Osmanlı Timar Sistemi’nde Tevcih Prosedürü

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 11, 01.12.2011

Mehmet Doğan

Öz

Timar sistemi, Osmanlı toprak düzeninin işleyişi bakımından olduğu kadar askeri teşkilatı açısından da önemlidir. Bu sistemin işleyişinde etkin olan hususlardan biri de, devlet kurumlarının işleyişi açısından da önemli olan timarların tevcihi meselesidir. Bu çalışmada amacımız, konuyla ilgili bazı belgelerin incelenmesi yoluyla, zamanın Osmanlı bürokrasisinin hayati bir aracı olan bu uygulamanın Osmanlı bürokrasisinde nasıl bir süreç geçirdiğini ortaya koymak ve timar tevcihâtı ile ilgili aynı kayıtların izini farklı çalışma ve kaynaklardan tespit etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Timar sistemi, Timar tevcihi, Osmanlı İmparatorluğu, Timar Ruznamçe kayıtları

The Procedure of Allocation in the Ottoman Timar System

Öz

Timar system, as well as to the operation of the order of the Ottoman land regime, is crucial in terms of military organization, too. One of the issues effective in the functioning of this system is the matter of allocation of timar which is also important for the functioning of state institutions. In this study, throughout examining certain related documents we aim to reveal how this application, as a vital instrument of the then Ottoman bureaucracy, went through a process, and determine the footsteps of the same registers on the timar allocation in different studies and sources.

Anahtar Kelimeler

Timar system, Timar allocation, The Ottoman Empire, Timar Ruznamçe registerers

Kaynakça

• ARŞİV BELGELERİ
• İstanbul, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi:
• Maliyeden Müdevver Defterler: MAD 15958
• Timar Zeamet Tevcih Defterleri (Timar Ruznamçe) TRD nr.579
• Timar Ruznamçe, Yoklama Defteri
• (1042) Timar Ruznamçe, Yoklama Defteri YAZMALAR
• Süleymaniye Küt., Şehid Ali Paşa 2832, Kanunnâme-i Osmanî Bera-yî Timar Daden, 983/1575-6
• Ayn Ali Efendi, Kavânin-i Al-i Osman, Süleymaniye Küt., İzmirli İsmail Hakkı Bey Kit. 2472.
• BASILI KAYNAKLAR ve ARAŞTIRMALAR
• AFYONCU, Erhan. Osmanlı Devlet Teşkilatında Defterhâne-i Amire (XVI-XVII. Yüzyıllar), Marmara Üni. Sos. Bil. Ens. Türkiyat Arş. Ens. Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, İst. 1997.
• BARKAN, Ömer Lütfi. XV ve XVI’ıncı Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî Ekonominin Hukuki ve Malî Esasları- Kanunlar I, İst., Bürhaneddin Matbaası, 1943.
• BARKAN, Ömer Lütfi. “Türk-İslam Toprak Hukuku Tatbikatının Osmanlı İmparatorluğu‘nda Aldığı Şekiller: I. Malikane-Divani Sistemi”. Türkiye’de Toprak Meselesi: Toplu Eserler I, İstanbul, Gözlem Yay., 1980, s.151-208.
• BARKAN, Ömer Lütfi. “XV. ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğu’nda Toprak İşçiliğinin Organizasyon Şekilleri”, Türkiye’de Toprak Meselesi: Toplu Eserler I, İstanbul, Gözlem Yay., 1980.
• BARKAN, Ömer Lütfi. “Timar” İA, XII/1, 1993, s.315-316
• BELDICEANU, Nicoara. XIV Yüzyıldan XVI. Yüzyıla Osmanlı Devleti’nde Timar, Ankara, Teori yay., 1985.
• DÁVID, Géza. “Maliye Tarihi Kaynağı Olarak Timar Defterleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, 87, Aralık 1993, s. 223-236.
• ERDOĞAN, Emine. “Timar Tevcih Sebepleri Üzerine Bir Kaynak Değerlendirmesi”, OTAM, 19, 2006, s.175-188.
• GÖYÜNÇ, Nejat. “Timar Tevcihleri Hakkında”, Osmanlı-Türk Diplomatiği Semineri, İst.,1995, s. 67-74.
• İNALCIK, Halil. “Eyalet”, EI², II, 1963: 721-724.
• İNALCIK, Halil. “Osmanlı Bürokrasisinde Aklam ve Muamelat”, Osmanlı Araştırmaları, I, İst., 1980, s.1-14.
• İNALCIK, Halil. “Decision Making in the Ottoman State”, Decision Making and Change in the Ottoman Empire, ed. Caesar E. Farah, The Thomas Jefferson Uni. Pres, Missouri, 1993, s. 9-19.
• İPŞİRLİ, Mehmet. “Beylerbeyi”, TDVİA, VI, İst., 1992, s. 69.
• Kânunnâme-i Âli Osman, (haz. Abdülkadir Özcan), Kitabevi, İst., 2003.
• KOÇ, Yunus. “Osmanlıda Toplumsal Dinamizmden Celâli İsyanlarına Giden yol ya da İki Belgeye Tek Yorum”, Bilig, s.35, Güz 2005, s. 229-244.
• KÜTÜKOĞLU, Mübahat S. Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), İst.,Kubbealtı Neşriyatı, 1998.
• ÖZÜNLÜ, Emine ERDOĞAN. “Osmanlı Ordusunda Bir Motivasyon ve Terfi Kaynağı: “Terakki” Tevcihi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi(The Journal of International Social Research), 3 / 11, Spring 2010, s.238-244.
• ÖZÜNLÜ, Emine ERDOĞAN. “Timar Tevcihâtı ile ilgili Kaynaklarda Yer Alan Kayıtların Karşılaştırılmasına Dair Bir Deneme” OTAM, 21, 2009, s.81-93.
• UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı. Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, TTK, Ankara, 1988.