İngilizce Metaforik Deyimlerin Türkçeye Çevirisinde Biçem ve Edimsel Uygunluğu

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 2, 25 - 38, 01.12.2014

Mehmet İli

Öz

Bu çalışma, deyimlerin çevirisi sürecinde ortaya çıkan sorunları araştırmaya ve tanımlamaya
ve bu tür sorunlarla başa çıkacak bazı önemli kuramsal stratejiler önermeyi hedeflemektedir.
Çeviri, çevirmenin kaynak dildeki herhangi bir sözlü veya yazılı ifadeyi hedef dile aktarmaya
çalıştığı bilimsel bir çalışmadır. Çevirmen çeviri sürecinde farklı problemlerle karşılaşabilir.
Sosyal, kültürel, dilbilimsel ve biçimsel farklılıklardan dolayı çeviride anlam kaybı oluşabilir.
Bunlar çeviriyi etkileyen çok önemli etmenlerdir. Yerel özellikleri, özellikle ulusal renkleri
taşıyan deyimlerin doğal olarak çevrilen dilde tam karşılıkları yoktur. Bu yüzden hedef
dildeki eşdeğerlerinin kullanımı daha yaygındır ve açıklayıcı çeviri betimsel ve kombine
çeviri ile birlikte kullanılır. Araştırmalar deyimleri doğru olarak çevirmek için dikkate
alınması gereken birkaç etmenin olduğunu göstermektedir. Son olarak deyimlerin çevirisinde
ortaya çıkan problemleri çözmek için bazı dikkat çekici öneriler sunulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Çeviri, Deyimler, Metafor Çevirisi, Çeviri Zorlukları ve Stratejileri

Stylistic and Pragmatic Appropriateness in Translation of English Metaphorical Phraseological Units into Turkish

Öz

This study aims to investigate and identify some existing difficulties in the process of
translating metaphorical phraseological units, and to suggest some significant theoretical
strategies to deal with complications. Translation is a scientific study in which the translator
tries to replace an oral or written statement in the source language to the target language.
Because of social, cultural, linguistic and stylistic differences which are very important
factors affecting the translation, there might be loss of meaning. Therefore, the translator may
encounter various problems through translation. The Phraseological Units (PUs) featuring
local characteristics, for example, national colours, have naturally no exact equivalence in the
target language. Therefore, the use of PU equivalents in target language is more common in
their translation, and explanatory translation is used with descriptive and combined
translation. Findings show that there are a number of factors which have to be considered in
translating metaphorical phraseological units in the correct way. Depending on the findings,
some presented suggestions are proposed to solve the problems arising in translating PUs.

Anahtar Kelimeler

Translation, Phraseological Units, Translation of Metaphor, Translation Difficulties and Strategies

Kaynakça

• Aksoy, B. (2000). Kültür Odaklı Çeviri ve Çevirmen, Türk Dili.
• Ateşman, E. (2001). Kültürel Farklardan Kaynaklanan Çeviri Sorunları ve Çözüm Önerileri, Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18(2): 29-35.
• Bell, Roger T. (1991). Translation and Translating. New York. Longman Group Ltd.
• Cameron, L., Low, G.(1999). Researching and Applying Metaphor. p. 30, Cambridge University Press, Cambridge, UK.
• Cowie, A. (2001). Introduction. In A. Cowie, ed., Phraseology. Theory, Analysis and Applications. Oxford. Oxford University Press.
• Gibbs, R. (1999). Taking metaphor out of our heads and putting it into The cultural world. In R. Gibbs and S. Gerard, eds., Metaphor in Cognitive Linguistics. Amsterdam. John Benjamins, 145-166.
• Gläser, R. (2001) The stylistic potential of phraseological units in the light of genre analysis. In A. Cowie, ed., Phraseology. Theory, Analysis and Applications. Oxford. Oxford University Press, 125-143.
• Kramsch, C. (1998). Language and Culture. Oxford: Oxford University Press.
• Kunin, A.V. (1984). English-Russian Phraseological Dictionary. 4th Edition, Moscow
• Lakoff, G. (1992) The Contemporary Theory of Metaphor, A. Ortony (Ed.), Metaphor and thought 202–251 (Second edition), Cambridge University Press, Cambridge.
• Larson, M. L. (1998). Meaning-Based Translation. (2nd Edition). Maryland: University Press of America.
• Pawley, A., Syder, F. (1983). Two puzzles for linguistic theory: Nativelike selection and nativelike fluency. In Richards, J. And Schmidt, R., eds, Language and Communication, London: Longman, 191-225.
• Özdemir, E. (2000). Deyimler Sözlüğü, 8. Baskı, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Yücel, C. (2009). Sevgi Duvarı, 1.Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• CITED INTERNET REFERENCE
• http://www.merriam-webster.com/dictionary/translation
• (accessed 28.03.2014)
• http://en.wiktionary.org/wiki/Citations:rain_cats_and_dogs
• (accessed 08.04.2014)
• http://www.tdk.gov.tr/(accessed 08.04.2014)
• Kozhakanova, M. T. (2012). International Science Index, Volume: 6,
• No: 5, 2012 waset.org/publications/15537 (accessed 02.04.2014)