TEVFİK FİKRET ELEŞTİRİLERİ ÜZERİNE BAZI DİKKATLER

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 16, 30.04.2021

Recai Özcan

Öz

Edebiyat tarihimizde birçok sanatkâr, eserinden önce ideolojisiyle tanınır. Namık Kemal’i eserleri vasıtasıyla hayatımıza kattığı “hürriyet” ve “vatan” gibi milli duygularımızı harekete geçiren kavramlarla biliriz, severiz. Mehmet Âkif, “İstiklâl Marşı”yla Türk milletinin gönlünde “istiklâl şâiri” vasfını kazanmıştır. Abdülhâk Hâmid Tarhan adı, şairin onlarca eseri olmasına rağmen “Makber”le özdeşleşmiştir. Bu eser, kimilerine göre Hâmid’i “şâir-i âzâm” yapmaya yeter. Sanatçının ideolojisiyle veya bir eseriyle sevilir hale gelmesi, eserlerinin objektif olarak değerlendirilmesine mani olur. Tevfik Fikret, hayattayken ve ölümünden sonra, yakınında veya uzağında yer alan pek çok ismin olumlu, olumsuz ama çoğunlukla duygusal eleştirisine maruz kalmış şairlerimizdendir. Kendisini idealist bir şair olarak adlandırıp, Türk şiirinin en büyük şairi olduğunu söyleyenler de “mefkûreci” olduğu için şairliğini hafife alanlar da şairin sanatkârlığından çok insani, duygusal yönüne vurgu yaparlar. Bu yazıda, öncelikle Tevfik Fikret’in mizacıyla, sonrasında sanatıyla ilgili değerlendirmelere/eleştirilere yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tevfik Fikret, Servet-i Fünun, Şiir, Eleştiri, Türk Edebiyatı

Kaynakça

• Akyüz, Kenan (1965), “Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri”, (Türkoloji Dergisi), Cilt: 2, S: 1.
• İbrahim Alaaddin (1927), Büyük Adamlar Serisi-Tevfik Fikret, Sebat Matbaası, İstanbul.
• Andı, M.Fatih, (2000), Edebiyat Araştırmaları I, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Ayvazoğlu, Beşir,(2019) Fikret, Everest Yayınları, İstanbul.
• Bölükbaşı, Rıza Tevfik, (2005) Tevfik Fikret, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Ali Canib (1332) “Tevfik Fikret”, (Muallim), S:14.
• Ercilasun, Bilge, (1996) Ahmet İhsan Tokgöz, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Ruşen Eşref (1919), Tevfik Fikret-Hayatına Dair Hatıralar, Kütübhane-i Sûdi, İstanbul.
• Halid Fahri (1333), “Yâd-ı Fikret”, (Donanma Mecmuası), S: 85.
• Hayber, Abdülkadir Hayber,(1988) Ebubekir Hazım Tepeyran, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• İsmail Hikmet (1337) “Edebiyat Musahebeleri”, (Dergâh Mecmuası), Cilt:1, S: 7.
• Kaplan, Mehmet, (1984), Cenab Şahabeddin’in Bütün Şiirleri, İstanbul Ünv.Yay, İstanbul.
• Kaplan, Mehmet,(1998), Tevfik Fikret(Devir-Şahsiyet-Eser), Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Vasfi Mahir (1928), “Tevfik Fikret ve Edebiyatımızdaki Mevkii”, (Meşale Mecmuası), S: 4, Cilt:1, S:4.
• Özgül, Metin Kayahan, (1991), Ali Ekrem Bolayır’ın Hatıraları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Parlatır, İsmail, (1993), Tevfik Fikret, Dil ve Edebiyat Yazıları, TDK Yayınları, Ankara.
• Ahmet Reşit (1317) “Tecrübe-i Tenkid/Rübab-ı Şikeste”, (Mâlûmât), Cilt: 13, S: 292.
• Rey, Ahmet Reşit, (1945) Canlı Tarihler, Türkiye Yayınevi, İstanbul.
• Satı, (1337)“Fikret’in İstifaları”, (Dergâh Mecmuası), Cilt.1, S: 9.
• Cenab Şahabeddin (1330) (İçtihad Mecmuası), S:117.
• Yusuf Şerif (1332), “Bir Şikâyet”, (Muallim), Cilt:2, S: 14.
• Tevetoğlu, Fethi, (1986) Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Rıza Tevfik (1332) “Âşiyanda Bir Konferans”, (Muallim), Cilt: 2, S:14.
• Tokgöz, Ahmet İhsan, (2012) Matbuat Hatıralarım, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Uşaklıgil, Halit Ziya,(1987) Kırk Yıl, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Ünaydın, Ruşen Eşref (1985), Diyorlar ki, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Halit Ziya (1314) “Bir Bedia-i Sanat”, (Servet-i Fünun), S: 381.