Edebî Eserlerin Aynasında Balkan Savaşları ve İslâm

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 2, 43 - 56, 01.12.2013

Ömer Çakır

Öz

Türk edebiyatında Balkan Savaşları(1912-1913) ile ilgili yazılan bazı şiir ve hikâyelerde “Balkan Savaşları ve İslâm” bağlamında ele alınabilecek unsurlarla karşılaşmak mümkündür. Bu çerçevede; Balkanlarda yaşayan Osmanlı vatandaşları içinde katliama uğrayanların Müslüman oluşu, Balkan ülkelerinin bu savaşa bir haçlı anlayışı ile bakması, Müslümanların savaşa bakış açısı, savaş sırasında İslâmî hayat ve söylem, Müslümanlarla gayrimüslimler arasındaki münasebetler, askerlerin savaşa teşvikinde dinî kabullere yapılan göndermeler ve daha pek çok unsurun edebî eserlere aksettiği görülmektedir. O sebeple bu yazıda savaş sırasında yayımlanmış bazı şiir ve hikâye örneklerinden hareketle “edebî eserlerin aynasında Balkan Savaşları ve İslâm” üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat, Balkan Savaşları, İslam

The Balkan Wars and Islam in the Mirror of Literary Works

Öz

It is possible to encounter with some components which can be handled within the context of “Balkan Wars and Islam” in some written poems and stories related to the Balkan Wars (1912-1913) in Turkish literature. Within this framework, the reflection of some components such as that Muslims suffered from massacre in the Balkans among the Ottoman citizens, the view of the Balkan countries to this war with a crusade understanding, the point of view of Muslims to the war, the Islamic life and discourse during the war, the relations between Muslims and non-Muslims, the references to the religious acceptances in the encouragement of the soldiers to the campaign and many more components to literary works can be observed. Therefore this article focuses on “The Balkan Wars and Islam in the mirror of literary works” starting from some samples of poetry and stories which were published during the war.

Anahtar Kelimeler

Literature, Balkan Wars, Islam

Kaynakça

• Aka Gündüz “Darü‟l-Harbden Mektuplar”, Tanin, Nu.1521-1525, 24-28 Şubat 1913.
• Aka Gündüz, “Piç”, Tanin, Nu.1514, 14 Şubat 1913.
• Ali Ekrem, “Orduya Hitap”, Tanin, Nu.1500, 3 Şubat/16 Şubat 1913.
• Behrever, “Bugünkü Emelim”, Rübab, Nu.58, 2 Mayıs 1329/15 Mayıs 1913.
• Bölükbaşı, Rıza Tevfik, “Rumeli İçin”, Serâb-ı Ömrüm ve Diğer Şiirleri, (Haz. Abdullah Uçman), Kitabevi Yay., İst., 2005.
• Cenab Şahabeddin, “Medeniyyet-i Kâzibeye Karşı”, Nesr-i Harb - Nesr-i Sulh ve Tiryâki Sözler, Kanaat Mat., İst., 1334.
• Ceyhan, Nesîme, Balkan Savaşı Hikâyeleri, Selis Yay., İst., 2006.
• Çakır, Ömer, “Balkan Harbi'nin Türk Şiirindeki Akisleri”, EKEV Akademi Dergisi, Yıl:11, Sayı: 33, Güz 2007.
• Duman, Harun, Balkan Savaşı Edebiyatımız, Marmara Ün. Sos. Bil. Enst., İst., 1991.
• Duman, Harun, Balkanlara Veda, Duyap Yay., İst., 2005, 395s.
• Gazzeli Cemal, “Kanlı Sahifeler –Bir Yunanlı Zâbitin Defter-i Hatıratından- ”, Tercüman-ı Hakikat, Nu.11677-11678, 29 Eylül 1329/12 Temmuz 1913.
• http://www.dunyabizim.com/, 29 Ekim 2010.
• http://www.ilahi.org/index.php, 29 Ekim 2010.
• Küçük, Cevdet, “Balkan Savaşı”, İslam Ansiklopedisi, TDV Yay., C.5, İst., 1992.
• M(im) Ekrem, “Bir Sual Bir Ukde”, Kemâlât, Nu:2, 14 Teşrîn-i sânî 1329/27 Kânûn-ı evvel 1913.
• Maraşlıoğlu, “Selanikli Ayşe Hanım”, Halka Doğru, Nu.32, 4 Teşrîn-i sâni 1329/18 Kasım 1913.
• Ömer Seyfeddin, “Mehdi”, Türk Yurdu, C.5, Sayı: 12(60), 20 Şubat 1330/3 Mart 1914.
• Parlatır, İsmail, Ali Ekrem Bolayır, Kültür Bakanlığı Yay., İst., 1987.
• Uçman, Abdullah, Rıza Tevfik, Kültür Bakanlığı Yay., Ank., 1986.
• Yahya Kemal, “1918”, Kendi Gök Kubbemiz, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., İst., 1992.