Yozgat İli Tarım İşletmelerinde Kışlık Buğday (Triticum aestivum L.) Üretiminin Maliyet Analizi

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 1318 - 1328, 01.06.2020

Nizamettin Erbaş

https://doi.org/10.21597/jist.607975

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmada, Yozgat ilinde kışlık buğday üretimine yer veren tarım işletmelerinde fiziki girdi kullanım miktarlarının ve buğday üretim maliyetinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla gerekli bilgiler, örnekleme ile belirlenen 181 tarım işletmesine uygulanan anketler yoluyla elde edilmiştir. Anketler 2018 yılının Temmuz-Ağustos aylarında uygulanmış olup, 2017 yılı üretim döneminin verileri esas alınmıştır. Çalışmada işletmeler bir bütün olarak ele alınmış ve 1-50 dekar, 50.01-150 dekar ve 150.01-500 dekar olmak üzere üç tabakaya ayrılmıştır. İşletmeler ortalamasında buğday üretiminde masrafların %84.33’ünü değişken masraflar ve %15.67’sini sabit masraflar oluşturmuştur. Değişken masrafların %57.15’i toprak hazırlığı, %28.17’si gübreleme ve ilaçlama, %10.07’si hasat-harman masrafı ve %4.61’i döner sermaye faizinden oluşurken, sabit masrafların %83.84’ü tarla kirası ve %16.16’sı genel idare masraflarından oluşmuştur. Üreticiler 1 dekar alandan 216.73 kg ana ürün ve 221 kg yan ürün (saman) elde etmiştir. 1 kg buğdayın üretim maliyeti 0.75 tl ve ortalama satış fiyatı 0.84 tl olarak belirlenmiştir. 1 kg yan ürünün (saman) satış fiyatı ise 0.19 TL olarak bulunmuştur. Çiftçi 2017 yılında 1 dekar buğday üretiminden 51.50 TL brüt kar ve 19.44 TL net kar elde etmiştir. Buğday veriminin ve birim satış fiyatının düşük, üretim maliyetinin ise yüksek oluşu çiftçinin buğday üretiminden gelirini önemli ölçüde etkilemiştir. Verimliliğin arttırılmasına ve destekleme fiyatlarının iyileştirilmesine yönelik politikalar ile, uygulanacak girdi sübvansiyonları tarım kesiminin kalkınmasına yönelik önemli yöntemler olarak görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Brüt kar, kışlık buğday, net kar, üretim maliyeti, Yozgat

Destekleyen Kurum

Yozgat Bozok Üniversitesi

Proje Numarası

6602a-SBMYO-18-167

Teşekkür

Bu makale, bir proje desteği ile yürütülmüş olup, 6602a-SBMYO-18-167 no'lu projeye desteğinden dolayı, Yozgat Bozok Üniversitesi (BAP)’ne teşekkür ediyorum.

Analysis of Wheat (Triticum aestivum L.) Production Cost in Farms of Yozgat Province

Öz

In this study, it was aimed to determine physical input usage and wheat production cost in farms growing wheat in Yozgat province. The main material of study consisted of data obtained via surveys applied to 181 farms identified by sampling. The surveys were carried out in July-August of 2018, they based on the data of the 2017 production period. In study, farms were consider as a whole, and they were divided into three strata according to farmland sizes (including 1-50, 50.01-150, and 150.01-500 decares). 84.33% of total costs in wheat production consisted of variable costs, and 15.67% of them fixed costs. While 57.15% of variable costs was consisting of land preparation cost, 28.17% of them fertilizer and pesticide input cost, 10.07% of them harvest and threshing cost and 4.61% of them operational capital interest cost, 83.84% of fixed costs was consisting of land rent cost, and 16.16% of them general administrative cost. Farmers obtained kg 216.73 of main product (wheat) and kg 221 of by product (chaff) per decare. Production cost of kg 1 of wheat was determined as TL 0.75 and average sales price of it as TL 0.84. Average sales price of kg 1 of by product (chaff) was found as TL 0.19. Farmer earned from wheat production TL 51.50 of gross profit and TL 19.44 of net profit in 2017. Low productivity and low unit sales price, and high production cost affected significantly the farmer's wheat income. Policies aimed at increasing productivity and improving support prices, and input subsidies to be implemented are important methods in favor of farmers.

Anahtar Kelimeler

Gross profit, Triticum aestivum L., pure profit, production cost, Yozgat

Proje Numarası

6602a-SBMYO-18-167

Kaynakça

• Açıl AF, Demirci R, 1984. Tarım Ekonomisi Dersleri. A.Ü Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 880, 23-26, Ankara.
• Aksoyak Ş, 2004. Konya İli Sarayönü İlçesi Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Planlaması. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Anonim, 2017a. Hububat Raporu-2017. https://www.gtb.org.tr/dosya/pdf/hububat-raporu-2017.pdf
• Anonim, 2017b. Orta Anadolu Kalkınma Ajansı-2017 Ara Faaliyet Raporu. http://www.oran. org.tr/images/dosyalar/20171016145409_0.pdf
• Anonim, 2017c. “T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Uygulama Esasları Tebliği. 2017/15 No’lu ve 30001 Sayılı Resmi Gazete. http://www.resmigazete. gov.tr/ eskiler/ 2017/03/20170308-4.htm (Erişim Tarihi: 11.03.2019).
• Anonim, 2019a. http://www.tuik.gov.tr/Start.do (Erişim Tarihi: 24.02.2019).
• Anonim, 2019b. www.yozgat.gov.tr/iklim (Erişim Tarihi: 18.04.2019).
• Anonim, 2019c. Buğday Yetiştiriciliği. Ankomer Tohumculuk ve Ziraat San. Tic. Ltd. Şti. http://ankomer.com/Sayfa.aspx?pid= 64&cid= 0&Lang=TR (Erişim Tarihi: 27.04.2019).
• Atar B, 2017. Gıdamız Buğdayın, Geçmişten Geleceğe Yolculuğu. SDÜ Yalvaç Akademi Dergisi 2 (1), 1-12, Isparta.
• Boz, İ. 2004. Tarım Sektörünün İktisadi Kalkınmadaki Rolü. İçinde, Kalkınma Ekonomisi: Seçme Konular, Ed: Sami Taban-Muhsin Kar, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa, ss (137-158)..
• Cinemre HA, Kılıç O, 2015. Tarım Ekonomisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No:11 (5.baskı), Samsun, s:179.
• Doğan S, 2018. Türkiye İçin Tarımın Önemi. http://www.tesav.org.tr/wp-content/uploads/2018/03/SON-T%C3%9CRK%C4%B0YE-%C4%B0%C3%87%C4%B0N-TARIMIN-%C3%96NEM%C4%B0 -VE-TARIMA-BAKI%C5%9E-SAM%C4%B0-DO%C4%9EANIN-SUNU%C5%9EU.pdf (Erişim Tarihi: 17.01.2019).
• Erbaş N, 2016. Tarım Sektörünün Yozgat Ekonomisindeki Yeri ve Önemi. I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 05-07 Mayıs 2016, 205-215, Yozgat.
• Erkuş A, Demirci R, 1996. Tarımsal İşletmecilik ve Planlama. Ankara Üniversitesi Yayın No: 1435, A.Ü.Z.F. Ders Kitabı: 417, Ankara.
• Eryılmaz GA, Kılıç O, 2018. İyi Tarım Uygulamalarına Geçen İşletmelerin Gelirlerindeki Değişimin ve İyi Tarım Desteğinin Yeterlilik Düzeyinin Belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 31 (2), 123-127.
• Estes LD, Beukes H, Bradley BA, Debats SR, Oppenheimer M, Ruane AC, Schulze R, Tadross M, 2013. Projected climate impacts to South African maize and wheat production in 2055: a comparison of empirical and mechanistic modeling approaches. Global Change Biology. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/gcb.12325 (Erişim Tarihi: 01.02.2019).
• Güneş T, Kıral T, Bülbül M, Tatlıdil FF, Albayrak M, Fidan H, Çetin B, 1990. Başlıca Tarım Ürünleri Maliyetleri Araştırma Projesi, TMO Alkasan Matbaası, Ankara.
• Hokazono S, Hayashi K, 2012. Variability in environmental impacts during conversion from conventional to organic farming: a comparison among three rice production systems in Japan. Journal of Cleaner Production 101-112.
• Iqbal M, Fahim M, Zaman Q, Usman M, 2015. Effect of various factors on wheat production. National Agricultural Research Centre, Islamabad, Pakistan. http://agris.fao.org/agris-search/search.do? recordID=PK2016000162 (Erişim Tarihi: 13.02.2019).
• Karadaş K, 2016. Ağrı İli Tarım İşletmelerinde Buğday Üretim Maliyetinin Hesaplanması. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 31 (B)-2016, 33-31, Kastamonu.
• Karagölge C, 1996. Tarımsal İşletmecilik Tarım İşletmelerinin Analiz ve Planlanması. A.Ü.Z.F. Yay, No: 326, Ders Kitapları No:74, Erzurum.
• Kızılaslan H, 2004. Dünya’da ve Türkiye’de Buğday Üretimi ve Uygulanan Politikaların Karşılaştırılması. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2004, 21(2), 23-38, Tokat.
• Lobell D.B., Hammer GL, McLean G, Messina C, Roberts M.J, Schlenker W, 2013. The critical role of extreme heat for maize production in the United States. Nature Climate Change, 497-501
• Oyewole CI, 2016. The Wheat Crop. Report number: 01, Affiliation: Kogi State University, Anyigab, 18, 296 Reads. https://www.researchgate.net/publication /310458715_ THE_ WHEAT_CROP (Erişim Tarihi: 19.04.2019).
• Özcan H, Bayramoğlu HO, Aydın N, 2019. Buğday Tarımı. https://arastirma. tarimorman.gov.tr/ ktae/Belgeler/brosurler/Bu%C4%9Fday%20Tar%C4%B1m%C4%B1.pdf (Erişim Tarihi: 08.03.2019).
• Özçelik A, Özer OO, 2006. Koyck Modeliyle Türkiye’de Buğday Üretimi ve Fiyatı İlişkisinin Analizi. A.Ü.Z.F. Tarım Bilimleri Dergisi, 12(4), 333-339, Ankara.
• Paksoy M, 2007. Kahramanmaraş İlinde Süt Üretimine Yönelik Keçi Yetiştiriciliğine Yer Veren Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Süzer S, 2019. Buğday Tarımı. http://hayrabolutb.org.tr/media/ziraat/Bugday-Tarimi.pdf (Erişim Tarihi: 06.05.2019).
• Yamane T, 1967. Elementary Sampling Theory Prentice. Hall Inc., Englewood Cliffs, N.J., USA.
• Zhang F, Zhan J, Zhang Q, Yan H, Sun Z, 2016. Allocating agricultural production factors: A scenario-based modeling of wheat production in Shandong Province, China. Volume 96, December 2016, 55-63p. https://www.sciencedirect.com/ science/article/pii/ S147470651630136X (Erişim Tarihi: 17.05.2019).