Türkiye’nin Nohut Üretiminin ARIMA Modeli ile Tahmini

Yıl 2019, , 2284 - 2293, 01.12.2019

Ali Berk , İlkay Uçum

https://doi.org/10.21597/jist.544619

Cited By: 10

Öz

Türkiye’de nohut üretimi yaklaşık 630.000 ton düzeyinde olup, yıllara göre ekim alanında azalmaya karşın üretim miktarı da dalgalanma göstermektedir. Üretimdeki dalgalanmaya paralel olarak artan ithalat ve kişi başına tüketim, üretimde devamlılık sorunu olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, nohutun beslenme ve tüketim alışkanlıklarımızdaki önemi nedeniyle, Türkiye’de nohut üretim ve dış ticaretinin mevcut durumu ortaya konulmuş ve gelecek beş yıla ait (2019-2023) üretim öngörüsünde bulunulmuştur. Çalışmada, nohutun gelecek 5 yıla ilişkin üretim miktarı Box-Jenkins metodu olan ARIMA modeli ile tahmin edilmiştir. Analizde kullanılan veriler 1985-2018 dönemini kapsamaktadır. Yapılana analizler sonucunda ARIMA (1,3,1) modeli nohut üretiminin tahminine ilişkin en uygun model olarak tespit edilmiştir. Yapılan tahmine göre 2019-2023 yılları arasında nohut üretiminde artış olacağı öngörülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Nohut üretimi, Zaman Serisi, Arıma, Box-Jenkins

Forecasting of Chickpea Production of Turkey Using ARIMA Model

Öz

The chickpea production in Turkey is approximately 630.000 tons, despite the decrease in production area also shows fluctuations. The increase in imports and per capita consumption in parallel with the fluctuation in production reveals a continuity problem in production. In this study, because of the importance of our nutrition and consumption habits of chickpea, the current situation of chickpea production and foreign trade of Turkey and amount of production in next five-years (2019-2023) were forecasted. Box-Jenkins method, ARIMA model was used for this estimation. The data used in the analysis covers the period 1985-2018. As a result of the analyzes, ARIMA (1,3,1) model was found to be the most suitable model for chickpea production. According to the estimation, it is predicted that chickpea production will increase between the years 2019-2023.

Anahtar Kelimeler

Chickpea production, Time Series, Arıma, Box-Jenkins

Kaynakça

• Agbola, F, Bent, M.J.M, Kelley, T.G, Rao, P.P. 2000. 44th Australian Agricultural and Resource Economics Society Conference, Sydney, Australia, January 23-25
• Alahmed M, 2016. The Box Jenkins Methodology for ARIMA Models. https://slideplayer.com/slide/7408324/. (Erişim Tarihi: 11.02.2019).
• Ameda, T, 2014. Analysis of Chickpea Value Chain and Determinants of Market Options Choice in Selected Districts of Southern Ethiopia. Journal of Agricultural Science. Vol 6.
• Amin M, Amanullah M, Akbar A, 2014. Time Series Modeling for Forecasting Wheat Production of Pakistan. The Journal of Animal & Plant Sciences, 24 (5): Page:1444-1451.
• Anonim, 2010. ARIMA Modelling and Forecasting. http://people.bath.ac.uk/bm232/EC50162/ARIMA%20Model.ppt (Erişim Tarihi: 10.03.2019).
• Awal MA, Sıddıque MAB, 2011. Rice Production in Bangladesh Employing by ARIMA Model. Bangladesh J. Agril. Res. 36 (1): 51-62.
• Ayyıldız B, Gürler AZ, 2017. Türkiye’de Seçilmiş Önemli Tarla Ürünleri Bazında Ekiliş Alanı, Üretim, Verim Değişimleri ve Projeksiyon Sonuçları. Journal of Current Researches on Social Sciences (JoCReSS), 2017 (7), Issue: 1.
• Başer U, Bozoğlu M, Eroğlu NA, Topuz BK, 2018. Forecasting Chestnut Production and Export of Turkey Using ARIMA Model. Turkish Journal of Forecasting vol. 2, pp.27-33.
• Berk A, 2016. Türkiye’de Kuru Fasulye Üreten İşletmelerin Ekonomik Analizi ve Etkinliklerinin Belirlenmesi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmış).
• Bolat M, Ünüvar Fİ, Dellal İ, 2017. Türkiye’de Yemeklik Baklagillerin Gelecek Eğilimlerinin Belirlenmesi, Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi (TEAD), 2017 3(2): 7-18.
• Bircan H, Karagöz Y, 2003. Box-Jenkins Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (6) 2003 / 2: 49-62.
• Dasyam R, Pal S, Rao VS, Bhattacharyya B, 2015. Time Series Modeling for Trend Analysis and Forecasting Wheat Production of India. International Journal of Agriculture, Environment and Biotechnology Citation: IJAEB: 8(2): 303-308.
• Dobre I, Alexandru AA, 2008. Modelling Unemployment Rate Using Box-Jenkins Procedure.
• Gujarati D, 2011. Temel Ekonometri. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Hendikawati P, 2015. Forecasting Data Time Series Methods and Applications with Minitab & EViews. Semarang: FMIPA UNNES Publisher.
• Hyndman RJ, 2001. Box-Jenkins Modelling. https://robjhyndman.com/papers/BoxJenkins, (Erişim Tarihi: 13.02.2019).
• Işıklar ZE, 2016. İMKB Ulusal 100 Endeksi Getiri Volatilitesinin Analizi Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi, Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 12; 245-260.
• ITC 2019, International Trade Center, (Erişim Tarihi.15.03.2019).
• Mensah EK, 2015. Box-Jenkins Modelling and Forecasting of Brent Crude Oil Price. Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No. 67748.
• Özer OO, İlkdoğan U, 2013. Box Jenkins Modeli Yardımıyla Dünya Pamuk Fiyatının Tahmini. Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (2);13-20.
• Özer OO, Yavuz GG, 2014. Box-Jenkins Modeli Yardımıyla Fındık Fiyatının Tahmini, XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, 1689-1694.
• Saner G, Adanacıoğlu H, Zakiyeh ,. 2018. Türkiye'de Bal Arzı ve Talebi için Öngörü. Turkish Journal of Agricultural Economics, 24 (1); 43-51.
• Şehirali ST, Gençtan M, Avcı N, Zencirci N, Uçkesen B, 2000. Türkiye Tahıl ve Yemeklik Baklagil Üretiminin Bugünkü ve Gelecekteki Boyutları, Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi. Cilt 1, 431-453.
• Tabe-Ojong, M., Mausch, K, 2017. Impacts of Improved Chickpea Adoption on Smallholder Production and Commercialization in Ethiopia. Conference on International Research on Food Security, Natural Resource Management and Rural Development. Tropentag, Germany.
• TOB, 2019. Tarım ve Orman Bakanlığı İstatistikleri, http://www.tarim.gov.tr (Erişim Tarihi: 14.03.2019).
• TÜİK, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 15.03.2019).
• Uzunöz M, 2013. Türkiye’de Baklagil Ürünlerinde İç Ticaret Hadleri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (1); 29-37.
• Yılmaz H, Demircan V, 2005. Türkiye'de Nohut Üretim Maliyeti ve Gelirinin İller Arası Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (4); 37-46.