İslam Hukukunda Hapis Cezası Çeşitleri ve Süreleri

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 2, 139 - 164, 30.11.2017

Memet Zeki Uyanık

Öz

Tarih boyunca suç sayılan fiiller
bütün toplumlar ve inançlar tarafından yasaklanmış,  çiğnenmesi halinde ise kişiler
cezalandırılmıştır. Tarihin her döneminde kurallara uyan kitleler olduğu gibi,
onu ihmal ve ihlal edenler de var olmuştur ve olacaktır. Bunun için suç
işleyenlere belli cezai müeyyideler ön görülmüştür ki bunlardan biri de
hapistir. Hapis cezası, İslam hukukunda da var olan hürriyeti bağlayıcı
cezalardan biridir.  Bu makalede İslam
hukuku açısından hapis cezasının çeşitleri ve süresini ele aldık.

Anahtar Kelimeler

Suç, Ceza, Hapis, İslam Hukuku, Ta‘zîr, İhtiyati Tedbir

The Types And Duration Of Imprisonment In Islamic Law

Öz

Certain acts/behaviors that have been counted as an offense throughout history
have been forbidden by all societies and beliefs, and persons have been
punished in the case of violation. There have been and will be the masses who
obey the rules, as well as those who neglect and violate these rules, in every
period of history. Therefore, some certain penal sanctions have been determined
for criminals, and one of them is imprisonment. Imprisonment, which also exists
in Islamic law, is one of the penalties restricting personal freedom. In this
study, we have discussed the types and duration of imprisonment in terms of
Islamic law.

Anahtar Kelimeler

Crime, Punishment, Imprisonment, Islamic Law, Ta'zîr, Provisional Injunction

Kaynakça

• Abdürrahim Efendi, Menteşzade, Fetâvâ, İstanbul 1243.
• Abdürrezzâk, Ebû Bekir b. Hemmâm es- San’ânî, el- Musannef, Beyrut 1983.
• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, İstanbul 1981.
• Akşit, M. Cevat, İslam Ceza Hukuku ve İnsânî Esasları, İstanbul 2004.
• Âlim b. Alâ Ferîdüddin, el-Fetâva’t-Tatarhâniyye, Haydarabad Hindistan, ts.
• Âmir, Abdûlaziz, et- Ta‘zir fi’ş-şeri‘ati’l- İslâmiyye, Kahire 2007.
• Arbulu, Muhsin Cabir, “Tahkiki Darmebani Fıkhı Habs”, Makalat ve Berresiha, sy. 53-54, s. 79-100, Tahran 1992.
• Atar, Fahretttin, İslâm İcra ve İflâs Hukuku, İstanbul 1990.
• Avcı, Mustafa, Hukuk Tarihimizde Hapis, Ankara 2014. ––––––––,Osmanlı Ceza Hukuku Genel Hükümler, Konya 2014.
• Aydın, M. Akif, ‎ “Çocuk”, DİA, İstanbul 1993, VIII, 355-363.
• Bardakoğlu, Ali, “Hapis”, DİA, İstanbul 1997, XVI, 54-64.
• Bebek, Adil, “Ceza”, DİA, İstanbul 1993, VII, 469-470.
• Behnesi, Ahmed Fethi, el-Ukûbe fi’l-Fıkhi’l-İslâmi, Beyrut 1991.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılahat-ı Fıkhıyye Kamusu, I-VIII, İstanbul 1968.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (ö.256/869), el-Câmi’u’s-sahîh, İstanbul 1315.
• Çalışkan, Necmettin, “Abdurrahman Hasan Habenneke el-Meydânî ve Tefsiri”, AÜSBE (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2013.
• Çatalcalı Ali Efendi, Fetâvâ-yı Ali Efendi, T.B.M.M Kütüphanesi, Yer 73-264, Demirbaş: 73-588.
• Çeker, Orhan, İslam Hukukunda Çocuk, İstanbul 1990.
• Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn, Ğıyâsü’l-ümem fî iltiyâsi’z-zulem, Mısır 1979.
• Derdîr, Ebü’l-Berekât Ahmed b. Muhammed, eş-Şerhu’l-kebîr ‘alâ Muhtasari Sîdî Halîl, Kahire 1303.
• Desûkî, Muhammed b. Ahmed, Hâşiyetü'd-Desûkî alâ Şerhi'l-Kebîr, Beyrut, ts.
• Dimyati, Ebi Bekr Osman Bin Muhammed Şata Ed Dimyati El Bekri, İ’anetü’t-Talibin, Beyrut, ts.
• Döndüren, Hamdi, “Âkıl”, DİA, İstanbul 1989, II, 247.
• Dönmez, İbrahim Kâfi, “Cünûn”, DİA, İstanbul 1993, XIII, 125 (125-129).
• Düzdağ, Ertuğrul, Ebussuud Efendi Fetvâları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, İstanbul 1972.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş‘as es-Sicistânî, es-Sünen, Hıms 1969-74.
• Ebû Gudde, Hasan Abdulğani, Ahkamü’s-Sicn, Riyad 2006.
• Ebû Yûsuf, Yakûb b. İbrahim, Kitabü’l-Harâc, Umman 2009.
• el-Ferrâ, Ebû Ya‘lâ, el-Ahkâmü’s-Sultaniyye, Beyrut, 2000.
• el-Fetâva’l-Hindiyye, Beyrut 1991.
• el-Habs, el-Mevsûatü’l-Fıkhıyye, XVI, 282-330, Kuveyt 1983.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili Açıklamalı Türkçe Tefsir, İstanbul 1979.
• Ergin, O. Nuri, Mecelle-i Umur-i Belediye, İstanbul 1995.
• Eroğlu, Haldun, “Şehzade”, DİA, XXXVIII, 480-483, İstanbul 2010.
• Günay, H. Mehmet, “İslam Hukuk Doktrininde Hapis Müessesesi ve Mahpuslara Yapılacak Muamele”, SÜİFD, 2/2000, s. 35-62.
• Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi (çvr. Salih Tuğ), Ankara 2003.
• Hülagu, Metin, İslam Hukukunda Hapis Cezası, Kayseri 1996..
• İbn Âbidîn, Muhammed Emin Alauddin, Reddu’l-Muhtar, Beyrut 2003.
• İbn Ferhûn, Burhânüddin İbrahim b. Ali b. Ebi’l-Kasım b. Muhammed, Tabsiratü’l-hükkâm fi usuli’l-akdiyye ve menâhicü’l-ahkâm, Beyrut 2007.
• İbn Kesir, İsmail b. Ömer, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, Beyrut 1999.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed, el- Muğnî, Beyrut 1984.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid b. el-Kazvînî, es-Sünen (nşr. M. Fuad Abdulbâkî), Kahire 1952.
• İbn Nüceym, el-Bahru’r -râ’ik şerhu Kenzi’d-dekâ’ik, Kahire 1333.
• İbnü’l- Kâs, Ebü’l-Abbâs Ahmed et-Taberi el- Bağdâdî, Edebu’l- Kâdî, Beyrut 2007.
• İbnü’l- Kayyim, el-Cevziyye, et-Turûku’l-hukmiyye, Beyrut, ts.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdrîs, ez-Zahîre, Beyrut 1994.
• Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul 2003.
• Kasânî, Aluüddin Ebû Bekir b. Mes‘ûd el-Hanefi, Bedaiu’s-Sanai fi Tertibi’ş-Şerai, Beyrut 2003.
• Kettânî, Muhammed Abdulhay el-Haseni el-İdrisî, et-Terâtîbü'l-İdâriyye, Beyrut, ts.
• Köse, Saffet, “İslam Hukukuna Göre Rüşvet Suçu ve Cezası”, İHAD, sy. 11, Konya 2008.
• Kudûrî, Ebü’l-Hüseyin Ahmed, el-Muhtasar, Beyrut 1997.
• Mahmasânî, Subhi, en-Nazariyyetü’l-Amme li’l-Mucebât ve’l-Ukûd fi’ş-Şeriati’l-İslamiyye, Beyrut 1983.
• Mâverdî, Ali b. Muhammed b. Habib, Ahkamu’s-Sultaniyye, Kahire 2006.
• Menekşe, Ömer, XVII ve XVIII. Yüzyılda Osmanlı Devletinde Hırsızlık Suçu ve Cezası (MÜSBE Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 1998.
• Merdâvî, Ebü’l-Hasen Alâüddîn Alî b. Süleymân, el-İnsâf, Kahire 1374-1378/1955-1958.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn el-Kuşeyrî, el-Câmi'u’s-sahîh (nşr. M. Fuad Abdulbaki), Beyrut 1966.
• Müzenî, Ebû İbrahim İsmail b. Yahya, Muhtasaru’l- Müzenî, Beyrut 1998.
• Özgenç, İzzet-Şahin, Cumhur, Uygulamalı Ceza Hukuku, Ankara 2001.
• Remlî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed, Nihâyetü’l- muhtâc ilâ şerhi’l-Minhâc, Beyrut 2003.
• Sadrüşşehîd, Ömer b. Abdilazîz b. Mâze el-Buhârî, Şerhu Edebi’l-kâdî, Bağdat 1977.
• Sahnun, Abdisselam b. Sa‘îd, el-Müdevvenetu’l-Kübra, Kahire 2005.
• Serahsî, Şemsü’l-Eimme Ebu Bekr Muhammed b. Ahmed, el-Mebsût, Beyrut 2001.
• Seyyid Süleyman Beyyûmî, el-Habs fi’ş-Şeriati’l-İslamiyye, Kahire 1988.
• Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdrîs, el- Ümm, Beyrut 1393/1973.
• Şa’bân, Zekiyyüddîn, Usûlü’l-fıkhi’l- İslâmî, (çvr. İbrahim Kâfi Dönmez) Ankara 2005.
• Şekerci, Osman, İslam Ceza Hukukunda Ta’zir Suçları ve Cezaları, İstanbul 1996.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali, Neylü’l- evtâr, Kahire 1993.
• Şîrâzî, Ebu İshâk İbrahim b. Ali el- Fîrûzâbâdî, et-Tenbih fi Furu’ Fikhi’ş-Şafiî, Beyrut 1995.
• Şirbînî, Şemsüddin el-Hatib Muhammed b. Ahmed el-Kahiri, Muğnî’l-muhtâc, Kahire 2006.
• Ûdeh, Abdulkadir, et-Teşri‘u’l-Cinâ‘iyyü’l-İslamî, Kahire 2005.
• Zühaylî, Vehbe, el-Fıkhu'l- İslami ve Edilletühü, Dimaşk 2004.