Sosyal Bilimler Araştırmaları İçin Osmanlıca İhtiyacı

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 2, 136 - 148, 30.11.2019

Bulent Arı

Öz

Osmanlıca
öğrenme hususunda son yıllarda halk arasında büyük bir teveccüh var. Ancak bu
iştiyak, bilhassa sosyal bilimciler için romantik bir heves olarak
kalmamalıdır; Osmanlıca öğrenmek adeta elzemdir. Orijinal konu ve kaynaklara istinaden
yayın yapma ihtiyacı giderek kendini daha fazla hissettirmektedir. Mevcut
yayınların taklit ve aktarılmasıyla yapılan neşriyat, artık atıf almamakta ve uluslararası
camiada dikkat çekmemektedir. Sosyal bilimler müfredatı, ekseriyetle batı
kaynaklarının takibi üzerinden yürümekteydi. Batıda atıf yapılan Türk
üniversiteleri mensubu büyük üstatların ise kendi kaynaklarımızı modern ilmi
usullerle tahlil edenler arasında olduğu görülecektir. Bu sebeple, bütün sosyal
bilim alanlarındaki çalışmalar kendi tarihi kaynaklarımıza inerek asıl alan
bilgisiyle yoğrulmalıdır. Makale, bu hususta tarih ve edebiyatçılar
dışındakilerin nasıl bir yol takip etmeleri ve hangi eserlere müracaat etmeleri
gerektiği üzerinde duruyor. Osmanlıca’nın ne kadarının ve kimlerden öğrenilmesi
hakkındaki metodlar, makalenin alt başlıkları arasında. Bu hususta iktisat,
hukuk, diplomasi, siyaset bilimi, felsefe, ilahiyat, sosyoloji sahasında
çalışanların, Osmanlıca sayesinde neler kazanabilecekleri, örnekleriyle
vurgulanmaktadır. Bu husustaki en temel ihtiyaç terminoloji bilgisidir. Aksi
takdirde bu alanlardaki yayınlar, tarihçiler tarafından amatör merak saikiyle
yapılmakta ve tabiatıyla eksiklikler barındırmaktadır. Sonuçta yeterince atıf
almayan ve metodolojik tahlillere dayanmayan yayınlar olarak bir kenarda
kalmaktadır. Makalenin bütünü, esas itibariyle sosyal bilimlerde
inter-disipliner araştırmalara daha geniş bir pencere açma sadedindedir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlıca, Osmanlı Türkçesi, Transkripsiyon

Kaynakça

• Arı, B. (2016). Yeni Nesiller Neden Osmanlıca Öğrenmelidir. Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı, 26-27 Nisan, Kırıkkale. s. 89-94.
• Acar, Ö. (2016). Osmanlı Türkçesinde Arapça Alıntı Kelimelerin Galat Kullanımı. Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı, 26-27 Nisan, Kırıkkale, s 249-260.
• Ahmed Cevdet Paşa (1299). Kavaid-i Osmaniye. İstanbul.
• Akgündüz, A. (2018). Osmanlı Tarih ve Hukuk Istılahları Kamusu, OSAV, İstanbul.
• Banguoğlu, T. (1976). Türkçe’nin Grameri. TDK, Ankara.
• Bilmen, Ö. N. (2016). Hukuk-i İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, 8 cilt. Ravza Yayınları: İstanbul.
• Daş, A. (2018). Şeyhülislam Hoca Sadeddin Efendi’nin Tarihçiliği ve Münşeatı. Kayseri.
• Demir, M. (2016). Arapça’dan Osmanlıca’ya Geçen Sözcüklerin Anlamsal Açıdan İncelenmesi. Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı, 26-27 Nisan, Kırıkkale, s 187-194.
• Dilçin, C. (2013). Yeni Tarama Sözlüğü. TDK: Ankara.
• Eliaçık, M. (2016). Osmanlıca Metinlerde Okuma Hataları ve Boyutları. Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı, 26-27 Nisan, Kırıkkale, s 235-240.
• Ergin, M. (1997). Osmanlıca Dersleri. Boğaziçi Yayınları: İstanbul.
• Feridun Bey (1859). Münşeâtü’s-Selâtîn, Darü’t-Tıbaatü’l-Amire, Dersaadet.
• İnalcık, H. ve Oğuz, M. (1989). Gazavât-ı Sultan Murad b. Mehemmed Han, İzladi ve Varna Savaşları (1443-1444) Üzerinde Anonim Gazavâtnâme. TTK: Ankara.
• Kurt, Y. (2000). Osmanlıca Dersleri. Akçağ Yayınları: Ankara.
• Kültüral, Z. (2008). Galatat Sözlükleri. Simurg Yayıncılık: İstanbul.
• Levend, A.S. (1956). Gazavatnameler. TTK: Ankara.
• Muslihiddin Mustafa bin Şemseddin Karahisârî (2014). Ahteri-i Kebir. Nadir Eserler Kitaplığı: İstanbul.
• Mütercim Asım Efendi (2009). Burhan-ı Katı. TDK: Ankara.
• Pakalın, Z. (2004). Tarih Deyimleri ve Terimleri Lugatı, 3 cilt. MEB Yayınları: Ankara.
• Sakin, O. (2015). Osmanlı Arşiv Belgeleri Okuma Kılavuzu. Yeditepe Yayınları: İstanbul.
• Sarı Abdullah Efendi (1294). Düstûrü’l-İnşâ. İstanbul: Mekteb-i Sanayi Matbaası.
• Şahin, O. (2005). Mecmua-i Münşeat, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kayseri.
• Şemseddin Sami (2015). Kamûs-ı Türkî. TDK: Ankara.
• Hoca Sadeddin Efendi (1289). Tacü’t-Tevarih. İstanbul.
• TDK. (2009). Tarama Sözlüğü. Ankara.
• Türklü, M. E. (2016). Bir Milletin Tapu Senetleri: Osmanlıca Mezar Kitabeleri (Önemi, Yapılmış Çalışmalar). Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı, 26-27 Nisan, Kırıkkale, s 79-80.
• Uçar, İ. (2016). Osmanlı Medreselerinde İslam Tarihi Eğitimi ve Okutulan Ders Kitapları Örnekleri. Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı, 26-27 Nisan, Kırıkkale, s 635-642.
• Vankulu Mehmed Efendi (2014). Vankulu Lügatı (haz. M. Koç ve E. Tanrıverdi). T. Yazma Eserler Kurumu: İstanbul.
• Yahyâ b. Mehmed el-Kâtib (2014). Menâhicü’l-İnşâ. TTK: Ankara.