A Comparison on the Differences between the Sûfis’ Secret Science and the Claims of So-Called Sûfis

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 251 - 271, 01.12.2012

İdris Türk

Öz

This paper discusses the differences between the secret science (ilm-i bâtın) that sûfis mention and the claims of so-called sûfis who ignore religious rules. Sûfis mentioned the inner sides of the religious rules much. But as the topics they talked to were abstract ones, sometimes bad-intended people distorted some of them. They did that by using the name of sûfism. Those who used the name of sûfism especially distorted the method “melamet”, “kalender” and “ibâha” that weren’t actually wrong ways of interpretation.

Anahtar Kelimeler

External rules, secret science, union with Allah

Sûfîlerin Bahsettiği Bâtın İlmi İle Bâtın İlmini Yanlış Yorumlayanların İddiaları Arasında Bir Mukayese

Öz

Bu makalede, tasavvuf erbabının bahsettiği bâtın ilmi ile dinî kuralları önemsemedikleri halde, bâtın ehlinden olduklarını iddia edenlerin düşünceleri arasındaki fark ortaya konulmaya çalışılacaktır. Sûfîlerin, söz ve yazılarında, üzerinde en çok durdukları hususlardan birisi şüphesiz dinî uygulamalardaki derûnî manalardır. Ne var ki onların söz sahaları, daha ziyade soyut konulardan oluştuğu için, bazen kötü niyetli bazı kimseler tarafından çarpıtılmıştır. Tasavvufun adını kullanan bu tür kişiler, en çok da, özünde doğru yöntemler olan “melamet”, “kalender” ve “ibaha” anlayışını bozmaya çalışmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Zâhirî ahkâm, Bâtın ilmi, Vuslat.

Kaynakça

• Afîfî, Ebu’l -A1â,Tasavvuf (İslâm’da Manevi Hayat), Çev. Ekrem Demirli- Abdullah Kartal,İz Yay., İst., 1996.
• Ankaravî, İsmailMinhâcü’l—Fukarâ, Haz. Safi Arpaguş, Vefa Yay., İst., 2008.
• Bkz. Konur, İbrahim Gülşenî, s. 200.
• Ateş, Süleyman, İşârî Tefsir Okulu, Yeni Ufuklar Nşr.,İst., 1998.
• Attâr, Ferîdüddin, Tezkiretü’l— Evliyâ, (Haz. Süleyman Uludağ), İ lim ve Kültür Yay., Bursa, 1984.
• Bolat, Ali, Bir Tasavvuf Okulu Olarak Melâmetîlik, İnsan Yay., İst. 2003.
• Câmî, Abdurrahman, Nefehâtü ’l- Üns (Evliya Menkıbelerı), Çev. Lâmiî Çelebi, Haz. Süleyman Uludağ, Mustafa Kara, Marifet Yay., İst., 2005.
• Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Rehber Yay., Ankara, 1997.
• Dağıstânî, Ömer Ziyâuddîn, Tasavvuf ve Tarikatlarla İlgili Fetvalar, Çev. İrfan Gündüz — Yakup Çiçek, SehaNşr., İst., 1403h.
• Demirci, Mehmet, Yunus Emre’de İlahi Aşk ve İnsan Sevgisi, Kubbealtı Neşriyat, İst., 1997.
• Fığlalı, Ethem Ruhi, Türkiye’de Alevîlik Bektaşîlik, İzmirİlahiyat Vakfı Yay., İzmir, 2006.
• Frager, Robert, Kalp Nefs ve Ruh, Çev., İbrahim Kapaklıkaya, Gelenek Yay., İst., 2003.
• El-Gazzâlî, Ebu Hâmid Muhammed b. Muhanırned, İhyâu Ulümi’d—Din, Çev., A. Müftüoğlu, I-IV, Tuğra Yay., İst., 1989.
• Gölpınarlı, Abdülbâkî, 100 Soruda Türkiye’de Mezhepler ve Tarikatler, Gerçek Yay., İst., 1969.
• Gürer, Dilaver, Abdülkâdir Geylânî, Hayatı, Eserleri, Görüşleri, İnsan Yay., İst., 1999.
• El-Hucvirî, Ali b. Osman el-Cüllâbî, Keşfü’l—Mahcüb, (Hakikat Bilgisı), Haz., Süleyman Uludağ, Dergah Yay., İst., 1996.
• İbn Haldun, Şifâu’s—Sâil, (Tasavvufun Mahiyetı), Haz., Süleyman Uludağ, Dergah Yay., İst., 1998.
• Kâdî, Muhammed, Silsiletü ’l—ıîrı'fîn ve Tezkiretü ’s-Sıddîkîn, Süleymaniye Ktp., Hacı Mahmüd, nr., 2830, vr., 20a - 209a.
• Konur, Himmet, İbrahim Gülşenî Hayatı, Eserleri, Tarikatı, İnsan Yay., İst., 2000.
• Konur, Himmet, “Şeriat ve Tasavvuf”, İslâmiyat Dergisi, Sayı, 4, Ankara, 1998, ss. 119—126.
• Kuşeyrî, Ebu’l-Kâsım Abdülkerim, Er-Risâletü’l—Kuşeyriyye, (Kuşeyrî Risalesı), Haz. Süleyman Uludağ, Dergah Yay., İst., 1999.
• El-Mekkî, Ebü Tâlib, Kâtü’l—Kulâb (Kalplerin Azığı), I-IV, Haz. Muharrem Tan, İz Yay., İst., 2004.
• Ocak, Ahmet Yaşar, Osmanlı İmparatorluğunda Marjinal Sâfîlik Kalenderîler ()Ü V — XVHyüzyıllar), Türk Tarih Kurumu Basımevi (T.T.K. Yay.), Ankara, 1992.
• Ocak, Ahmet Yaşar, Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler (15.-17.
• Yüzyıllar), Tarih Vakfı Yurt Yay., İst., 1998.
• Sami, Şemseddin, Kâmâs-i Türkî, Çağrı Yay., İst., 1996.
• Sühreverdî, Ebü Hafs Şihâbuddin Ömer, Avârifü’l—Maârif (Tasavvufun Esasları), Çev. Hasan Kamil Yılmaz-İrfan Gündüz, Erkam Yay., İst., 1989.
• Tosun, Necdet, Bahâeddin Nakşbend Hayatı, Görüşleri, Tarikatı, İnsan Yay., İst., 2003.
• Et-Tüsî, Ebu Nasr Serrâc, el-Lüma' Fi ’t—Tasavvujî (İslâm Tasavvufu), Çev. H. Kamil Yılmaz, Altınoluk Yay., İst., 1996.
• Türer, Osman, Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi, Sena Yay., İst., 1995.
• Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yay., İst., 2001.
• Uludağ, Süleyman, İslâm’da Emir ve Yasakların Hikmeti, T.D.V. Yay., Ankara, 2003.
• Ulusoy, A. Celalettin, Hünkar H. Bektaş Veli ve Alevî-Bektâşî Yolu, H. Bektaş, 1986.