Kavsî’nin Şiirlerinde Sosyal Hayat

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 2, 105 - 124, 01.12.2011

Mümine Çakır

Öz

Çalışma, Tebrizli bir dîvân şairi olan Alican Kavsî’nin şiirlerinde sosyal hayata ait unsurların tespit edilmesini içermektedir. Bu çerçevede Kavsî’nin şiirlerinden seçilen beyitler incelenmiştir. Çalışmanın amacı daha önceki yıllara ait olan yanlış bir inanışı yıkmak; Kavsî’nin beyitlerinden örnekler vererek toplumun yaşayışından uzak, dili anlaşılmayacak kadar ağır, saray çevresindeki şairlerin oluşturduğu bir edebiyat olarak düşünülen Dîvân Edebiyatı’nın aslında halkın yaşayışından pek de uzak olmadığını göstermektir. Verilen örneklerden görülecektir ki şair, dîvân şiirinin genel mantığı içinde kalarak gerçekçi gözlemler yapmış ve bunu beyitlerinde yansıtmıştır. Bunun dışında yaşadığı toplumun içinden örnekler vermiş, yaşayışa, geleneklere, insanların davranış biçimlerine ve ruh dünyalarına ait unsurları kullanmıştır. Beyitlerinde kullandığı dil anlaşılır ve devrin özelliklerini yansıtır bir biçimdedir. Beyitlerinden devrin yöneticilerine yönelik bilgilere de ulaşmak mümkündür. Yöntem olarak Kavsî’nin hayatı ve sanatı hakkında kısaca bilgi verilmiş, sonra beyitlerinden örnekler verilerek bu beyitlerdeki sosyal hayata uygun noktalar gösterilmiştir. Sonuç olarak dîvân şairlerinin özellikle de Kavsî’nin şiirlerinde yaşadığı döneme, toplumun yaşayışına ait unsurlar ortaya konulmaya gayret edilmiş ve sosyal hayatın izlerine ulaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Hayat, Kavsî, Şiir, Şair, Tahlil, Toplum

Social Life in the Poems of Kavsî

Öz

The study contains the determination of the components related to the social life in the poems of Alican Kavsî-a divan poet from Tabriz. In this context, some verses selected from the Kavsî’s poems were analyzed. The aim of the study is to break down the false beliefs of the previous years; to show that the Divan Poetry believed to be a literature with a heavy incomprehensible language, away from the public life formed by the poets in the neighborhood of the palace, in fact, is not far from the public life by giving examples from the verses of Kavsî. As seen in the examples, the poet had made realistic observations and reflected this on his verses by staying in the general logic of the divan poetry. In addition, he gave samples from the society that he belonged and used the components of living, traditions, behaviors of people, and spiritual worlds. The language he used in his verses is comprehensible and reflects the features of that era. It is possible to obtain information about the governors of that era from the verses. Brief information about the life and art of Kavsi is provided and samples of verses are given and the points proper to the social life in these verses are shown as a method. As a result, it was endeavored to introduce the components related to public life and of the era of divan poets, especially in the poems of Kavsi and it was tried to reach the traces of the social life.

Anahtar Kelimeler

Social Life, Kavsî, Poem, Poet, Analysis, Community

Kaynakça

• AKPINAR, Yavuz, “Kavsî Tebrîzî”, İslam Ansiklopedisi, c.25, TDV Yay.
• AKPINAR, Yavuz (1994). Azerî Edebiyatı Araştırmaları, Dergah Yay.
• ARASLI, Hamit (1958). Gövsî Tebrizî, Seçilmiş Eserleri, Bakı.
• ARASLI, Hamit (1998). Azerbaycan Edebiyatı Tarihi ve Problemleri (Seçilmiş Eserleri I. Cilt), Bakı.
• CEBECİOöLU, Ethem (2004). Tasavvuf Terimleri Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yay.
• ÇAKIR, Mümine (2008). “İhmal Edilmiş Bir Fuzûlî Muakkibi: Kavsî, EKEV Akademi Dergisi, Yıl:12, Sayı: 36, Yaz.
• ÇAKIR, Mümine (2008). Kavsî, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı (İnceleme- Tenkitli Metin-Dizin), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• İsmail Hikmet (1928). Azerbaycan Edebiyatı Tarihi, c.2, Bakü.
• MENGİ, Mine (2010). Divan ùiirinin Arka Bahçesi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mütercim Âsım Efendi (2000). Burhân-ı Katı (haz. Mürsel Öztürk, Derya Örs), Ankara: TDK Yay.
• ÖZKAN, Ömer (2007). Divan ùiirinin Penceresinden Osmanlı Toplum Hayatı, İstanbul: Kitabevi Yay.
• SEYİDOV, Mirali (1976). Azerbaycan Ermeni Edebî Alakaları (Ortaasrlar), Bakü.
• SEYİDOV, Mirali (1963). Gövsî Tebrîzî, Bakı.
• Süleyman Mümtaz (1925). “Kavsî”, Azerbaycan Edebiyatı, sayı: 5, Üçüncü Beynelmilel Matbaası.