Sürmene İlçesinde (Trabzon) Doğal Olarak Yetişen Muşmula Genotiplerinin (Mespilus germanica L.) Seleksiyonu

Yıl 2019, , 604 - 613, 01.06.2019

Murat Uzun Saim Zeki Bostan

https://doi.org/10.21597/jist.474607

Cited By: 6

Öz

Bu çalışma Trabzon ili Sürmene ilçesinde doğada kendiliğinden yetişen ümitvar muşmula (Mespilus germanica L.) genotiplerini seleksiyon ıslahı yoluyla belirlemek amacıyla 2012 ve 2013 yıllarında yürütülmüştür. Ümitvar genotipleri belirlemek üzere tartılı derecelendirme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada toplam 18 genotip değerlendirilmiş olup bunlar arasından 8 tanesi meyve ağırlığı, meyve eti yüzdesi, suda çözünür kuru madde miktarı ve toplam kuru madde miktarı dikkate alınarak yapılan tartılı derecelendirme sonucunda ümitvar olarak seçilmiştir. Çalışma sonucunda, sırasıyla, SÜR-6, SÜR-19, SÜR-20, SÜR-7, SÜR-16, SÜR-9, SÜR-15 ve SÜR-17 no‟lu genotipler genel kalite özellikleri bakımından en yüksek puanı almıştır. Ümitvar genotiplerde meyve ağırlığı, meyve eni, meyve boyu, tohum ağırlığı, meyve eti oranı, suda çözünür kuru madde miktarı, asitlik, C vitamini ve toplam kuru madde miktarı, sırasıyla, 19.5-24.4 g; 31.1-35.5 mm; 31.4-35.7 mm; 1.2-1.5 g; %93.3- 94.1; % 18.0-22.0; % 1.2-1.5; 4.4-4.7 mg 100 g-1 ve % 20.9-27.0 arasında değişmiştir. Genel kalite özellikleri bakımından SÜR-6 ve SÜR-19 genotipleri ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muşmula, Mespilus germanica, seleksiyon, genotip, Türkiye

Selection of Medlar Genotypes (Mespilus germanica L.) Grown in Sürmene (Trabzon, Turkey) Province

Öz

This study was carried out to determine the promising medlar (Mespilus germanica L.) genotypes grown in Sürmene province (Trabzon, Turkey) in the Eastern Black Sea Region in 2012 and 2013 years by selection breeding. "Weight-Ranked Method" was used to evaluate the promising genotypes. Total 18 wild medlar genotypes were investigated in the study. According to weighted ranked method was done based on fruit weight, fruit flesh percent, total soluble solids and total dry matter 8 wild medlar genotypes were determined as promising genotypes. As a result of this study. SÜR-6, SÜR-19, SÜR-20, SÜR-7, SÜR-16, SÜR-9, SÜR-15 and SÜR-17 numbered genotypes were had the highest score for general quality characteristics. respectively. In the promising genotypes. the fruit weight varied from 19.5 to 24.4 g; fruit width varied from 31.1 to 35.5 mm; fruit length varied from 31.4 to 35.7 mm; seed weight varied from 1.2 to 1.5 g; fruit flesh percent varied from 93.3 to 94.1 %; total soluble solids varied from 18.0 to 22.0 %; titratable acidity varied from 1.2 to 1.5 %; vitamin C varied from 4.4 to 4.7 mg 100 g-1 and total dry matter varied from 20.9 to 27.0 %. Genotypes 6 and 19 are remarkable in terms of general quality characteristics.

Anahtar Kelimeler

Medlar. Mespilus germanica, selection, genotype, Turkey

Kaynakça

• Akçay ME, Özdemir Y, Doğan A, 2016. Muşmula yetiştiriciliğinde yeni bir çeşit olan Akçakoca 77®’nin bazı özelliklerinin belirlenmesi. BAHÇE. 45 (Özel Sayı Cilt:1): 832-837. (VII. Bahçe Bitkileri Kongresinde sunulmuştur. 25-29 Ağustos 2015 Çanakkale). (Bildiri Kitabı http://www.bahceder.org.tr/uye-ozel.php adresinde PDF olarak yayınlanmıştır).
• Anonim, 2012. Askorbik asit (C vitamini) tayini. http://marmarabiyokimya.com-(Erişim tarihi:10.10.2012).
• Anonim, 2014. Muşmula bilgi. http://web.ogm.gov.tr/birimler/bolgemudurlukleri/ bursa/Dokumanlar/eylemplanlari/Yabani%20Meyveli.pdf – (Erişim tarihi: 22.04.2014).
• Anonim, 2017. TÜİK. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul
• Aygün A, Taşçı AR, 2013. Some fruit characteristics of medlar (Mespilus germanica L.) genotypes grown in Ordu. Turkey. Scientific Papers. Series B. Horticulture. Vol. LVII: 149-151.
• Baytop T, 1999. Curing with plants in Turkey. in the past and today (Türkiye ‘de bitkiler ile tedavi. geçmişte ve bugün). (2nd ed.). Nobel Medical Boks. 299p.. Çapa. İstanbul.
• Bignami C, 2000. II nespolocomune. L’Informace Agrario. 25: 43-46.
• Bostan SZ, 2002. Interrelationships among pomological traits and selection of medlar (Mespilus germanica L.) Types in Turkey. Journal American Pomological Society. 56(4):215-218.
• Bostan SZ, İslam A, 2007. Doğu Karadeniz bölgesi muşmulalarının (Mespilus germanica L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar. V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. 4-7.09.2007. Erzurum. Cilt 1: Meyvecilik. Sayfa: 494-501.
• Browicz K, 1972. Mespilus L. In:Davis P.H.(Ed.). Flora of Turkeyandthe East Aegean Island. 4: 128-129. Edinburg University Press. Edinburg.
• Davis PH, 1972. Flora of Turkey and East Aegean Islands”. Vol. 4: 657. The University Press. Edinburgh.
• Demir Ö, 2006. Muşmula (Mespilus germanica L.) Meyvelerinin olgunlaşması sırasındaki polifenol oksidazın karakterizasyonu. Karadeniz Teknik üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Dönmez Y, Aydınözü D, 2012. Bitki örtüsü özellikleri açısından Türkiye. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü. Coğrafya dergisi. No: 1302-7212.
• Ercişli S, Şengül M, Yıldız H, Şener D, Duralija B, Voca S, Dujmovic Purgar D, 2012. Phytochemical and antioxidant characteristics of medlar fruits (Mespilus germanica L.). Journal of Applied Botany and Food Quality. 85: 86-90.
• Gülçin I, Topal F, Öztürk Sarıkaya SB, Bursal E, Bilsel G, Gören AC, 2011. Polyphenol Contents and Antioxidant Properties of Medlar (Mespilus germanica L.). Records of Natural Products 5 (3) , 158–175.
• Koçan D, 2012. Titrasyon asitliği tayini. http://gyurt.aksaray.edu. (Erişim tarihi: 09.11.2018).
• Közen P, Bostan SZ, 2016. Trabzon İli Tonya İlçesinde Doğal Olarak Yetişen Muşmula Tiplerinin (Mespilus germanica L.) Seleksiyonu. International Multidisciplinary Congress of Eurasia. July 11-13. 2016 Odessa (Ukraine). Poster: 50-59. (Bildiri Kitabı www.imcofe.org adresinde PDF olarak yayınlanmıştır).
• Özbek S, 1978. Genel meyvecilik. Çukurova Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Yay.. No: 131. 386 s.. Adana.
• Özkan Y, Gerçekçioğlu R, Polat M, 1997. Tokat merkez ilçede yetiştirilen muşmula (Mespilu germanica L.) tiplerinin meyve özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu. 2-5 Eylül 1997. Sayfa: 123-129. Yalova.
• Westwood MN, 1978. Temperate Zone Pomology. W.H. Freeman an Company 428 p.. San Fransisco.
• Yılmaz A, Gerçekçioğlu R, 2013. Tokat ekolojisi muşmula (Mespilus germanica L.) popülasyonu ve dağılımı üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 6 (2): 01-04.
• Yılmaz A, 2015. Tokat’ta doğal olarak yetişen muşmula (Mespilus germanica L.) genotiplerinin seleksiyonu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi (Basılmış).