Çankırı’da Aile Sağlığı Merkezlerine Başvuran Bireylerin Memnuniyet Durumlarını Etkileyen Sosyo-demografik, Çevresel ve Psikososyal Faktörlerin İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 2, 389 - 404, 01.12.2015

Gözde Özaras Satı Dil

Öz

Bu çalışmada, Çankırı’da Aile Sağlığı Merkezleri’ne (ASM), başvuran kişilerin memnuniyet durumlarını etkileyen sosyo-demografik, çevresel ve psiko-sosyal faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel olup 5 ASM, çalışmanın evrenini oluşturmuştur. Çalışma, Nisan-Haziran 2011 tarihleri arasında bu birimlere başvuran, görüşmeyi ve anket formunu doldurmayı kabul eden 61 kişi ile tamamlanmıştır. “Memnuniyet Değerlendirme Aracı (MDA)” ASM’lere başvuran kişilerin memnuniyet durumunu etkileyen sosyo-demografik, çevresel ve psikososyal faktörlerin incelenmesi amacıyla kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzde analizi, Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis testleri kullanılmıştır. Memnuniyet durumu yüksek olan faktör, ASM’lere ulaşmanın kolay olduğudur.En yüksek oranda memnuniyetsizlik belirtilen konu, bireylerin ihtiyaçları olan her türlü sağlık hizmetini ASM’nin karşılayamadığıdır. ASM’lere başvuran bireylerin MDA düzeyleri, 3 ve üzerinde çocuğu olanlarda, geniş ailelerde, evlilerde, emeklilerde, 48 yaş ve üzeri olanlarda, diğerlerinden daha yüksektir. Bireylerin çevresel ve psiko-sosyal gereksinimleri ASM’ler tarafından yeterince karşılanamamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hasta Memnuniyeti, Sağlık Bakım Kalitesi, Aile Sağlığı Merkezi

Evaluation of Socio-demographic, Environmental and Psychosocial Factors Affecting the Satisfaction of Individuals applying to the Family Health Centers in Çankırı

Öz

Aim of this study to evaluate socio-demographic, environmental and psychosocial factors effecting satisfaction of individuals applying to the Family Health Centers (FHC) in Çankırı. The research was a descriptive and cross-sectional study and 5 FHC constituted the universe in Cankiri. The research was carried out between April 2011 and June 2011. 61 people were constituted the sample who applied to these units, accepted the interview and to fill out the survey. A “Satisfaction Assessment Tool (SAT)” was used evaluate socio-demographic, environmental and psychosocial factors effecting SAT applying to the FHC. The data were evaluated by using percentage analysis, Mann-Whitney U and Kruskal-Wallis tests. Highest satisfaction item was the access to the FHC. Highest nonsatisfaction item was that FHC not providing all kinds of health care. Individual satisfaction status of people who had children over 3, extended families, were married, were retired, were over 48 years-old was higher than others. Individuals’ environmental and psychosocial needs can’t be fully covered by the FHC.

Anahtar Kelimeler

Patient Satisfaction, Quality of Health Care, Family Health Center

Kaynakça

• Aile Sağlığı Hizmetleri Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmelik (2015). http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-7284/5258-sayili-aile-hekimligi- pilot-uygulamasi-hakkinda-ka-.html.
• Akıllı, A., Genç, M. (2007). Şanlıurfa İli Bozova İlçesi Merkez Sağlık Ocağına Başvuran Hastaların Sağlık Hizmetlerini Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Tıp Fak. Derg, 14(2): 95-99.
• Aktürk, Z., Dağdeviren, N., Şahin, EM., Özer, C., Yaman, H., Göktaş, O. vd. (2002). Hastalar hekimleri değerlendiriyor: Europep Ölçeği. DEU Tıp Fak Derg, 3(16): 153-160.
• Arcury, T.A., Gesler, W.M., Preisser, J.S., Sherman, J., Spencer, J., Perin, J. (2005). The Effects of Geography and Spatial Behavior on Health Care Utilization Among the Residents of a Rural Region. Health Serv Res, 40(1): 135-155.
• Baltacı, D., Kara, İ.H., Bahçebaşı, T., Sayın, S., Yılmaz, A., Çeler, A. (2011). Düzce İlinde Birinci Basamakta Sağlık Hizmeti Alan Hastaların Aile Hekimi ve Muayenehanesi Hakkındaki Görüşlerinin Belirlenmesi: Pilot Çalışma. Konuralp Tıp Dergisi, 3(2): 9-15.
• Baykan, Z., Özkan, S., Aksakal, N., Aycan, S. (2001). Ankara İli Gölbaşı İlçe’sine Bağlı Üç Merkez Köyde 15 Yaş ve Üzeri Nüfusun Sağlık Hizmetlerinde Tercih Ettikleri Sağlık Kurumları ve Bu Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Sağlık ve Toplum Dergisi, 11(4): 27-33.
• Baykan, Z., Özkan, S., Maral, I. (2004). Ana-Çocuk Sağlığı Aile Planlaması Merkezi’ne başvuran kadınların hizmetten memnuniyet durumları. Erciyes Tıp Derg, 26(3): 98-104.
• Çağlayan, Ç., Hamzaoğlu, O., Sevin, E., Sondaş, S. (2006). Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Sağlık Ocakları Bölgelerinde Yaşayanlarda Sağlık Hizmetlerine Başvuruları Etkileyen Etmenler. Toplum Hekimliği Dergisi, 25(3): 16-22.
• Dağdeviren, N., Akturk, Z. (2004). An Evaluation of Patient Satisfaction in Turkey with the EUROPEP Instrument. Yonsei Med J, 45(1): 23-28.
• Demir, T., Açık, Y., Kaya, MK., Deveci, SE., Pirinççi, E., Yıldırım, B., vd. (2009). Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’na poliklinik ya da klinik hizmeti almak için başvuran Hastaların sunulan hizmetten memnuniyet düzeyleri. FÜ Sağ Bil Tıp Derg, 23(3): 119-124.
• Dikici, M.F, Kartal, M., Alptekin, S., Çubukçu, M., Ayanoğlu, A.S, Yarış, F. (2007). Aile Hekimliğinde Kavramlar, Görev Tanımı ve Disiplininin Tarihçesi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 27(3): 412- 418.
• Edirne, T., Kuflaslan, AD., Atmaca, B. (2009). Van İlinde Birinci Basamak Hasta Memnuniyeti: Ankete dayalı Kesitsel Çalışma. Türk Aile Hek Derg, 13(3): 137-47.
• Ersoy, F., Edirne, T., Yıldırım, C. (2001). Birinci Basamakta Hasta Memnuniyeti. IV. Ulusal Sağlık ve Hastane Yönetimi Sempozyumu, İstanbul, 366-70.
• Haas, J.S., Cook, E.F., Puapolo, A.L., Burstin, H.R., Cleary, P.D., Brennan, T.A. (2000). Is the Professional Satisfaction of General Internists Associated with Patient Satisfaction? J Gen Intern Med, 15: 122-128.
• Hasuder. (2009). Türkiye Aile Hekimliği Pilot Uygulamasında Son Durum. http://hasuder.org/anasayfa/index.php/rtl-support/241-tuerkiye-de-aile- hekimligi-pilot-uygulamas-nda-son-durum
• Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü (2011). T.C. Sağlık Bakanlığı, Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyeti.
• İlhan, M.N., Tüzün, H., Aycan, S., Aksakal, F.N., Özkan, S. (2006). Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuranların Sağlık Hizmeti Kullanma Özellikleri ve Bazı Sosyoekonomik Belirteçlerle Değişimi: Sağlık Reformu Öncesi Son Saptamalar. Toplum Hekimliği Bült, 25(3): 33-41.
• Kapaklı, E., Kök, Z., Salgar, K., Emin, N., Başaran, E., Yaylı, F. (2001). Moda Sağlık Ocağı’na Başvuranların Verilen Hizmetlerle İlgili Değerlendirmeleri. STED, 14(3): 55-61.
• Nazlı, Ş., Alparslan, Ö., Nurhan, D., Atilla, E., Selim, K.H. (2014). Afyonkarahisar İl Merkezinde Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyeti Araştırması. Journal of Clinical and Analytical Medicine, 5(1): 29-34.
• Özer, A., Çakıl, E. (2007). Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyetini Etkileyen Faktörler. Tıp Araştırmaları Dergisi, 5(3): 140-143.
• Özer, O. (2007). Şişli Etfal Eğitim Araştırma Hastanesi Polikliniklerine Başvuran Hastalarla Yapılan Anket Çalışması ile Hasta-Hekim Yetişiminin İncelenmesi (tez). İstanbul: Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Koordinatörlüğü.
• Öztürk, A., Sağıroğlu, M., Gün, İ., Balcı, E. (2012). Kayseri’de Aile Hekimliği’ne Başvuru Durumu ve Memnuniyet Düzeyi. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Bursa. s. 179-181.
• Potiriadis, M., Chondros, P., Gilchrist, G., Hegarty, K., Blashki, G., Gunn, J.M. (2008). How do Australian Patients Rate their General Practitioner? A Descriptive Study using the General Practice Assessment Questionnaire. Med J Aust, 189(4): 215-219.
• Ramsay, J., Camphell, J.L., Schroter, S., Green, J., Roland, M. (2000). The General Practice Assessment Survey (GPAS): Tests of Data Quality and Measurement Properties. Fam Pract, 17(5): 372-379.
• Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü (2012). Sağlık Bakanlığı, Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyeti.
• Sağlık Bakanlığı Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu 2003- 2010. (Health Transformation Assesment Program Report 2003-2010).
• Sünter, A.T., Dabak, Ş., Canbaz, S., Pekşen, Y. (2003). Samsun İl Merkezinde Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyeti. OMÜ Tıp Derg, 20(3): 135-139. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (2015). http://www.ailehekimligi.gov.tr/index.php?option=com_content&view= category&layout=blog&id=54&Itemid=213).
• Ünalan, D., Öztürk, A., Tolga, Y., Tasdelen, C., Yazlak, Z., Ögüt, E., vd. (2008). Kayseri Devlet Hastanesi’nden Poliklinik Hizmeti Alan SSK Mensubu Erişkin Hastalarda Memnuniyet Durumu. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(8): 85-98.
• Zachariae, R., Pedersen, C.G., Jensen, A.B., Ehrnrooth, E., Rossen, P.B., Von Der, Maase H. (2003). Association of Perceived Physician Communication Style with Patient Satisfaction, Distress, Cancer- Related Self-Efficacy and Perceived Control Over the Disease. Br J Cancer, 88: 658-665.