5E Yapılandırmacı Öğrenme Modelinin Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrencilerin Erişi Düzeyine Etkisi

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 69 - 92, 01.12.2012

Seyat Polat Gökhan Baş

Öz

Bu çalışmanın amacı, 5E yapılandırmacı öğrenme modelinin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki akademik başarıları üzerindeki etkisini araştırmaktır. Araştırma 2011–2012 eğitim-öğretim yılında Karaman ilinde bir ilköğretim okulunda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya, bu okulun iki sınıfından toplam 34 beşinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Bu çalışmada, ön test-son test / kontrol gruplu araştırma modeli kullanılmıştır. Gruplar arasındaki anlamlılığı test etmek için Mann Whitney-U testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, 5E yapılandırmacı öğrenme modeline dayalı olarak yapılan öğretiminin öğrencilerin akademik başarıları üzerinde önemli olumlu gelişmeler sağladığı kaydedilmiştir. Ayrıca, araştırmada 5E yapılandırmacı öğrenme modeline dayalı olarak yapılan öğretimin deney grubundaki öğrencilerin erişi düzeyleri üzerinde de önemli katkılar sağladığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

5E Yapılandırmacı Öğrenme Modeli, Sosyal Bilgiler Dersi

Effect of 5E Constructivist Learning Model on Students’ Academic Achievement Level in Social Studies Course

Öz

The purpose of the study was to examine the effects of 5E constructivist learning model on students’ academic achievement in the 5thgrade in social studies course. The research was carried out in 2011–2012 education-instruction year in an elementary school in Karaman province. Totally 34 students in two different classes in the 5th grade of this school participated in the study. The pre-post-test control group research model was used in this study. In order to test the significance between the groups, Mann Whitney-U test was used. The results of the research showed a significant difference between academic achievement scores of the experiment group and the control group. It was also found out that 5E constructivist learning model was more effective in the positive development of the students’ academic achievement level in the experimental group.

Anahtar Kelimeler

5E Constructivist Learning Model, Social Studies Course

Kaynakça

• Abbott, J., Ryan, T. (l999).Constructing knowledge, reconstructing schooling. Educational Leadership, 57(3): 66-69.
• Açıkgöz, K.Ü. (2005). Etkili öğrenme ve öğretme (7. baskı). İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Atılboz, G. (2007). Öğrenme halkası modelinin biyoloji öğretmen adaylarının difüzyon ve osmoz konularını öğrenmeleri, biyoloji öğretimine yönelik özyeterlik inançları ve tutumları üzerine etkileri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, G., Balım, A.G. (2005). An interdisciplinary application based on constructivist approach: Teaching of energy topics. Ankara ÜniversitesiEğitimBilimleriFakültesiDergisi, 3 8(2): 145 - 1 66.
• Balcı, S. (2005). 8. sınıf öğrencilerinin fotosentez ve bitkilerde solunum kavramlarını öğreniminin 5E öğrenme modeli ve kavramsal değişim metinleri kullanılarak geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Biggs, J. (1996). Enhancingteachingthroughtconstuctivealignment. Higher Education, 32: 347-364.
• Bloom, B.,Engelhart, M.D., Furst, E.J., Hill, W.H., Krathwohl, D.R. (1956). Taxonomy of educational objectives, the classification of education algoals: Cognitive domain. New York: David McKayCompany, Inc.
• Brooks, J .G., Brooks, M.G. (1999). In search of understanding: The case for constructivist classrooms. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Bruner, J.S. (1966). Toward a theory of instruction. New York: W.W. Norton.
• Bozdoğan, A.E.,Altunçekiç, A. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 5E öğretim modelinin kullanılabilirliği hakkındaki görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2): 579-590.
• Büyüköztürk, S. (2011). Deneysel desenler: Öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Bybee, R.W., Taylor, J.A., Gardner, A., Scotter, P.V., Powell, J.C., Westbrook, A., Landes, N. (2006). The BSCS 5E instructional model: Origins, effectiveness, andapplications. Colerado: Colerado Springs.
• Çelebi, C. (2006). Yapılandırmacılık yaklaşımına dayalı işbirlikli öğrenmenin ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin erişi ve tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi SosyalBilimler Enstitüsü, Konya.
• Çetin, O., Günay, Y. (2007). Fen öğretiminde yapılandırrnacılık kuramınm öğrencilerin başarılarına ve bilgiyi yapılandırmalarına olan etkisi. Eğitim ve Bilim, 146: 24-38.
• Demirel, Ö. (2005). Eğitimde program geliştirme: Kuramdanuygulamaya (8. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Driscoll, MP. (2000). Psychology of learningforinstruction. Boston: Allynand Bacon.
• Duffy, T.M.,Cunningham, D.]. (1996). Constructivism: Implications forthedesign and thedelivery of instruction. Jonassen, D.H. (Ed.), Handbook of research for educational communications and technology. New York: SimonandSchuster.
• Dugard, P.,Toldman, J. (1995). Analysis of pre-test-post-test control group designs in educationalresearch. EducationalPsychology, 15(2): 181-198.
• Dunlop, J.C., Grabinger, R.S. (1996). Rich environments for the active learning in higher education. Wilson, G.B. (Ed.), Constructing learning environments: Case studies in instructional design. Englewood Cliffs, New Jersey: Educational Technology Publications.
• Ekici, F. (2007). Yapılandırmacı yaklaşıma uygun 5E öğrenme döngüsüne göre hazırlanan ders materyalinin lise 3. sınıf öğrencilerinin yükseltgenme-indirgenme tepkimeleri ve elektrokimya konulari anlamalarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Er, N.S. (2008). Isının yayılma yolları konusunda 5E modelinin derinleşme aşamasına yönelik olarak geliştirilen materyallerin etkililiğinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Erdamar, G., Demirel, M. (2008).Yapılandırmac1 öğrenme yaklaşımınm duyuşsal ve bilişsel öğrenme ürünlerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4): 629-661.
• Ergin, İ. (2012). Fen eğitiminde 5E modeli ile ilgili yazılı kaynaklar dizini. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, l(l): 53-67.
• Ergin, İ. (2006). Fizik eğitiminde 5E modelinin öğrencilerin akademik başarısına, tutumuna ve hatırlama düzeyine etkisine bir örnek: İki boyutta atış hareketi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Fer, _S., Cırık, I. (2007).Yapılandırrnacıöğrenme: Kuramdanuygulamaya. Istanbul: MorpaYaymları.
• Fosnot, C.T., Perry, R.S. (2007). Oluşturmacılık: Psikolojik bir öğrenme teorisi. Durmuş, S. (Çev. Ed.), Oluşturmacılık: Teori, perspektifler ve uygulama. Ankara: Nobel YayınDağıtım.
• Gagnon, G.W., Collay, M. (2001).Designing for learning: Six elements in constructivist classrooms. Thousand Oaks, California: CorWin Press.
• Gültekin, M., Karadağ, R., Yılmaz, F. (2007). Yapılandırrnacılık ve öğretim uygulamalarına yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2): 503-528.
• Haras Ö. (2009). “Üreme” ünitesinin 5E modeline göre öğretiminin öğrencilerin kavramsal anlama ve tutumları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Jones, M.G.,Araje, L.B. (2002). Theimpact of constructivism on education: Language, discourseandmeaning. AmericanCommunicationJournal, 5(3): l - l 0.
• Kaptan, S.Y.,Şeyihoğlu, A. (2011). Elementarystudents’ opinions of learning objects: A social studies coursecase. Journal of Educational Sciences Research, l(2): 119—132.
• Karacak D.Ş. (2008). İlköğretim 8. sınıf genetik ünitesinin 5E modeline göre tasarlanan multimedya destekli öğretimin öğrencilerin erişi ve tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Karaduman, H. (2005). Sosyal bilgilerde dersinde yapılandırrnacı öğrenme ilkelerine göre hazırlanan öğretim materyallerinin öğrencilerin derse ilişkin tutumlanna, başarılarına ve hatırlama düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, AnadoluÜniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi(15. baskı). Ankara: Nobel YaymDağıtım.
• Karakuş, F. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde yapıcı öğrenme ve otantik değerlendirme yaklaşımlarmın öğrencilerin akademik başarı, kalıcılık ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi. DoktoraTezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Koç, G. (2002). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının duyuşsal ve bilişsel öğrenme ürünlerine etkisi.Doktora Tezi, HacettepeUniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kubiszyn, T., Borich, G. (2003). Educational testing and measurement: Classroom application and practice. New Jersey: John Wiley and Sons, Inc.
• Manson, E.J., Bramble, W.J. (1997). Research in education and the behavioral sciences: Concept sandmethods. Los Angeles: A Time Mirror Company.
• MEB (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4. ve 5. sınıflar öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Moussiaux, S.J.,Norman J.T. (2003).Constructivistteachingpractices: Perceptions of teachersandstudents. http://www. ed.psu.edu.
• Olssen, M. (1996). Radicalconstructivismanditsfailings: Anti-realismandin dividualism. British Journal of EducationalStudies, 44(3): 275-295 .
• Özsevgeç, T. (2006). Kuvvet ve hareket ünitesine yönelik 5E modeline göre geliştirilen öğrenci rehber materyalinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2): 36-48.
• Öztürk, C. (2008). Coğrafya öğretiminde 5E modelinin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Phillips, D.C. (2000). An opinionatedaccount of theconstructivistlandscape. Phillips, D.C. (Ed), Constructivism in education: Opinionsand secon dopinions oncontoversialissues. Chicago, Illionis: TheUniversity of Chicago Press.
• Piaget, J. (1955). The language and thought of the child. Cleveland, Ohio: World Publishing.
• Saban, A. (2004).Öğrenme-öğretmesüreci: Yeniteoriveyaklaşımlar (3. baskı). Ankara: Nobel YayınDağıtım.
• Sağlam, M. (2006). Işık ve ses ünitesine yönelik 5E etkinliklerinin geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Saka, A. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde 5E modelinin etkisi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Savaş, B. (2006). İlköğretim 4. smıfta bütünleştirilmiş ünite ve yapılandırrnacı yaklaşımın öğrencilerin öğrenme düzeylerine, öğrenmeye karşı tutumlarına, akademik özgüvenlerine etkisi.Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Simpson, T.L. (2002). Dare I opposeconstructivisttheory? TheEducational Forum, 66(4): 347-354.
• Şahin Ç. (2010). İlköğretim 8. sınıf “kuvvet ve hareket” ünitesinde “zenginleştirilmiş 5E öğretim modeli”ne göre rehber materyaller tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Şaşan, H.H. (2002).Yapılandırmacıöğrenme.YaşadıkçaEğitim, 74-75: 49-52.
• Taşdemir, M. (2000). Eğitimde planlama ve değerlendirme. Ankara: Ocak Yayınları.
• Temiz B. (2010). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin “vücudumuzda sistemler” ünitesindeki akademik başarı ve fene karşı tutumlarına örnek olay destekli 5E öğretim modelinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi EğitimBilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Terhart, E. (2003). Constructivism and teaching: A new paradigm in general didactics? Journal of Curriculum Studies, 35(l): 25-44.
• Tezci, E.,Gürol, A. (2003). Oluşturmacı öğretim tasarımı ve yaratıcılık. TheTurkish Online Journal of Educatioaanechnology, 2(l): l-lO.
• Türker, H.H. (2009). Kuvvet kavramına yönelik 5E öğrenme döngüsü modelinin anlamlı öğrenmeye etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Ünal, Ç.,Çetinkaya, T. (2009). Yapılandırmacı yaklaşımın sosyal bilgiler öğretiminde başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi (5. sınıförneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2): 197-212.
• Vygotsky, L. (1978). Thought and language. Cambridge, Mass.: The MIT Press.
• Yalçın, F.A., Bayrakçeken, S. (2010). The effect of SE learning model on pre-service science teachers’ achievement of acid-bases subject. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2): 508-531.
• Yanpar-Şahin, T. (2005). Theeffects of groupactivities on social studies education via constructivistapproach. Eğitim ve Bilim, 30(138): 86-96.
• Yanpar-Şahin, T. (2001). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde oluşturmacı yaklaşımın devlet ve özel okul beşinci sınıf öğrencilerinin bilişsel ve duyuşsal öğrenmelerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(2): 463-482.
• Yaşar, Ş. (1998). Yapısalcı öğrenme - öğretme süreci. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1-2): 68—75.
• Yurdakul, B. (2005). Biliş ötesi ve yapılandırrnacı öğrenme çevreleri. Kuram ve Uygulamada EğitimYönetimi, 11(42): 279-298.
• Yurdakul, B. (2004). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin problem çözme becerilerine, biliş ötesi farkındalık ve derse yönelik tutum düzeylerine etkisi ile öğrenme sürecine katkıları. DoktoraTezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Zhang, L.J. (2008). Constructivistpedagogy in strategicreadinginstruction: Exploringpathwaystoleamerdevelopment in the English as a second language (ESL) classroom. InstructionalScience: An International Journal of Learning andCognition, 36(2), 89-116. EKLER
• EK—l: Ya ılan Gezilere İlişkin Görseller
• EK—2: Örnek Ders Planı Araç Gereçler
• ' Konu: İl ve İlçemizin Yönetimi ve Ortak Değerlerimiz
• ' 5 E modeli ders planı
• ' Akıllı tahta ' Sinevizyon ' Defter
• ' Çeşitli videolar ve fotoğraflar
• ' Öğrenci kitapları ve ders defteri ' Süre 5 ders saati
• Giriş Etkinlikleri (enter): Yeni bir konuya geçmeden önce öğrencilerin bu
• konuyla ilgili ön bilgilerini çeşitli sorular sorarak öğrenmek onlara mevcut
• bilgiyi vermede öğretmenin işini kolaylaştıracaktır. Burada da yakından
• uzağa doğru ilkesini göz önünde bulundurularak öğrencilere konu öncesi
• aşağıdaki sorular sorulmuştur.
• ' Ailenizde yapılacak olan önemli işlerde kime danışılır?
• ' Okul yönetiminde bulunan en yetkili kişi kimdir?
• ' İlimiz kim tarafından yönetilir? Bu kişinin görev sorumluluklarını biliyor musunuz?
• ' “Ortak değerlerimiz” sözünden ne anlıyorsunuz?
• Soruları sorulup öğrenciler yönlendirilerek cevaplamaları istenir. Daha sonra
• ünite başında sosyal bilgiler dersi ile ilgili oluşturulan gruplarda, grup
• başkanlarının görev ve sorumlulukları tartışılır.
• Keşfetme Etkinlikleri (explore): Öğrenci yorumlarından yola çıkılarak
• bulundukları mahallenin ilin ve ilçenin kimler tarafından yönetilebileceği
• konusunda tekrar bir tartışma ortamı oluşturulur. Bir ilde düzeni sağlayan
• valilik ve ona bağlı olan idarelerdir. İller yasalarla kurulur. Ülkemizde 81
• tane il vardır. 11 yönetiminde vali, il yönetim başkanları ve il idare kurulu yer
• alır. Vali, ilde devleti temsil eden en üst düzeydeki yetkilidir. Bir yerleşim
• yerinin çevre düzenlemesi, imar planı, temizlik işleri, nikâh ve ulaşım gibi
• görevleri hangi kurum üstlenmektedir? Soru yöneltilerek bir yerleşim
• yerinde kaymakamlık ve valilik dışında diğer işlerle ilgilenen birimlerin
• olduğu fark ettirilir. Ortak değerlerle ilgili olarak kendi kültürümüze ait
• değerlerden söz edilip bir ülkenin bağımsız olmasının önemine değinilir.
• Daha sonra bağımsızlık sembolleri ile ilgili bir video izletildi. Video ile ilgili
• tartışma ortamı oluşturulup ülkemize ait bağımsızlık sembolleri tanıtıldı.
• Açıklama Etkinlikleri (explain): Bu süreçte il özel idaresi veya belediye ile
• diyaloga geçilip birinden alınan randevu üzere kurum ziyareti
• gerçekleştirilir. 11 özel idaresinin randevu vermesi ile buraya
• öğrencilerimizle birlikte yaptığımız ziyaret neticesinde oradaki görevliler
• tarafından öğrencilere; il özel idaresini görevleri, valinin görevleri ve
• belediye başkanının görevleri detaylı bir şekilde anlatıldı (Ek 1).
• Derinleşme (elaborate) etkinlikleri: Yapılan geziden yola çıkılarak
• öğrencilere kitabi bilgiler şeklinde il, ilçe ve kasaba yönetimleri ile ilgili
• aşağıdaki bilgiler verildikten sonra defterlerine kısa özet olarak yazdırılır.
• İller yasalarla kurulur. Türkiye’de 81 il vardır. İl yönetiminde Vali, 11
• Yönetim Başkanları ve İl İdare Kurulu yer alır. Vali, ilde devleti temsil eden
• en üst düzeydeki yetkilidir. Valilerin başlıca görevleri şunlardır:
• ' İlde yasaları ve hükümetin programmı uygulamak,
• ' İl merkezindeki kamu kurum ve kuruluşlarının çalışmalarının düzenini sağlamak,
• ' İl ile ilgili bütün yazışmaları yapmak.
• İlde görev yapan ve Vali’ye karşı sorumlu olan başlıca görevliler şunlardır:
• Defterdar, Jandarma Komutanı, Emniyet Müdürü, Milli Eğitim Müdürü,
• Nüfus ve Vatandaşlık Müdürü, Sağlık Müdürü, Tarım Müdürü, Baymdırlık
• ve İskân Müdürü, Kültür Müdürü, Turizm Müdürü, Hukuk işleri Müdürü.
• İlçe yönetimi de il yönetimi gibidir. İlçeyi Kaymakam yönetir. Kaymakam
• ilçede devleti temsil eden en üst kademedeki yöneticidir. Kaymakamlar;
• ' ilçede yasaların uygulanmasmdan sorumludur.
• ' ilçede kendisine bağlı kurum ve kuruluşların çalışmalarını denetler,
• aralarında iş birliği sağlamalarına yardımcı olur.
• ' ilçe ile ilgili bütün yazışmaları yapar.
• Bu bilgi verildikten sonra yerel yönetimle ilgili aşağıdaki sorular soruldu.
• ' Vali ve belediye başkanının göreve gelme süreci ile ilgili neler biliyorsunuz?
• ' Park yapımı çevre düzenlemesi ve ulaşım ile ilgili konular kimin
• faaliyetleri arasındadır?
• Bu sorulara verilen cevaplar doğrultusunda valilik ve belediye başkanlığı
• arasındaki göreve gelme süreci ve sorumlulukları ile ilgili aşağıdaki bilgiler verildi.
• İl, ilçe ve belde gibi şehir özelliği gösteren toplu yerleşim yerlerinde halkın
• temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturulmuş bir yerel yönetim
• birimdir. Bir şehrin belediye başkanı o şehirde oturan insanlar tarafından
• seçilir. Vali ise hükümet tarafından atanır. Belediyelerin başlıca görevleri şunlardır:
• ' Şehrin imar planını yapmak, çarpık yapılaşmayı önlemek, binalar için
• imar ruhsatı vermek.
• ' Şehrin temizlik işlerini yürütmek. İçme ve kullanma suyunu temin
• etmek, kanalizasyon işlerini yapmak. Bunlar defter yazdırıldıktan sonra
• öğrencilerden bayrak, para, cumhurbaşkanı forsu ve diğer bağımsızlık
• sembolleri ile ilgili resim yarışması yapılacağı burada birinci olana
• güzel bir ödül verileceği söylendi. İsteyen istediği bağımsızlık
• sembolünü resmedebilir.
• Değerlendirme (evaluate) Etkinlikleri:
• Aşağıdaki tabloyu tamamlayınız.
• İlinizdeki valinin adı: ...............................................................
• İlbelediye başkanının adı: ..........................................................
• İlçede iseniz ilçe belediye başkanının adı: .......................................
• Mahalle muhtarının adı: ...........................................................
• Okulunuzun müdürünün adı: .....................................................