Urban – Rural Climatic Difference under Marine Effect, in the Sample of Samsun City

Yıl 2019, , 330 - 338, 01.03.2019

Savaş Çağlak , Tamer Özlü , Süleyman Toy

https://doi.org/10.21597/jist.447421

Cited By: 2

Öz

The
aim of the present study is to determine the urban climatic characteristics of
Samsun city, one of the most important coastal cities in Turkey and reveal
urban - rural differences in climatic elements and compare the values obtained
with those in previous studies considering possible causes and the results. The
results were evaluated and some suggestions were proposed by taking into
consideration the principles of geography and city planning. Data obtained from
Atakum and Çarşamba Airport meteorological stations which represent urban and
rural areas respectively were compared between 2000 and 2017 in order to reveal
the urban – rural climatic differences concretely. The study showed that the
city centre is 0.9°C warmer than the rural area, the relative humidity is 9.6%
higher in the rural area than the urban one, the wind speed is 0.9ms-1 calmer
in the city centre and the rainfall is 67mm more in rural area.

Anahtar Kelimeler

Urban climate, urban – rural climatic difference, Samsun, geography, city planning

İklim Verilerinin Deniz Etkisi Altında Kentsel Kırsal Farklılığı, Samsun Kenti Örneği

Öz

Bu
çalışmanın amacı, Türkiye’nin önemli kıyı kentlerinden biri olan Samsun’da kent
ikliminin özelliklerini ve kırdan farklılıklarını ortaya koymak, elde edilen
farklılıkların muhtemel sebep ve sonuçlarını değerlendirmek ve diğer
çalışmaların sonuçları ile karşılaştırmaktır. Elde edilen sonuçlar coğrafya ve
şehir planlama ilkeleri doğrultusunda değerlendirilmiş ve önerilerde
bulunulmuştur. Kır – kent iklim farkını somut bir şekilde ortaya çıkarmak için
kentsel alanı temsilen Atakum meteoroloji istasyonu, kırsal alanı temsilen ise
Çarşamba Havaalanı meteoroloji istasyonlarının 2000 – 2017 yılları arası
verileri kıyaslanmıştır. Çalışmada kent merkezinin kırsal alandan 0.9°C daha
sıcak, nispi nemin %9.6 oranında daha düşük , rüzgâr hızının 0.9ms-1 daha yavaş
ve yağış miktarının ise 67mm daha az olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

kır – kent iklim farkı, Samsun, coğrafya, Kent iklimi, şehir planlama

Kaynakça

• Acar D, 2005. Bursa’da Şehirleşmenin Yağış ve Sıcaklık Üzerine Etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Anonim, 2018. Samsun Meteoroloji Bölge Müdürlüğü kayıtları, Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, MEVBİS sistemi.
• Chung U, Choi J, Yun J, 2004. Urbanization effect on the observed change in mean monthly temperatures between 1951-1980 and 1971-2000 in Korea. Climatic Change, 66 (1-2): 127-136.
• Çağlak S, 2017. Samsun’un Biyoklimatik Konfor Şartlarının İncelenmesi ve Şehirleşmenin Biyoklimatik Konfor Şartlarına Etkisi. 19 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Çalışkan O,Türkoğlu N, 2011. Nevşehir’de Termal Biyoklimatik Koşulların Analizi. E-Journal of New World Sciences Academy (NEWSA), 6 (2): 80-92.
• Çalışkan O, Türkoğlu N, 2015. Ankara da Termal Konfor Koşulların Eğilimi ve Şehirleşmenin Termal Konfor Koşulları Üzerine Etkisi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 12(2): 119-131.
• Çiçek İ, 2005. Ankara’da Şehir ve Kırsal Sıcaklık Farklarındaki Değişiklikler (1970-2002.) Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (2): 1-16.
• Çiçek İ, Doğan U, 2005. Ankara’da Şehir Isı Adasının İncelenmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 3 (1): 57-72.
• Çicek İ, Türkoğlu N, 2005. Urban effects on precipitation in Ankara. Atmosfera, 3 (18): 173-187.
• Demircan M, Arabacı H, Akçakaya A, Şensoy S, Bölük E, Çoşkun M, 2017. İklim ve Şehirleşme: Minimum Sıcaklık Trendleri. IV. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, 5- 7 Temmuz 2017, İstanbul.
• Ezber Y, Lütfi Ö, Kindap T, Karaca M, 2007. Climatic effects of urbanization in Istanbul: a statistical and modeling analysis. International Journal of Climatology, 27: 667–679.
• Howard L, 1820. Climate of London Deduced From Meteorological Observations. Vols. 1–3. Harvey and Darton London.
• Jauregui E, 2005. Possible impact of urbanization on the thermal climate of some large cities in Mexico. Atmosfera, 18(4): 247-248.
• Kadıoğlu M, 1997. Şehirleşmenin Marmara Bölgesindeki Yağışlara Etkisi. Su ve Çevre Sempozyumu’97, 2-5 Haziran 1997, İstanbul.
• Karaca M, Tayanç M, Toros M, 1995. Effects of urbanization on climate of Istanbul and Ankara. Atmospheric Environment 29 (23): 3411-3421.
• Kum G, Kılıc Ş, 2013. Şehirleşmenin Sıcaklık ve Yağış Parametreleri Üzerine Etkisi: Antep Örneği. Sosyal Bilimler Dergisi 3 (6): 23-39.
• Mohsin T, Gough WA, 2012. Characterization and Estimation of Urban Heat Island atToronto: impact of the choice of rural site. Theoretical and Applied Climatology 108, 105-117
• Landsberg H, 1981. The Urban Climate. Academic Press, New York.
• Oke T, 1981. Canyon geometry and the nocturnal urban heat island: comparison of scale model and field observations. Journal of Climate, 1, 237-254.
• Oke T, 1993. Global change and urban climates. 13th International Congress of Biometeorology. Calgary, Canada.
• Şensoy S, Türkoğlu N, Çiçek İ, Demircan M, Arabacı H, Boluk E, 2015. Urbanization Effect on Trends of Extreme Temperature Indices in Ankara, VII. Uluslararası Katılımlı Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, 28-30 Nisan 2015, İstanbul.
• Tanrıkulu M, 2006. İzmir’de Şehirleşmenin Sıcaklık ve Yağış Üzerine Etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Tayanç M, Toros H., 1997. Urbanization effects on regional climate change in the case of four large cities of Turkey. Climatic Change, 35(4), 501-524.
• Toy S, Demircan N, 2018. Possible ways of mitigating the effects of climate change using efficient urban planning and landscape design principles in Turkey. FRESENIUS XX (Basimda).
• Toy S, Aytaç AS, Kantor N, 2017. Human biometeorological analysis of the thermal conditions of hot Turkish city of Şanliurfa. Theoretical and Applied Climatology.No: 1995-3, Sayfa: 1-13.
• Toy S, Yilmaz S, 2010. Evaluation of urban - rural bioclimatic comfort differences over a ten – year period; in the sample of Erzincan city reconstructed after a heavy earthquake. Atmósfera, 23(4),387-402.
• Toy S, Yilmaz S, Yilmaz H, 2007. Determination of bioclimatic comfort in three different land uses in the city of Erzurum, Turkey. Building and Environment 42 (3), 1315-1318.
• Toy S, 2004. Erzurum Kenti Açık Yeşil Alanlarında Biyoklimatik Etkinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Turkes M, Sumer UM, 2004. Spatial and temporal patterns of trends and variability in diurnal temperature ranges of Turkey. Theoretical and Applied Climatology 77: 195–227.
• Türkes M, Sumer UM, Demir I, 2002. Re-evaluation of trends and changes in mean, maximum and minimum temperatures of Turkey for the period 1929–1999. International Journal of Climatology 22: 947–977.
• Türkeş M, 1999. Vulnerability of Turkey to desertification with respect to precipitation and aridity conditions. Turkish Journal of Engineering and Environmental Science 23: 363- 380.
• Türkeş M, 1995. Türkiye'de yıllık ortalama hava sıcaklıklarında değişimlerin ve eğilimlerin iklim değişikliği açısından analizi. Çevre ve Mühendis, s. 9-15.
• Türkoğlu N, Çalışkan O, Çiçek İ, Yılmaz E, 2012. Şehirleşmenin Biyoklimatik Koşullara Etkisinin Ankara Ölçeğinde İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimler Dergisi 9.1, 933-954
• Yilmaz S, Toy S, Irmak M, Yilmaz H, 2007. Determination of climatic differences in three different land uses of the city of Erzurum, Turkey. Building and Environment, 42(4), 1604-1612.
• Yilmaz S, Toy S, Yildiz N, Yilmaz H, 2009. Human population growth and temperature increase along with the increase in urbanisation, motor vehicle numbers and green area amount in the sample of Erzurum city, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 148:205–213.
• Yılmaz E, 2013. Ankara Şehrinde Isı Adası Oluşumu. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış).
• Yılmaz C, Zeybek Hİ, 2016. Samsun Coğrafyası. Canik Belediyesi Kültür Yayınları No: 11, Samsun. http://www.canik.bel.tr/Icerik/Dosya/www.canik.bel.tr_76_PS2Z44LG_samsun-cografyasi-uluslararasi-yayin.pdf (Erişim Tarihi: 01.08.2018).