İşitme Engelli Bireyler İçin Mesleki Eğitim Programlarının Düzenlenmesine Yönelik Öneriler

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 1, 107 - 128, 01.12.2013

Zehranur Kaya Ümit Girgin Yıldız Uzuner

Öz

Üniversite eğitimi işiten ve işitme engelli öğrenciler için mesleki gelişimleri açısından önemli
adımlardan biridir. Araştırmalarda işitme engelli gençlerin okuma yazma eğitimi için
hazırlanan eğitim ortamlarının anlamlı, işlevsel ve amaçlı olmasının önemi belirtilmektedir.
İşitme engellilerin mesleki eğitim programlarında dil ve okuma yazma becerilerinin önemi
vurgulanmalıdır. Okuma yazma öğretimi yaklaşımları arasında Dengeli Okuma Yazma
Öğretimi’nin işitme engellilerin de okuma-yazma ihtiyaçlarına yanıt verdiği ve mesleki eğitim
programının ilkeleriyle uyumlu olduğu görülmektedir. Bu makalede eğitim programının
öğeleri dikkate alınarak işitme engelli bireyler için hazırlanacak mesleki eğitim programlarına
yönelik öneriler sunulmaktadır. Bu önerilerin ülkemizde ve yurtdışında işitme engellilere
yönelik mesleki eğitim programlarının hazırlanmasında yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki Eğitim, İşitme engelliler, Mesleki Eğitim Programlarının İlkeleri.

Recommendations towards Organizing Vocational Education Program for Individuals with Hearing Impaired

Öz

College education is one of the important steps for professional development for both
normally developing and hearing impaired students. Recent research has provided evidences
that hearing impaired individuals get benefits from the literacy instructions providing students
meaningful, functional and purposeful literacy environments. The educational programs
designed for hearing impaired students’ professional development must stress the importance
of language and literacy skills. Based on the research it has been reported that among the
literacy instruction approaches the Balanced Literacy Instructional Approach has been proved
to be beneficial for the literacy skills of hearing impaired students and seems to match with
the principles of vocational education. In this paper the recommendations of a vocational
program for hearing impaired individuals concerning the components of an educational
program have been provided. It is expected that these recommendations would be beneficial
for vocational programs of hearing impaired students in and abroad the country.

Anahtar Kelimeler

Vocational education, Hearing impaired, Principles of Vocational Education.

Kaynakça

• Ackerman, D.B. (1989). Intellectual and practical criteria for successful curriculum integration. Association for supervision and curriculum development (Rapor). H. H. Jacobs (Ed.), Interdisciplinary curriculum: Design and implementation içinde (s. 25-40). Edwards Brothers, USA.
• Aiex, N.K. (1988). Using newspapers as effective teaching tools. http://www.ericdigests.org/pre-929/using.htm adresinden 06 Haziran 2009 tarihinde edinilmiştir.
• Akçamete, G. (1999). Improving question skills for students with hearing impairment. Europan Journal of Special Needs Education. 14(2): 171- 177.
• Albertini, J.A., Schley, S. (2003). Writing, characteristics, instruction and assessment. Marschark, M. ve Spencer, E. P. (Eds.) Oxford handbook of deaf studies, language and education içinde (s. 123-135) New York, NY: Oxford University Press, Inc.
• Alkan, C., Doğan, H., Sezgin, S.İ. (2001). Mesleki ve teknik eğitimin esasları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Alkan, C. (1974). Eğitim teknolojisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 1(7): 339-344.
• Alkan, C. (1987). Öğrenme-öğretme süreçleri ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 20(1): 209-229.
• Andrews, J.F., Mason, J.M. (1991). Strategy usage among deaf and hearing readers. Exceptional Children. 57(6): 536-545.
• Asselin, M. (1999). Balanced literacy. Teacher Librarian. 27(1): 69-70.
• Avrupa Komisyonu (European Commission) (2007). www.esae.org/articles/ 2007_08_005.pdf adresinden 04 Mayıs 2012 tarihinde edinilmiştir.
• Berryman, S.E. (1991). Designing effective learning environments: cognitive apprenticeship models. New York, NY: Columbia University Institue on Education and Economy.
• Baloğlu, Z. (1990). Türkiye’de eğitim (sorunlar ve değişime yapısal uyum önerileri). İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
• Buehl, D. (2001). Classroom strategies for interactive learning. Wisconsin: International Reading Association.
• Campbell, C.P. (1997). Training the workforce: an alternate approach. Vocational-Technical Education Conference, Lousville. 2-26.
• Cone, P.T., Werner, P., Cone, S.L., Woods, A.M. (1998). Interdisciplinary teaching through physical education. Champaign, IL: Human Kinetics Publishing, Inc.
• Conrad, R. (1979). The deaf school child. London: Harper and Row.
• Cramer, R.L. (2004). The language arts, a balanced approach to teaching reading, writing, listening, talking and thinking. Boston, Newyork, San Francisco: Pearson.
• Derican, T. (2010). İşitme engelli gençlere iş başvurusu dosyası (Portfolyo) geliştirme çalışmalarının incelenmesi: Eylem araştırması. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Engelliler Entegre Yüksekokulu (1993). http://www.anadolu.edu.tr/ akademik/ yuksek_okullar.aspx#yo_engent Erişim Tarihi: 23 Aralık 2009.
• Erdiken, B. (2005). Anadolu Üniversitesi Engelliler Entegre Yüksekokulu’ndan mezun olmuş işitme engelli öğrencilerin istihdamı, iş durumları ve ayrımcılık. ÖZ-VERİ Dergisi. 2(1): 389-409.
• Ertürk, S. (1998). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan A.Ş.
• Fer, S. (2000). Modüler program yaklaşımı ve bir öneri. Eğitim Sanat Kültür Dergisi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. 147.
• Fountas, I.C., Pinel, G.S. (1996). Guided reading, good first teaching for all childen. Portsmouth, USA: Heinemann.
• Goodman, K. (1986). A parent/theacher guide to children’s learning what’s whole in whole Language?. Portsmouth, USA: Heinemann Educational Books.
• Genç, P. (2012). İşitme engellilerle temel sanat eğitimi. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 2431, Engelliler Entegre Yüksekokulu Yayınları No: 5, Eskişehir.
• Güneş, F. (2011). Dil öğretim yaklaşımları ve Türkçe öğretimindeki uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8(15): 123-148.
• Hagood, B.E. (1997). Reading and writing with help from story grammar. Teaching Exceptional Children. March/April, 10-14.
• Heilman, A.W., Blair, T.R., Rupley, W.H. (1990). Principles and practices of teaching reading. NewYork: Macmillan Publishing Company.
• Holley, K.A. (2009). Understanding interdisciplinary challenges and opportunities in higher education. ASHE Higher Education Report. 34(2).
• İşitme Engelliler Meslek Liseleri (2011). http://www.meb.gov.tr/baglantilar/ okullar/linkdetail.asp?KOD=133, Erişim Tarihi: 16 Ağustos 2011.
• Jacobs, H.H. (1989). The growing need for interdisciplinarıy curriculum content (Rapor). Association for supervision and curriculum development (Rapor). Interdisciplinary curriculum: Design and implementation içinde (s.1-13). Edwards Brothers, Inc., USA.
• Karasu, G. (2011). İşitme engelli gençlere uygulanan sözcük dağarcığı geliştirme stratejilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karasu, H.P., Girgin, Ü., Uzuner, Y. (2012). İşitme engelli öğrenciler ve işiten öğrencilerin okuma becerilerinin formel olmayan okuma envanteri ile değerlendirilmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International. 2(1): 65-88.
• Kaya, Z. (2012). İşitme engelli yüksekokul öğrencilerine bilgisayar yazılımı kullanımının öğretilmesi: eylem araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kyere, K. (2009). Educating the deaf in vocational skills: Selected scholls for the deaf in focus. University of Science and Technology. Faculty of Fine Art, College of Art and Social Sciences. http://dspace.knust.edu. gh:8080/jspui/bitstream/123456789/365/1/KWAME%20KYERE%2c% 20GENERAL%20ART%20STUDIES%20%28PDF%29.pdf, Erişim Tarihi: 11 Ekim 2010.
• Mager, R.F., Beach, K.M. (1967). Developing vocational ınstruction. Belmont, California: Fearon-Pitman Publishers, Ins.
• OECD (2010). Learning for job. OECD Reviews of Vocational Education and Training. OECD Publications.
• Prosser, C.A., Quigley, T.H. (1949). Vocational education in a democracy. American Technical Society. Chicago, USA.
• SCANS Report (1991). What work requires of schools. U.S. Department of Labor.
• Schirmer, R.B. (2000). Language and literacy development in children who are deaf. Boston: Allyn and Bacon, Inc.
• Schirmer, R.B. (2010). Teaching the struggling reader. Pearson. USA.
• Sezgin, S.İ. (1994). Mesleki ve teknik eğitimde program geliştirme. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Uzuner, Y. (2008). İlk okuma yazma öğretimde ölçme değerlendirme. Can, G. (Ed). İlkokuma ve Yazma Eğitimi. İçinde. (s.209-237). Eskişehir: Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi Yayınları. Yayın No: 932.
• Uzuner, Y., Girgin, Ü., Kaya, Z., Karasu, G., Girgin, C., Erdiken, B., Cavkaytar, S., Tanrıdiler, A. (2011). İşitme engelli gençlere uygulanan dengeli okuma yazma öğretimi modelinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 11(4): 2111-2132.
• Walker, L., Munro, J., Rickards, F.W. (1998). Literal and inferencial comprehension for student who are deaf or hard of hearing. The Volta Review, 100 (2): 87-104.
• Wang, S. (2008). Encyclopedia of information technology curriculum integration. Desktop Publishing in Education. Idea Group Inc (IGI).
• What do we mean by enrichment (2009). http://www.brookes.ac.uk/ schools/education/rescon/cpdgifted/docs/secondarylaunchpads/8enrich ment.pdf, Erişim Tarihi: 20 Şubat 2012.
• Wurst, D., Jones, D., Luckner, J. (2005). Promoting literacy development with students who are deaf, hard-of-hearing, and hearing. Teaching Exceptional Children. May/June 2005.
• Vardhini, S.V. (2010). Vocational education of hearing impaired students. New Delhi. India: Discovery Publishing House PVT. LTD.