Some Thoughts On The Ongoing “Efforts Of Janissaries” After The Abolition Of Janissary Corps

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 1, 20 - 42, 30.04.2017

Sibel Kavaklı Kundakçı

Öz

The Ottoman Empire adopting the idea of Gaza and Jihad needed a permanent and central army due to the increase of the conquests and the expansion of its boundaries. Because of this need; the Janissary Corps was founded in accordance to the policy of Ottoman the conquest. The Janissaries became the most important military power of the Ottoman Empire. In spite of this, the modifications on law and regulations caused deteriorations in the structure of Corps. The Janissary Corps had been abolished by II. Mahmud, when the reforms that had been made were unsuccessful. After abolishment, events had emerged in Anatolia and Rumelia because of the Janissary efforts and law and order could not be maintained in the country. The Ottoman state had tried to take measures to prevent these events. One of the measures taken is to punish those who cause or participate in the events with death and exile. In this study, the punishments of death and exile (nefy) imposed to the people claimed being Janissary against the ongoing affairs after the abolition of Janissary Corps will be evaluated within the framework of the measures taken by state.

Anahtar Kelimeler

Janissary, Execute, Exile (Nefy), Ottoman, Rebellion

Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılmasından Sonra Devam Eden “Yeniçerilik Gayretkeşliği” Üzerine Bazı Düşünceler

Öz

Gaza ve cihat anlayışını benimseyen Osmanlı Devleti, fetihlerin artması ve sınırlarının genişlemesi üzerine daimî ve merkezî bir orduya ihtiyaç duymuştur. Bu ihtiyaç üzerine Osmanlı fetih politikasına uygun yeniçeri ocağı kurulmuştur. Yeniçeriler, zamanla Osmanlı’nın en önemli askerî gücü haline gelmiştir. Bir taraftan ocağın kanun ve nizamlarında meydana gelen değişiklikler bir taraftan da Devlet’in yaşadığı sosyal ve ekonomik bunalım ocağın bozulmasına neden olmuştur. Yapılan ıslahat çalışmaları da başarısız olunca II. Mahmud tarafından ocak, kaldırılmıştır. Ocağın kaldırılmasından sonra yeniçerilik gayretkeşliği ile Anadolu ve Rumeli’de olaylar çıkmış ve ülkede huzur ve güven kalmamıştır. Devlet, bu olayları önlemek için gerekli tedbirleri almaya çalışmıştır. Alınan tedbirlerden biri, olayların çıkmasına sebep olan veya olaylara katılanların nefy (sürgün) ve idam cezası ile cezalandırılmalarıdır. Bu çalışmada, Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasından sonra devam eden olaylara karşı Devlet’in aldığı önlemler çerçevesinde yeniçerilik iddia edenlere verilen sürgün ve idam cezası değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Yeniçeri, İdam, Neyf (Sürgün), Osmanlı, İsyan

Kaynakça

• Akdağ, Mustafa; “Yeniçeri Ocak Nizamının Bozuluşu”, Ankara Üniversitesi Dil-Tarih Coğrafya Fakültesi, C. V, S. 3, 1947, s. 291-296.
• Aktepe, Münir; “III. Ahmed”, DİA, C. 2, 1989, s. 34-38.
• Baş, Yaşar; “Merkez ve Taşrada Yerleşik Yeniçeri-Halk Çekişmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C. 13, S. 49, Bahar 2014, s. 324-365.
• Beşirli, Mehmet; “Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılmasından Sonra Tokat ve Çevresinde Güvenlik Sorunu”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C. XVIII, S. 1, Temmuz 2003, s. 15-43.
• Beydilli, Kemal; “II. Mahmud”, DİA, C. 27, 2003, s. 352-357.
• Beydilli, Kemal; “III. Selim”, DİA, C. 36, 2009, s. 420-425.
• Beydilli, Kemal, “Yeniçeri”, DİA, C. 43, 2013, s. 450-462.
• Beyhan, Mehmet Ali; “Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılışı Üzerine Bazı Düşünceler, Vak’a-ı Hayriyye”, Osmanlı, C. VII, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, s. 259-263.
• Emecen, Feridun; “II. Osman”, DİA, C. 33, 2007, s. 453-456.
• Emecen, Feridun; “II. Selim”, DİA, C. 36, 2009, s. 414-418.
• Esat Efendi, Üss-i Zafer Yeniçeriliğin Kaldırılmasına Dair, Haz. Mehmet Arslan, İstanbul 2005.
• Hattı Hümâyûn, Numaraları: 17381-A, 17402, 17407, 17407-A, 17407-E, 17414-E, 17419, 17426, 17452-A, 17452-B, 17463, 17464-D, 17464-F, 17464-J, 17493, 17496, 17496-A, 17496-C, 17503, 17513, 17513-C, 17517-J, 19334-B, 19364, 21801-A, 21804-C, 21810-A, 22064-A, 22106-A, 25636, 33921-A, 33921-İ, Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA).
• İlgürel, Mücteba; “Yeniçeriler”, İslam Ansiklopedisi, C. 13, MEB, s. 385-394.
• İnalcık, Halil; “II. Mehmed”, DİA, 2003, C. 28, s. 395-407. İnalcık, Halil; Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar, TTK, Ankara 1954, s. 93-96.
• İnalcık, Halil; “I. Murad”, DİA, C. 31, 2006, s. 156-164.
• İnalcık, Halil; “II. Murad”, DİA, C. 31, 2006, s. 164-172.
• İnalcık, Halil; Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar- I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 32. Baskı, İstanbul 2009.
• Kavaklı, Sibel Kundakçı; XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Amasya (Şer’iyye Sicillerine Göre), Hiperlink Yayınları, İstanbul 2016.
• Koçibey Risalesi, Haz. Yılmaz Kurt, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.
• Köprülü, Mehmet Fuat; Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu, Akçağ, 4. Baskı, Ankara 2006.
• Mutlu, Şamil; Yeniçeri Ocağının Kaldırılışı ve II. Mahmud’un Edirne Seyahati: Mehmed Dâniş Bey ve Eserleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1994.
• Öz, Mehmet; Kanun-i Kadîmin Peşinde Osmanlı’da “Çözülme” ve Gelenekçi Yorumcuları, Dergâh Yayınları, İstanbul 2010.
• Özcan, Abdülkadir; “Devşirme”, DİA, C. 9, 1994, s. 254-257.
• Özcan, Abdülkadir; “I. Mahmud”, DİA, C. 27, 2003, s. 348-352.
• Özcan, Abdülkadir; IV. Mehmed, DİA, C. 28, 2003, s. 414-418.
• Özcan, Abdülkadir; “II. Mustafa”, DİA, C. 31, 2006, s. 275-280.
• Özcan, Abdülkadir; “Pencik”, DİA, C. 34, 2007, s. 226-228.
• Petrosyan, Irina; “Osmanlı İmparatorluğu’nda Askeri Reformlar Konusunda İlk Girişim: XVI. Yüzyılın Sonu ile XVII. Yüzyılın Başında Yeniçeri Ocağı”, Osmanlı, C. VI, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, s. 673.
• Sezer, Hamiyet; “Yeniçeri Ocağı’nın Taşradaki Yansıması (1826-1827)”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 19, S. 30, 1998, s. 215-238.
• Turan, Şerafettin; “Şehzade Bayezid”, DİA, C. 5, 1992, s. 230-231.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; Osmanlı Devleti Teşkilatından Kapıkulu Ocakları, I, TTK, Ankara 1984.