Türkiye Domates Sektörüne Genel Bakış

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 121 - 129, 30.06.2016

Adem Aksoy H. Çağlar Kaymak

Öz

Domates, patates ve soğan ile birlikte dünyanın en çok tüketilen sebzelerinden biridir. Türkiye domates
üretiminde dördüncü sırada yer almasına rağmen ihracatta altıncı sıradadır. İşlenmiş domates üretimi Marmara ve
Ege Bölgelerinde özellikle de Bursa, Manisa ve İzmir ilerinde yoğunlaşmıştır. Araştırmalar hem salçalık domateste
hem de taze domateste çiftçi eline geçen reel fyatın sürekli azaldığını göstermektedir. Domates ihracatçısı olan
Türkiye ihracatının %60.3’ünü Rusya’ya yapmaktadır. Türkiye domates verimi, üretimi ve tüketiminde dünya
ortalamasının üzerindedir. Fakat toplam üretim içerisinde ihraç edilen miktar oranı oldukça düşüktür. Türkiye’de
domates sektöründeki mevcut yapıyı düzelmek için Avrupa Birliği ülkelerine olan ihracat artırılmalıdır  

Anahtar Kelimeler

Domates, tüketim, Türkiye, üretim

Outlook on Turkish Tomato Sector

Öz

Tomato is a native tropical America and considered to have originated in the tropical coastal areas
of Ecuador, Peru or Bolivia and portions of Northern Chile. Tomato is one of the most consumed vegetables in the
world together with potatoes and onions. Although Turkey is the 4th producer of tomato, it remains 6th exporter of
this commodity. Processing tomato production is intensive mainly in Marmara and Aegean Regions, especially in
Bursa, Manisa and İzmir provinces. Investigations show that real prices which farmers receive from both tomato
paste and fresh tomato constantly decline. Turkey is an exporter of tomato and 60.3% export share of total Fresh
and frozen tomato is exported to Russia. In tomato yield, production and consumption, Turkey is above the world
average. However, export proportion of total production is insignifcantly observed. Export to EU countries should
be raised to develop the current status of tomato sector in Turkey  

Anahtar Kelimeler

Consumption, production, tomato, Turkey

Kaynakça

• Akbay C, Candemir S, Orhan E, 2005. Fresh Fruit and Vegetables Production and Marketing in Turkey. KSU. Journal of Science and Engineering 8(2)-2005.
• Anonymous 2015. Trade statistics for international business development Web Page, http://www.apps.trademap.org/page (Erişim tarihi: Mart 2015).
• Anonymous 2013. Tomato and Tomato Paste Situation - Outlook: 2012/2013, TEPGE Yayın No: 219 ISBN:978-605-4672-44-8.
• Aybak HÇ, Kaygisiz H, 2004. Domates, Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., 280 s. İstanbul.
• Bergougnoux V, 2014. The history of tomato: From domestication to biopharming. Biotechnology Advances, 32(1):170-189.
• Decoteau RD, 2000. Tomato. Vegetable Crops / Linsner K (ed.), Upper Saddle River, New Jersey, USA, p. 380-392.
• Erdal G, 2005. Tarımsal Ürünlerde Üretim – Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Domates Örneği, Tarım Ekonomisi Bölümü, Tokat.
• Ertürk YE., Çirka M, 2015. Türkiye’de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)’nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. YYÜ Tar. Bil. Derg. (YYU J AGR SCI) 2015, 25(1): 84-97
• FAO 2015. Food And Agriculture Organization of the United Nation Web Page, http://www.apps.fao.org/page (Erişim tarihi: Mart 2015)
• Güneş T, 1970. Türkiye’de Tarım Ürünleri Pazarlamasının Baslıca Sorunları ve Çözüm Yolları. Türkiye Ziraat Mühendisligi 2.Teknik Kongresi, 8-11 Aralık 1970, Ankara.
• Kaymak Ç, Aksoy A, 2009. Kış Sebzelerinin Hasadı ve Pazarlanması, Tarım Türk Dergisi, Ocak-Şubat, Sayı:15, ISSN 1308-4682, s: 49-52
• Keskin G, Dölekoğlu Özçiçek C, 2004. Domates ve Domates Salçası Durum - Tahmin :2004/2005, Tarım Ekonomisi Araştırma Enstitüsü, Yayın No:123, ISBN 975-407-163-2, ISSN 1305-1512
• Keskin G, 2010. “Türkiye’de Domates Salça Sanayi ve İç Piyasada Fiyat Değişimleri.” YYÜ Tar Bil Derg (YYU J AGR SCI) 2010, 20(3): 214-221.
• Ok Ü, 2009. Tokat İli Mekez Köylerinde Sırık Domates’in Üretimi ve Pazarlanması. Yüksek Lisans Tezi Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Oruç KO, Gülışık, M. N, 2013 “Bulanık Doğrusal Programlama Yaklaşımı İle Üretim Planlaması.” Alphanumerıc Journal (2013): 33.
• Peralta IE, Spooner DM, 2007. History, origin and early cultivation of tomato (Solanaceae). Genetic Improvement of Solanaceous Crops 2:1-27.
• Razdan MK, Matto AK, 2007. Genetic Improvement of Solanaceous Corps. Volume 2 Tomato ISBN 978-1-57808-179-0
• Swiader JM, Ware GW, McCollum JP, 1992. Producing vegetable Crops, Interstate Publishers Inc, Danville, Illinois, p.513-537.
• TUİK 2015. Türkiye İstatistik Kurumu Resmi İnternet Sayfası,www.tüik.gov.tr Erişim tarihi: Mart 2015.
• Welbaum GE, 2015. Vegetable production and practices. Printed and bound by CPI Group (UK) Ltd., Croydan, UK, p. 204-222.