Bir Kamu Politikası Açığı: Orta Ölçekli Kentsel Alanlar Sorunu

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 2, 145 - 164, 01.12.2014

Umut Üzmez

Öz

6360 sayılı Kanun, büyükşehirlere yönelik önemli ve radikal düzenlemeler içermektedir. Buna göre büyükşehir belediyesi kurulma kriterleri oldukça esnetilmiş; il nüfusunun 750 000’i aşması kriterine indirgenmiştir. 14 yeni büyükşehir belediyesi kurulmuş, büyükşehir belediye sayısı 30’a yükselmiştir. Bu düzenleme ile tüm büyükşehir belediyelerinin sınırları, il mülki idare sınırlarına genişletilmiştir. Bu düzenleme, bir süredir gündemde olan, kentlerin büyükşehir olmaya yönelik beklenti ve girişimlerine karşılık veren bir düzenlemedir. Bu düzenleme ile 63 orta ölçekli kent/kentsel alan büyükşehir belediye modeline dahil edilmiştir.Bununla birlikte il nüfuslarını dikkate aldığımızda, günümüz Türkiye’sinde büyük çoğunluğu büyükşehir belediyesi olmaya uzak 61 orta ölçekli kent bulunmaktadır. Orta ölçekli kentsel alanlar sorunu ciddi bir kamusal sorundur ve bu kentsel alanların mevcut yönetim ve hizmet üretme/yürütme sorunları halen çözüm beklemektedir. Bu konuda etkili bir politika üretilmemektedir. Bu çalışmada orta ölçekli kentsel alanların 6360 sayılı Kanun sonrasındaki durumunu gözden geçirmek, bu alanların sorunlarını çözmeye yönelik kamu politikası açığına ve uygulanagelen modellerin aksayan yönlerine dikkat çekmek amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

6360 Sayılı Kanun, Orta Ölçekli Kent/Kentsel Alan, Kamu Politikası, Politika Açığı

A Public Policy Deficit: Problem of Medium Sized Urban Areas

Öz

The Law no. 6360 includes important and radical regulations for the metropolitans. Accordingly, establishment criteria of metropolitan municipality were stretched fairly; were boiled down to criteria of provincial’s population exceeds 750 000. 14 new metropolitan municipalities were founded; number of metropolitan municipality was increased to 30. Borders of all of metropolitan municipalities were extended to provincial civilian administration borders by this regulation. This regulation which responsive to cities’ expectations and interferences to be a metropolitan is a regulation. 63 medium sized cities/urban areas were included in metropolitan municipality model by this regulation. However, when we take into consideration to population of provincial, there are 61 medium sized cities which the great majority are far away to be metropolitan municipality in today’s Turkey. Problem of medium sized urban areas is a critical public issue. Current problem of these cities about management and operate service have been waited for a solution yet. It has not been developed an effective policy about this issue. This study aims to review situation of medium sized urban areas after the Law no. 6360, to draw attention to public policy deficit and weakness of current models for solve the problem of these areas.

Anahtar Kelimeler

The Law No. 6360, Medium Sized City/Urban Area, Public Policy, Policy Deficit

Kaynakça

• Arıkboğa, E. (2007). “Yerel Yönetimlerde Ölçek Sorunu ve Belediye Reformu”, Kocaeli: V. Kamu Yönetimi Forumu. Erişim: 12.08.2014. http://posta.marmara.edu.tr/~earikboga/yayin/olcek.pdf.
• Arıkboğa, E. (2008a). “Türkiye‟de Belediyelerin Büyüklüğü ve Kentin Bütünlüğü Sorunu: Reform ve Uygulama Analizi”, Dönüşen Kentler ve Değişen Yerel Yönetimler, (Ed. F.N. Genç, A. Yılmaz ve H. Özgür), Ankara: Gazi Kitabevi, 299-330.
• Arıkboğa, E. (2008b). “5393/11: Devam Eden/Edemeyen Reform”, 1. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İstanbul: Erkam Matbaası, 17-34.
• Ciğeroğlu, M. (2007). Denizli Kentsel Alanının Yönetimi Alternatifleri, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Ciğeroğlu, M. (2008). “Denizli Kentsel Alanının Tanımı, Özellikleri ve Dönüşümü”, Dönüşen Kentler ve Değişen Yerel Yönetimler, (Ed. F.N. Genç, A. Yılmaz ve H. Özgür), Ankara: Gazi Kitabevi, 211-237.
• Demir, K., Çabuk, S. (2010). “Türkiye‟de Metropoliten Kentlerin Nüfus Gelişimi”, Erciyes Üniversitesi SBE Dergisi, 1(28): 193-215.
• Genç, F.N. (2008). “Orta Ölçekli Kentsel Alanların Yönetimi ve Sorunları: Söke Örneği”, Dönüşen Kentler ve Değişen Yerel Yönetimler, (Ed. F.N. Genç, A. Yılmaz ve H. Özgür), Ankara: Gazi Kitabevi, 143-170.
• Genç, F.N., Özgür, H. (2008). “Orta Ölçekli Kentsel Alanların Yönetimi: Kuşadası-Söke ve Aydın Merkez İlçe Örnekleri”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9): 195-225.
• Gürel Üçer, Z.A. (2009). Kentsel Yaşam Kalitesinin Belediye Hizmetleri Kapsamında Belirlenmesine ve Geliştirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım: Orta Ölçekli Kent Örnekleri, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Gürpınar, E. (1988). Çevre Hukukunda „Ekolojik Denge‟ Kavramı ve Bu Dengenin Korunması, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kanunlar için bkz., http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/, Erişim: 12.08.2014.
• Keleş, R. (2009). Yerinden Yönetim ve Siyaset, Ankara: Cem Yayınevi.
• Mazı, F., Arslan, N.T. (2003). “Şehirleşme Sürecinde Mücavir Alan Uygulamalarının Hukuk ve Planlama Açısından Değerlendirilmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2): 39-56.
• Özgür, H. (2002). ”Türkiye‟de Küçük Belediyelerin Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Avrupa Birliği ile Bütünleşme Sürecinde Türkiye‟de Yerel Yönetimler, (Ed. B. Parlak ve H. Özgür), İstanbul: Alfa Basım Yayın, 285-330.
• Özgür, H. (2005). “Türkiye‟de Orta Ölçekli Kentsel Alanların Yönetimi Sorunu”, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-1: Reform, (Ed. H. Özgür ve M. Kösecik), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 471-498.
• Özgür, H. (2007). “Orta Ölçekli Kentsel Alanların Yönetimine İlişkin Alternatifler”, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-2: Uygulama, (Ed. H. Özgür, M. Kösecik), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 100-142.
• Özgür, H. (2008a). “Denizli Kentsel Alanının Yönetiminde Söylemden Eyleme Bütünşehir Belediyesi Tasavvurları: Ali Aygören Teklifi (2001), Denizli‟ye Özel Kanun Teklifi (2003) ve Belediye Kanununun 11. Maddesi (2006)”, Dönüşen Kentler ve Değişen Yerel Yönetimler, (Ed. F.N. Genç, A. Yılmaz, H. Özgür), Ankara: Gazi Kitabevi, 239-298.
• Özgür, H. (2008b). “Belediyelerde Komün Esasından Alan Yönetimine Tedrici Geçiş: 2003 Sonrası Yerel Yönetimler Yasalarında Artan İzleri”, 1. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İstanbul: Erkam Matbaası, 35-54.
• Özgür, H., Savaş Yavuzçehre, P.,Ciğeroğlu, M. (2007). “Türkiye‟de Orta Ölçekli ve Metropoliten Kentsel Alanların Yönetimi”, Kamu Yönetimi Yazıları: Teoride Değişim, Yeniden Yapılanma, Sorunlar ve Tartışmalar, (Ed. B. Eryılmaz, M. Eken, M.L. Şen), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 475-513.
• Palabıyık, H., Kara, M. (2008). “Belediye Birlikleri”, Dönüşen Kentler ve Değişen Yerel Yönetimler, (Ed. F.N. Genç, A. Yılmaz, H. Özgür), Ankara: Gazi Kitabevi, 415-436.
• Sezer, Y. (2007). “Belediyelerde Birleşme ve Katılma Uygulamaları”, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-2: Uygulama, (Ed. H. Özgür, M. Kösecik), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 143-165.
• Suher, H. (1996). Şehircilik, İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı Atelyesi, Yayın No: 1572.
• Tanış, M., Öğüt, K. S. (2007). “Orta Ölçekli Kentler İçin Toplu Taşıma Seçeneklerinin Teknik ve Mali Karşılaştırması”, Antakya: 5. Kentsel Altyapı Ulusal Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 132-146.
• Topal, A.K. (1999). “Türkiye‟de Belediyeleşme Süreci ve Ölçek Sorunu”. Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, 4(11): 49-54.
• URL1 (2014). http://www.migm.gov.tr/IstatistikiBilgiler.aspx?DetayId=1, MİGM İstatistikleri, (Erişim 12/08/2014).
• URL2 (2014). http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul, TÜİK İstatistikleri, Erişim: 12.08.2014.
• Üzmez, U. (2012a). Türkiye‟de Orta Ölçekli Kentsel Alanlar Sorunu ve Çözüm Arayışları: Zonguldak Örneği, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Üzmez, U. (2012b). “Türkiye‟de Orta Ölçekli Kentsel Alanlar Sorununa Çözüm Arayışları: Zonguldak Örneği”, Gazi İİBF Dergisi, 14(2): 127- 158.
• Üzmez, U. (2014). “Nüfusu 2.000‟in Altına Düşen Belde Belediyeleri: Kapatmak ve Ötesi”, Mahalli İdareler Dergisi, 21: 86-95.
• Yazar, H. (2006). Sürdürülebilir Kentsel Gelişme Çerçevesinde Orta Ölçekli Kentlere Dönük Kent Planlama Yöntem Önerisi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Yazar, H. (2008). “21. Yüzyılda Orta Ölçekli Kentler ve Kent Planlama Yaklaşımı”, Dönüşen Kentler ve Değişen Yerel Yönetimler, (Ed. F.N. Genç, A. Yılmaz, H. Özgür), Ankara: Gazi Kitabevi, 90-122.