Determination of Flower and Seed Characteristics of Bean (Phaseolus vulgaris L.) Gene Resources Collected from the South of Eastern Anatolia

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 3, 53 - 62, 30.09.2018

Mustafa Çirka , Vahdettin Çiftçi

https://doi.org/10.21597/jist.458571

Öz

The study was carried out in 2009 - 2011 in order to collect fresh bean genetic resources in the

south of the Eastern Anatolia Region (Malatya, Muş, Tunceli, Van, Elazığ, Hakkari, Bitlis, Bingöl), to determine

the characteristics of flowers and seeds, and select promising lines. In the study, standard varieties of Helinda Gold

and 4F-89 (fresh poles varieties) and Yalova-5 and Yalova-17 (fresh dwarf varieties) were used as control varieties.

The 378 of 414 genotypes were germinated in 2010 which were collected in 2009 and, after 420 weighed out

results and scored above, 25 bean genotypes were determined as promising lines. In the second year (2011) of the

experiment conducted on 25 genotypes, 13 promising lines (11 poles and 2 dwarf) with scores of 420 and over

were determined in the study. It was determined that there were differences between the standard varieties and the

promising lines.

Anahtar Kelimeler

Dwarf fresh bean, pole fresh bean, selection

Doğu Anadolu’nun Güneyinden Toplanan Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Gen Kaynaklarının Çiçek ve Tohum Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Doğu Anadolu Bölgesi’nin güneyinde (Malatya, Muş, Tunceli, Van, Elâzığ, Hakkâri, Bitlis ve Bingöl) taze

tüketime uygun fasulye gen kaynaklarının toplanması, çiçek ve tohum özelliklerinin belirlenmesi ve ümitvar hatların

seçilmesi amacıyla çalışma, 2009 ile 2011 yılları arasında yürütülmüştür. Çalışmada standart çeşitlerden Helinda

Gold ve 4F-89 (sırık taze çeşit), Yalova-5 ve Yalova-17 (bodur taze çeşit) kontrol çeşitler olarak kullanılmıştır.

2009 yılında toplanan 414 fasulye genotipinden 2010 yılında 378 genotip çimlendirilmiş, tartılı derecelendirme

sonucu 420 ve üzeri puan alan 25 fasulye genotipi ümitvar olarak belirlenmiştir. Denemenin 25 genotip üzerinde

yürütülen ikinci yılında (2011), 420 ve üzeri puan alan 13 ümitvar hat (11 sırık ve 2 bodur) çalışmada tespit

edilmiştir. Bu çalışmayla standart çeşitler ile ümitvar hatlar arasında farklılıkların olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bodur taze fasulye, seleksiyon, sırık taze fasulye

Kaynakça

• Adams M W, Coyne D P, Davis J H C, Grahaw P H and Francis C A, 1985. Common bean (Phaseolus vulgaris L.). In: Grain Legume Crops. R.J. Summer field and E.H. Roberts (eds.), Collins Professional and Technical Books.
• Anonim (2009). Protocol for distinctness, uniformity and stability tests, Phaseolus vulgaris L., Community Plant Variety Office.
• Anonim, 2011b. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Van.
• Balkaya A, 1999. Karadeniz bölgesindeki taze fasulye (Phaseolus vulgaris L.) gen kaynaklarının toplanması, fenolojik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi ve taze tüketime uygun tiplerin teksel seleksiyon yöntemi ile seçimi üzerinde araştırmalar. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (basılmış) Doktora Tezi.
• Castineiras L, Rivero N, 1988. Correlations and path-coefficients analysis between yield and it’s components in common bean. Ciencias de La Agricultura. 34-35.77-80.
• Castineiras L, Esquivel M, Lioi L, Hammer K, 1991. Origin, diversity and utilization of the Cuban germplasm of common bean (Phaseolus vulgaris L.). Euphytica 57:1-8.
• Çirka M, 2012. Doğu Anadolu’nun Güneyinde Yetiştirilen Taze Fasulye (Phaseolus Vulgaris L.) Gen Kaynaklarının Toplanması Ve Değerlendirilmesi. Yüzüncü yıl Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü (basılmamış) Doktora Tezi.
• Ekincialp A, 2012. Van Gölü Havzası Fasulye Genotipleri Arasındaki Akrabalık İlişkilerinin ve Antraknoz (Colletotrichum lindemuthianum) (Sacc. & Magnus) Lambs. Scrib.) Hastalığına Dayanıklılığın Fenotipik ve Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü (basılmamış) Doktora Tezi.
• Ekinci A S, 1939. Türkiye Fasulye Soy ve Çeşitlerinin Sistematik ve Morfolojik Tetkiki ve Standardizasyona Başlamak İçin İlk Mesai. T.C. Yüksek Ziraat Enst. Sayı:69. 206s. Ankara.
• Erdinç Ç, 2012. Ülkemizdeki Bazı Fasulye Genotipleri Arasındaki Akrabalık İlişkilerinin ve Antraknoz Hastalığına (Colletotrichum lindemuthianum (Sacc. & Magn.) Lambs. Scrib.) Dayanıklılığın Fenotipik ve Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi. Yüzüncü yıl Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü (basılmamış) Doktora Tezi.
• Ferreiral J.J, Alvarez E, Fueyo1 M.A, Roca A and Giraldez R, 2000. Determination of the outcrossing rate of Phaseolus vulgaris L. Using seed protein markers. Euphytica 113: 259–263, 2000.
• Gülümser A, Bozoğlu H, Pekşen E, 1998. Yemeklik Tane Baklagiller (Uygulama Ders Kitabı). O.M.Ü. Ziraat Fak. Yayın. No: 27. 101 s. Samsun.
• Kwak M, Gepts P, 2009. Structure of genetic diversity in the two major gene pools of common bean (Phaseolus vulgaris L., Fabaceae). Theor. Appl. Genet., 118: 979-992.
• McCormack J, 2004. Bean seed production. An organic seed production manual for seed growers in the Mid-Atlantic and southern U.S. Distribution ve licensing information, page: 1-6.
• Singh S P, 2001. Broadening the genetic base of common bean cultivars: A Review. Crop Science, 41: 1659-1675.