Doğal Bor Madeni Kullanımının Rezene (Foeniculum Vulgare Mill.)’de Uçucu Yağ Oranı Ve Bileşimi Üzerine Etkisi

Yıl 2020, , 1389 - 1395, 01.06.2020

Hasan Basri Karayel

https://doi.org/10.21597/jist.596182

Cited By: 1

Öz

Rezene (Foeniculum vulgare Mill.) ticari olarak üretimi yapılan önemli baharat bitkilerindendir. Rezene; gaz giderici özelliğe sahip olmasının yanında ayrıca koku, tat ve uçucu yağ bakımından zengindir ve ayrıca baharat olarak yaygın kullanıma sahip bir bitkidir. Bu çalışma, Kütahya - Gediz koşullarında farklı bor dozlarının (0, Saf doz, 1/8 dozda dekara 8 lt) Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)'de bulunan uçucu yağ oranı ve kalitesi üzerine etkisini belirlemek amacıyla, 2017 yılında Dumlupınar Üniversitesi, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler deneme tarlasında yürütülmüştür. 2017 yılında tarla denemeleri tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Uçucu yağ bileşimi Gaz Kromatografi-Kütle Spektrometresi (GC-MS) ile belirlenmiştir. Uçucu yağ oranları sırasıyla borsuz doz %1.83, saf doz %3.43, 1/8 dozda %1.55 olarak bulunmuştur. Borsuz, saf dozda ve 1/8 dozda yetişen rezenelerin meyvelerinde yapılan 3 farklı dozun analiz sonucunda 7’şer bileşen tespit edilmiştir. Borsuz çalışmada elde edilen uçucu yağdaki ana bileşen sırasıyla; trans-anetol %84.65, limonen %5.92, p-allilanisol %4.18, fenkon %1.12’dir. Saf dozda elde edilen bileşenler ise; trans-anetol %94.52, anisol %3.54, limonen %1.09, fenkon %0.36 olarak bulunurken, 1/8 dozda trans-anetol %92.38, anisole %3.8, limonen %2.85, fenkon %0.35 olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Rezene, Bor, Uçucu yağ

The Effect Of Natural Boron Mineral Use On Essential Oil Content And Components Of Fennel (Foeniculum Vulgare Mill.)

Öz

Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) is one of the most important spice plants produced commercially. In addition to having a degassing property, fennel is also a plant which is rich in odor, taste and essential oil and it is also used widely as spice. This study was carried out in Dumlupınar University, Medicinal and Aromatic Plants Department’s application field in 2017 in order to determine the effect of different boron doses (boron free, pure boron with 8 liters per decares and in 1/8 ratio diluted boron) on the rate and quality of volatile oil found in fennel (Foeniculum vulgare Mill.) in Kütahya-Gediz conditions. Field experiments were administered as 3 replicates according to randomized block design in 2017. The volatile oil composition was determined by Gas Chromatography-Mass Spectrometry (GC-MS). Essential oil ratios were found as 1.83%, 3.43% and 1.55%, for no boron dose, pure dose and 1/8 boron dose, respectively. 7 components were found in each analyse which was carried out on fruits of the fennels which were grown with 3 different doses (no boron, pure dose and 1/8 dose). The main components in the volatile oil obtained without boron use are as follows; trans-anethole 84.65%, limonene 5.92%, p-allylanisole 4.18 % and fenchone 1.12%. The components obtained in the pure dose were found as follows; trans-anethole 94.52%, anisole 3.54%, limonene 1.09%, fenchone 0.36% and

Anahtar Kelimeler

Fennel, Boron, Essential Oil

Kaynakça

• Akgül A, 1986. Türkiye'de Yetişen Rezenelerin (Foeniculum vulgare Mill.) Uçucu Yağlarının Bileşimi Üzerine Bir Araştırma. Tübitak Doğa Tarım ve Ormancılık Dergisi, 10: 301-307.
• Anonim, 2015. Toprak Analizi Sonuçları. Kütahya Ziraat Odası Başkanlığı, Kütahya.
• Anonim, 2018. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Eskişehir.
• Arabacı O, Bayram E, 2005. Rezenede (Foeniculum vulgare Mill.) Farklı Ekim Zamanı ve Tohumluk Miktarının Verim ve Bazı Önemli Özellikler Üzerine Etkisi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongre Araştırma sunusu, 5-9 Eylül 2005, Antalya.
• Baranska M, Schutz H, Rosch P, Strehle MA, Poppı J, 2004. Identification of Secondary Metabolites in Medical and Spice Plants by NIR-FTR aman Microspectroscopic Mapping. Analyst, 129: 926-930.
• Barazani O, Cohen Y, Fait A, Diminshtein S, Dudai N, Ravid U, Friedman, J, 2002. Chemotypic differentiation in indigenous populations of Foeniculum vulgare var. vulgare in Israel. Biochemical Systematics and Ecology, 30(8): 721-731.
• Cantore PL, Iacobellis NS, Marco AD, Capasso F, Senatore F, 2004. Antibacterial Activity of Coriandrum Sativum L. And Foeniculum Vulgare Var. Vulgare (Miller) Essential Oils. Journal of Agriculture and Food Chemistry, 52:7862-7866.
• Coşge B, Gürbüz B, Day S, 2007. Ankara Ekolojik Koşullarına Adapte Olabilen Yüksek Drog Verimi ve Uçucu Yağ Oranına Sahip Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. Dulce) Hatlarının Seleksiyonu. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007, Erzurum.
• Çelik GY, Çelik E, 2007. Bitki Uçucu Yağlarının Antimikrobiyal Özellikleri. Orlab On-Line Mikrobiyoloji Dergisi, 5(2):1-6.
• El-Awadi ME, Hassan EA, 2010. Physiologial Responses of Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) Plants to Some Growth Substances. The Effect of Certain Amino Acid Aprimidine Derivative. Journal of American Science, 6 (7): 102-125.
• Gruenwald J, Brendler T, Jaenicke C, 2004. PDR for Herbal Medicines, 3rd Edition. Medical Economics Company, New Jersey, 316-317.
• Telci I, Demirtas I, Sahin A, 2009. Variation in Plant Properties and Essential oil Composition of Sweet Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) Fruits During Stages of Maturity. Industrial Crops and Products, 30(1): 126-130.
• Kan Y, Kartal M, Aslan S, Yıldırım N, 2006. Farklı Koşullarda Yetiştirilen Rezene Meyvelerinin Uçucu Yağ Bileşenleri. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 35(2): 95-101.
• Karaca A, Kevseroğlu K, 1999. Farklı Orjinli Kişniş (Coriandrum sativum L.) ve Rezene (Feoniculum vulgare Mill.) Bitkilerinin Önemli Tarımsal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. J. Agric., Fac. Ondukuz Mayıs Üniversitesi, 14,(2): 65-77. KarayeL HB, 2006.The Effects Of Walnut Leaf Extracts And Juglone On Vegetat_Ve And Generat Ve Growth Of Muskmelon. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalında Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Karayel HB, 2019. Kütahya-Gediz Koşullarında Yetiştirilen Rezene (Foeniculum vulgare Mill.) Bitkisinin Uçucu Yağ Bileşenlerinin Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (16): 131-135.
• Kızıl S, Arslan N, İpek A, 2001. Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. Dulce)’de Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
• Kocaçalıskan i, 2001. Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü. Allelopati Ders Notları, S: 5-10.
• Krug H, 1991. Gemüseproduktion. Verlag Paul Parey, Berlin und Hamburg, s, 541.
• Mahfouz S A, Sharaf-Eldin M A, 2007. Effect of Mineral vs. Biofertilizer on Growth, Yeild, and Essential oil Content of Fennel ( Foeniculum vulgare Mill.) Int. Agrophysics, 21: 361-366.
• Miraldi E, 1999. Comparison of the Essential oils From ten Foeniculum vulgare Miller. Samples of Fruits of Different Origin. Flavour and Fragrance Journal, 14(6): 379-382.
• Oğuz A, 2000. Rezenede (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce) Farklı Üretim Yöntemlerinin Verim ve Uçucu Yağ Üzerine Etkileri. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Özkan F, Gürbüz B, 2000. Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mili. var. dulce)'de Bitki Sıklığının Verim Ve Verim Özellikleri Üzerine Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 9:1-2.
• Özek T, Tabanca N, Demirci F, David E, Wedgeand K, Hüsnü C B, 2010. Enantiomeric Distribution of Some Linalool Containing Essential oils and Their. Biological Activities. rec. nat. prod, 4-4:180-192.
• Özyılmaz B, 2007. Farklı Sıra Aralığı ve Ekim Normlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce)’de Verim, Verim Unsurları ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkileri. Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Skoula M, Abbes JE, Johnson CB, 2000. Geneticvariation of Volatil Esandrosmarinicacidin Populations of Salvia fruticosa Mill., Growing in Crete. Journal of Biochemical Systematics and Ecology, 28:551-561.
• Şanlı A, Karadoğan T, Baydar H, 2008. Doğal Olarak Yetişen Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce)’nin Farklı Büyüme ve Gelişme Dönemlerinde Uçucu Yağ Miktarı ile Bileşenlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 17-22.
• Şanlı A, Karadogan T, Baydar H, 2012. Burdur‟da Tarımı Yapılan Baz Umbelliferae Türlerinin Uçucu Yağ Oranı ve Bileşenlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7 (1): 27-31.
• Uzun A, Kevseroğlu K, Yılmaz S, 2011. Orta Karadeniz Bölgesi İçin Geliştirilen Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce) Hatlarının Bazı Tarımsal Özellikleri Bakımından İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, (2): 1-8.
• Tunçtürk R, Tunçtürk M, Türközü D, 2011. Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)‟de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1):19-27.
• Yenmez N, 2009. Stratejik Bir Maden Olarak Bor Minerallerin Türkiye İçin Önemi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü. Coğrafya Dergisi. Sayı 19: 59-94.
• Yiğit N, Benli M, 2005. Ülkemizde Yaygın Kullanım Olan Kekik (Thymus vulgaris) Bitkisinin Antimikrobiyal Aktivitesi. Orlab On-Line Mikrobiyoloji Dergisi, 3(8): 1-8.
• Yıldırım N, Kan Y, 2006. Farklı Dozlarda Uygulanan Azot ve Çinkonun Rezene (Foenicilum Vulgare Mill.var. dulce)’ de Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (40): 94-101.