Ülkemizde Tescilli Sebze Çeşitlerinin Mevcut Durumu ve Tescil Sistemi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: özel sayı, 3447 - 3454, 30.12.2021

Güleda Öktem , Sıtkı Ermiş

https://doi.org/10.21597/jist.1027411

Öz

Tarımsal üretimin başlangıcı ve birçok bitkinin çoğaltım materyali olan tohum, ülkelerin tarım
ve gıda sektörleri için stratejik bir öneme sahiptir. Yetiştiricilikte kullanılan diğer tüm üretim girdileri
sadece tohumluğun üretim potansiyelini gerçekleştirmeye yardımcı olmaktadır. Sebze tohumculuğunda
özellikle son yıllarda yüksek kalite ön plana çıkmış olup tohumdan beklenen çeşit özellikleri hem üretici
hem de tüketici açısından önemli hale gelmiştir. Sebze ıslah faaliyetleri sonucunda geliştirilmiş ve 1964
yılından günümüze kadar kayıt altına alınmış sebze çeşitleri özellikle son 20 yılda hızlı bir ivme ile
büyüyerek hem ulusal hem de uluslararası pazarda önemli bir hale gelmiştir. Bu çalışmada, sebze üretim
miktarı bakımından dünyada önemli bir yere sahip olan ülkemizin sebze tohumculuğu açısından
irdelenmesi ve mevcut durumu ile birlikte sebze tescil sistemi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tohum, Tescil, UPOV, Sebze, Islah

Current Status and Registration System of Vegetable Varieties in Our Country

Öz

The seed, which is the beginning of agricultural production and the propagation material
of many plants, has a strategic importance for the agriculture and food sectors of the countries. All other
production inputs used in growing only help to realize the production potential of the seed. Especially
in recent years, high quality has come to the fore in vegetable seeds, and the variety characteristics
expected from the seed have become important for both the producer and the consumer. Vegetable
varieties developed as a result of vegetable breeding activities and recorded since 1964 have grown
rapidly, especially in the last 20 years, and have become important in both national and international
markets. In this study, our country which has an important place in the world in terms of vegetable
production has been evaluated with regard tovegetable seeds, and the registration system and its current
situation are discussed.

Anahtar Kelimeler

Seed, Registration, UPOV, Vegetable, Breeding

Kaynakça

• Anonim, 2008. Bitki Çeşitlerinin Kayıt Altına Alınması Yönetmeliği (R.G. 13.01.2008/26755).
• Anonim, 2012. Bitki Çeşitlerinin Kayıt Altına Alınması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (R. G. 12.05. 2012/28290).
• Anonim, 2016. Tohumculuk 2015. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı, 2016, Ankara, https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/Belgeler/Duyurular/tohumculuk.pdf. (Erişim Tarihi: 29.10.2021).
• Anonim, 2018a. Tohumculuk Sektör Politika Belgesi 2018-2022 https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/Tohumculuk%20Sekt%C3%B6r%20Politika%20Belgesi%202018-2022.pdf (Erişim Tarihi: 02.11.2021).
• Anonim, 2018b. Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim Özel İhtisas Komisyonu Raporu. https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/04/Tarim_ve_GidadaRekabetciÜretimÖzelİhtisasKomisyonuRaporu.pdf. (Erişim Tarihi: 29.10.2021).
• Anonim, 2019. Uluslararası Tohum Federasyonu Tohumculuk İstatistikleri. https://www.worldseed.org/resources/seed-statistics. (Erişim Tarihi: 02.11.2021).
• Anonim, 2021c. Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Verileri. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/ Bitkisel-Uretim/Tohumculuk/Ozel-Sektor-Tarimsal-Arastirma–Kuruluslari (Erişim tarihi: 02.11.2021).
• Anonim,2021a. https://www.marketsandmarkets.com/Market-Reports/seed-market-126130457.html. (Erişim tarihi: 07.11.2021).
• Anonim,2021b. Beta Ziraat ve Ticaret A.Ş. Hakkında, http://betaziraat.com.tr/Tr/kurumsal. (Erişim Tarihi: 25.10.2021).
• Anonim, 2021d. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü Verileri, Ankara.
• Balkaya A, Duman İ, Arın L, Özcan M, Demir İ, Kandemir D, Zengin S, Ermiş S, ve Sarıbaş Ş, 2020. Bahçe Bitkilerinde Tohum Üretimi; Mevcut Durum ve Gelecek, Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı, 13-17 Ocak 2020, Cilt II, s: 339-370. Ankara.
• Çelen H, Ermiş S, Ata A, 2020. Avrupa Birliği ve Türk Sebze Çeşit Tescili Mevzuatlarının Karşılaştırılması. WOJHENS World Journal of Health& Natural Sciences, 2.
• Çelen H, Erçi̇k K, 2020. Türk Bitki Islahçı Hakları Sistemi. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, 2(1):34–43.
• Çelik Y, Nazlı T, 2014. Konya İlinde Sertifikalı Tohumluk Üreten İşletmelerin Yapısal Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(2): 124–131.
• Ermiş S, Yılmaz K, Özden ŞY, Güney E, 2010. Ülkemizdeki Sebze Türlerinde Bitki Islahçı Haklarının Uygulanması ve UPOV Sistemi. VIII. Sebze Tarımı Sempozyumu. s: 1-5 Van.
• Kara S, Benlioğlu B, Güler M, 2014. Türkiye Tahıl Tohumculuğunun Durumu. Türkiye 5. Uluslararası Katılımlı Tohumculuk Kongresi, 19-23 Ekim 2014, Diyarbakır.
• TİGEM, 2019. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü 2019 Yılı Tohumculuk Sektör Raporu, https://www.tigem.gov.tr/WebUserFile/DosyaGaleri/2018/2/a374cc25-acc1-44e8-a546-63b4c8bce146/dosya/2019%20YILI%20TOHUMCULUK%20SEKTOR%20RAPORU.pdf. (Erişim tarihi: 02.11.2021).
• TÜRKTED, 2019. Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği Ürün Grupları Bazlı Türkiye Tohumculuk Sektörü Raporu. http://turkted.org.tr/urun-gruplari-bazli-turkted-raporu.pdf. (Erişim Tarihi: 12.11.2021).
• TÜRKTOB, 2017. Türkiye Tohumcular Birliği Tohumculuk Sektörü Ulusal Strateji Raporu 2017. https://www.turktob.org.tr/uploads/plugo/TURKTOB%20-20TOHUMCULUK%20SEKTORU %20ULUSAL%20STRATEJI%20RAPORU.pdf. (Erişim Tarihi: 30.10.2021).
• TÜRKTOB, 2020. Türkiye Tohumcular Birliği Tohumculuk Sektör Raporu 2020. https://turktob. org.tr/upload/2020_TOHUMCULUK_SEKTOR_RAPORU-.pdf. (Erişim Tarihi: 30.10.2021).