Iğdır İli Silajlık Mısır Üretiminde Etkinliğin ve Etkinliğe Etki Eden Faktörlerin Belirlenmes

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 1338 - 1349, 01.06.2020

Kıymet Doğan , Murat Külekçi

https://doi.org/10.21597/jist.658051

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada, Iğdır ili silajlık mısır üreten işletmelerin etkinliklerini ve bu etkinliğe etki eden faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri Iğdır ilinde Merkez, Karakoyunlu, Aralık ve Tuzluca ilçelerine ait gayeli örnekleme metodu ile seçilmiş 10 köyde bulunan işletmelerle yapılan anket çalışmasından elde edilmiştir. Anket yapılacak işletme sayısı, Basit Tesadüfi Örnekleme Metodu kullanılarak, 110 olarak belirlenmiştir. Elde edilen veriler Veri Zarflama Analizi ile analiz edilerek işletmelerin etkinlikleri bulunmuş ve bu etkinliğe etki eden faktörler ise Fractional Logit Model kullanılarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre silajlık mısır üreten işletmelerin genel teknik, saf teknik ve ölçek etkinlikleri sırasıyla 0.42, 0.94 ve 0.44 olarak belirlenmiştir. İşletmelerin %12.73’ü ölçeğe sabit getiriye, %87.27’si ise ölçeğe artan getiriye sahiptir. Etkin işletmelerin üretim değerinin etkin olmayanlara göre %62.22 oranında daha fazla olduğu belirlenmiştir. Etkin işletmelerde ilaç, işgücü, gübre, diğer değişken masraflar ve tohum masrafının etkin olmayanlara göre sırasıyla %83.78, %59.20, %54.29, %41.26 ve %3.04 oranında daha az, pazarlama masrafının ise %2.00 oranında daha fazla olduğu belirlenmiştir. Etkinliğe etki eden tek faktör işletmecinin yaşı olarak belirlenmiştir. İşletmecinin yaşı 1 yaş arttığında etkinsizliğin %0.88 puan arttığı tespit edilmiştir. Silajlık mısır üreten işletmelerde etkinliğin artırılabilmesi için etkin girdi kullanımı başta olmak üzere tarım teknikleri konusunda çiftçi eğitim programlarının düzenlenmesi ve bu programlarda genç çiftçilerin katılımının sağlanması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Veri zarflama analizi, fractional logit model, teknik etkinlik, ölçek etkinliği, silajlık mısır, Iğdır

Determination of Factors Affecting the Efficiency and Efficiency of Silage Corn Productıon in Iğdır Province

Öz

The aim of this study were to determine factors affecting the efficiency and efficiency of farms producing silage corn in Igdir Province. Data of this study were collected using face-to-face surveys from 110 silage corn farms in 10 villages in districts of Igdir Province. Data Envelopment Analysis approach was used to determine the efficiency of farmers and it was determined factors affecting the efficiency using fractional regression model. Based on results, general technical, pure technical and scale efficiencies of farms producing silage corn were 0.42, 0.94 and 0.44, respectively. It shows that 12.73% of the farms had constant return to scale and 87.27% of the farms had increasing return to scale. Comparing efficient and inefficient farms, it was determined that gross production value of efficient farms were 62.22% higher than those of inefficient ones. Also, it was found that chemicals, labour, fertilizer, other variable cost and seed cost of inefficient farms were 83.78%, 59.20%, 54.20%, 41.26% and 3.04% higher than those of efficient farms, respectively. On the other hand, marketing cost in inefficient farms was 2.0% lower than efficient farms. According to result of fractional regression analysis, farmers’ age was the only factor affecting the efficiency. The parameter estimates showed that technical inefficiency increases by 0.88% when the age of farmer increase 1 age. To increase efficiency of the farms producing silage corn, this study proposed strategies such as providing farmer training programs on agricultural technics include efficiently input usage, and attendance of young farmers to these trainings.

Anahtar Kelimeler

fractional logit model, Data envelopment analysis, technical efficiency, scale efficiency, silage corn, İgdir

Kaynakça

• Anonim, 2017. Iğdır İli 2016 yılı Çevre Durum Raporu, Iğdır Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/IGDIR%202016%20CEVRE%20DURUM%20RAPORU.pdf (Erişim Tarihi:12.07.2019)
• Anonim, 2019a. Mısırın İklimi ile İlgili Genel Bilgiler. https://tr.wikipedia.org/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r_(bitki) (Erişim Tarihi: 20.04.2019).
• Anonim, 2019b. Mısır Yetiştiriciliği ile İlgili Genel Bilgiler, https://adana.tarimorman.gov.tr/Belgeler/SUBELER/bitkisel_uretim_ve_bitki_sagligi_sube_mudurlugu/hububat_yetistiriciligi_ve_mucadelesi/M%C4%B1s%C4%B1r%20Yeti%C5%9Ftiricili%C4%9Fi.pdf (Erişim Tarihi: 11.07.2019).
• Anonim, 2019c. Ziraat Mühendisleri Odası 2018 Mısır Raporu, http://www.zmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=30187&tipi=17&sube=0 (Erişim Tarihi: 12.03.2019).
• Anonim, 2019d. Word Maize Production Statistics, http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Date of access: 03 July 2019).
• Anonim, 2019e. Türkiye İstatistik Kurumu Mısır Üretimi İstatistikleri, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim Tarihi: 03.07.2019).
• Banker RD, Charnes A, Cooper WW, 1984. Some Models for Estimating Technical and Scale İnefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30, 1078-1090.
• Başaran C, Engindeniz S, 2015. Sivri Biber Üretiminde Girdi Kullanım Etkinliğinin Analizi: İzmir Örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 21(1 ve 2), 77-84.
• Bayramoğlu Z, Ağızan S, 2018. Farklı Sulama Sistemlerinin Üretim Maliyetleri Üzerindeki etkileri, Uluslararası Su ve Çevre Kongresi SUÇEV (22-24 Mart 2018) Bursa.
• Behdioğlu S, Özcan AG, 2009. VZA ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 301-326.
• Bozdemir M, 2017. Dane Mısır Üretiminde Kaynak Kullanım Etkinliğinin Belirlenmesi: Konya İli Örneği. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Charnes A, Cooper WW, Rhodes E, 1978. Measuring the Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research, 2,429-444.
• Çelik A, 2019. Farklı Organik Gübre Kaynakları ve Bitki Ekstraktlarının Mısırda Sorun Olan Yabancı Otların Mücadelesinde Kullanım Olanakları. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Çiçek A, Erkan O, 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 12, Ders Notları Serisi No: 6, Tokat.
• Farrell MJ, 1957. The Measurement of Producti ve Efficiency, Journal of Royal Statistical Society. Series A(General), 120(3):253-290.
• Güneş T, Arıkan R, 1988. Tarım Ekonomisi İstatistiği, AÜZF Yayın No: 1049, Ders Kitabı: 305, Ankara.
• Hoff A, 2007. Second Stage DEA: Comparison of Approaches for Modellingthe DEA Score. European Journal of Operational Research, 181(1):425–35.
• Karagölge C, 2013. Tarımsal İşletmecilik. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:827 s, Erzurum.
• Kızıloğlu R, Kızılaslan H, 2016. Tokat İli Merkez İlçede Silajlık Mısır Üreten İşletmelerin Destek Alımını etkili Faktörlerin Belirlenmesi, XII. Tarım Ekonomisi Kongresi, 22-27 Mayıs 2016, Isparta.
• Külekçi M, Dönmez R, Güler M, 2016. Elazığ İli Kayısı Üretiminde Etkinliğin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3: 130-136.
• McDonald J, 2009. Using Leastsquares and Tobit in Secondstage DEA Efficiencyanalyses. . European Journal of Operational Research, 197(2):792–8.
• Özcan S, 2009. Modern Dünyanın Vazgeçilmez Bitkisi Mısır: Genetiği Değiştirilmiş (Transgenik) Mısırın Tarımsal Üretime Katkısı. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2(2), 01-34.
• Özden A, 2010. Günümüzde Etkinlik Kavramı ve Ölçüm Metotları. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, 22-24.
• Papke LE, Wooldridge JM, 1996. Econometric Methods for Fractional Response Variables with an Applicationto 401 (k) Plan Participation Rates. Journal of Applied Econometrics, 11:619–32.
• Paksoy M, Ortasöz N, (2018). Kahramanmaraş İli Pazarcık İlçesinde Mısır Üretim Faaliyetinin Ekonomik Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 21 (3), 95-101 . Doı: 10.18016/Ksutarimdoga.Vi.472962
• Ramalho EA, Ramalho JJ, Henriques PD, 2010. Fractional Regression Models for Second Stage DEA Efficiency Analyses. Journal of Productional Analyzing, 34(3):239–55.
• Savaş Y, 2013. Asma Fidanı İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Etkinliklerinin Değerlendirilmesi: Manisa İli Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Tuvanç İ, 2009. Erzurum İli Pasinler İlçesinde Silajlık Mısır Üretim Maliyetinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).