Erhan, A. (1993), Öteki Şiirler 1976-1991, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• Hancıoğlu, S. (2008). “Yeni Türk Şiirinde Gelenekten Yararlanma”, Yağmur, http://www.yagmurdergisi.com.tr/archives/konu/yeni-turk-siirinde- gelenekten-yararlanma, 09. 03. 2016, 15. 00. Ekim-Kasım-Aralık.
• Hasannebioğlu, C. Ü. (1988), Kendini Yusuf Gören, Yazı Yay., İstanbul.
• Hasannebioğlu, C. Ü. (1989), Bir Gecenin Şiiri, Yazı Yay., İstanbul.
• İnce, Ö. (2001). Şiir ve Gerçeklik, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.
• Kara, A. (2014).1980 Kuşağı Türk Şiiri’ndePoetik Bir Yönelim Olarak “Gelenekçilik”, T.C. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, , Haziran, Kırşehir.
• Kurnaz, C. (1997). “Dîvân Şiiri Geleneğinden Yararlanma”, Dîvân Edebiyatı Yazıları, Akçağ Yay. Ankara.
• Kurnaz C., Çeltik, H. (2013).Dîvân Şiiri Şekil Bilgisi, Berikan Yay., Ankara.
• Macit, M. (1996). Gelenekten Geleceğe, Akçağ Yay. Ankara.
• Macit, M. (2006). “Dîvân Edebiyatı Tartışmaları ve Gelenekten Yararlanma Sorunu”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Yıl: 7, Sayı:77-78, Temmuz – Ağustos.
• Maraş, M. A. (1989), Zor Günler, Yazı Yay., İstanbul.
• Maraş, M. A. (1997), Doğudan Batıdan Ortadoğudan, İstanbul.
• Maraş, M. A. (1997), Merhaba Ey Hüzün, Beyan Yay., İstanbul.
• Örgen, E. (2010). Türk Şiirinde Gelenek Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri, Palet Yay., Konya.
• Özçelik, M. (1997), Güneş ve Ayna, Beyan Yay., İstanbul.
• Özel, İ. (2000). Bir Yusuf Masalı, Şule Yay., İstanbul.
• Özgül, M. K. (2000). Arayışlar Devri Türk Şiiri Antolojisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara.
• Özgül, M. K. (2006). Dîvan Yolu’ndan Pera’ya Selametle Modern Türk Şiirine Doğru, Hece Yay., Ankara.
• Salmanov, Ş. (2004). “Gelenek”, Türk Dünyası Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü,: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., C. 3, Ankara.
• Sarı, O. (1995), Şiirler, Önden Giden Atlılar- Bir Savaşçıdır Kalbim, İz. Yay., İstanbul.
• Soykan, A. (1997), Vay Sevda Karam, Beyan Yay., İstanbul.
• Tonga, N. (2007). “Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Dîvân Şiiri Tartışmaları ve Gelenekten Faydalanma”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkishor Turkic Volume 2/4.
• Türkçe Sözlük (1988).: Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.
• Yaşar Bedri. (1997), Babil’i Beş Geçe, Beyan Yay., İstanbul.
• Yurttaş, H. (1993), Kirli Tarih,Bilgi Yay., Ankara.