Ekim Öncesi Bazı Uygulamaların Kereviz Tohumlarının Fide Performansına Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: özel sayı, 3363 - 3371, 30.12.2021

Merve Demirkes , İbrahim Duman

https://doi.org/10.21597/jist.1029517

Öz

Kereviz tohumlarında kademeli tohum olgunluğu ve tohumdan kaynaklı faktörlerin etkisi ile çimlenme ile fide çıkışı geç ve düzensiz gerçekleşmektedir. Bu sorun ön koşullandırma (priming) uygulamaları ile giderilebilmektedir. Buradan hareketle kereviz tohumlarına ekim öncesinde yapılan bazı uygulamaların kereviz fidesi üretimindeki çimlenme performansına olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla planlanan çalışma 2021 yılında kontrollü laboratuvar koşullarında yürütülmüştür. Çanakkale kereviz çeşidinin tohumlarının kullanıldığı çalışmada, çimlenmenin teşvik edilmesi amacıyla ekim öncesi potasyum tuzlarından KH₂PO₄’ın iki farklı dozunda (0.5 mol ve 1 mol) priming uygulaması, ön üşütme (5 gün ve 7 gün) ve humudifikasyon (36 saat ve 48 saat) uygulamalarından yararlanılmıştır. Uygulamalardan sonra optimum nem içeriğine kadar kurutulan kereviz tohumları kontrol tohumları ile birlikte ISTA (2014) kuralları çerçevesinde çimlendirme testine alınmıştır. Çimlenme oranı (%) ve ortalama çimlenme zamanı (gün) değerlerinin irdelendiği çalışmada, çimlenme oranı (%) bakımından uygulamalar arasında istatistiki anlamda önemli bir farklılık belirlenmemiştir. Buna karşılık ortalama çimlenme zamanı (gün) bakımından uygulamalar arasındaki fark p ≤ 0.001 güvenle önemli bulunmuştur. Kontrol tohumlarının 8.1 günde ulaştığı ortalama çimlenme zamanına KH₂PO₄ uygulamasında 6.0 günde, ön üşütme uygulamasında 7.4 günde ulaşılmıştır. Uygulama dozlarının etkisi de p ≤ 0.001 güvenle önemli bulunmuştur. Yedi gün gerçekleştirilen ön üşütme uygulaması ile en yüksek çimlenme oranı değerine (%92.75) ulaşılırken ortalama çimlenme zamanı değerleri ise kontrol tohumlarında 7.9-8.3 gün, 0.5 ve 1 mol KH₂PO₄ uygulamalarında ise 5.7 ve 6.3 gün tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kereviz tohumu, fide, priming, çimlenme oranı, ortalama çimlenme zamanı

The Effects of Some Pre-Sowing Treatments on the Seedling Performance of Celery Seeds

Öz

The study was carried out in controlled laboratory conditions in 2021 to determine the effects of some presowing applications on celery seeds on the germination performance of celery seedling production. In the study, in which seeds of Çanakkale celery variety were used, priming application of potassium salts KH₂PO₄ at two different doses (0.5 mol and 1 mol) before sowing, prechill (5 days and 7 days) and humudification in order to promote germination. (36 hours and 48 hours) applications were used in order to promote germination. After the applications, celery seeds dried to the optimum moisture content were taken to the germination test in accordance with the rules of ISTA (2014). In the study in which the germination rate (%) and average germination time (days) values were examined, no statistically significant difference was determined between the applications in terms of germination rate (%). On the other hand, the difference between the applications in terms of mean germination time (days) was found to be significant with confidence interval, p ≤ 0.001. The mean germination time of control seeds in 8.1 days was reached in 6.7 days in KH₂PO₄ application and in 7.7 days in prechill application. The effect of the application doses p ≤ 0.001 was found to be significant. The highest germination rate (92.75%) was reached the 7-day pre-chill application while mean germination time value of 7.9-8.3 days determined in the control seeds was found to be 5.7 and 6.3 days in 0.5 and 1 mol KH₂PO₄ applications.

Anahtar Kelimeler

Celery seed, seedling, priming, germination rate, mean germination time

Kaynakça

• Abdolahi M, Andelibi B, Zangani E, Shekari F, Jamaati-e- Somarin S, 2012. Effect of Accelerated Again and Priming on Seed Germination of Rape Seed (Brassica nabus L.) Cultivars. International Research Journal of Applied Sciences, (3): 499- 508.
• Arın L, Duman İ, 2019. Kaliteyi İyileştirici Olarak Ön Çimlendirme Kaplama ve Diğer Uygulamalar. Tohum Tohumluk ve Teknolojileri, Cilt 3, s: 1599-1642. Bitki İslahçıları Alt Birliği, Arkadaş Basımevi, Ulus, Ankara.
• Arın L, Polat S, Deveci M, Salk A, 2011. Effects of Different Osmotic Solution on Onion Seed Emergence. African Journal of Agricultural Research, 6(4): 986-991.
• Başer S, 2012. Bazı Sıklamen Türlerinin Tohumlarının Çimlendirilmesi ve Yumrularının Büyütülmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 177 s.
• Bayraktar K, 1976. Sebze Yetiştirme Cilt III. Sebzelerde Tohum Üretimi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, İzmir, Bornova, Yayın No: 244:356.
• Brocklehurst PA, Dearman J, 1983. Interactions Between Seed Priming Treatments and Nine Seed Lots of Carrot, Celery and Onion. I. Laboratory Germination. Annals of Applied Biology, 102:577-584.
• Demirkaya M, 2006. Polietilenglikol ile Osmotik Koşullandırma ve Humidifikasyon Uygulamalarının Biber Tohumlarının Çimlenme Hızı ve Oranı Üzerine Etkileri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22(1-2):223-228.
• Duman İ, Eşiyok D, 1998. Ekim Öncesi PEG ve KH₂PO₄ Uygulamalarının Havuç Tohumlarının Çimlenme ve Çıkış Oranı ile Verim Üzerine Etkileri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22:445-449.
• Duman İ, Gökçöl A, 2018. Ekim Öncesi Tohum Uygulamaları: Priming. TÜRKTOB Dergisi, 26:4-7.
• Duman İ, İlbi H, 2001. Bazı Sebze Tohumlarının Optimum Ön Çimlendirme (Priming) Sürelerinin ve Yöntemlerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Araştırma Fonu Proje Raporu. Bornova- İzmir.
• Duman İ, İlbi H, 2003. Pırasa, Kereviz ve Lahana Tohumlarının Yüksek Sıcaklık Stres ve Tarla Koşullarındaki Çıkış Özelliklerinin İyileştirilmesi. Türkiye 4. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Antalya, 378-380.
• Duman İ, Nas Y, 2017. Kereviz Fidesi Yetiştiriciliği. Tarım Türk Dergisi, 68: 143-147.
• Finch-Savage WE, Gray D, Dickson GM, 1991. The Combined Effects of Osmotic Priming with Plant Growth Regulator and Fungicide Soaks on the Seed Quality of Five Bedding Plant Species. Seed Science and Technology, 19:495-503.
• Gray D, 1989. Improving the Quality of Horticultural Seeds. Professional Horticulture, 3: 117-123p. Heydecker W, 1973. Germination of an İdea: The Priming Of Seeds. University of Nottingham School of Agriculture Report, 50¬-67.
• Heydecker W, Coolbear P, 1977. Seed Treatment for Improved Performance Survey and Attempted Prognosis. Seed Science and Technology, 5:353-425.
• ISTA 2014, International Rules for Seed Testing, Edition 2014. International Seed Testing Association, Zurich, Switzerland. Seed Science & Technology, 27.
• Larsen U, Andreasen C, 2004. Light and Heavy Turfgrass Seeds Differ in Germination Percentage and Mean Germination Thermal Time. Crop Science, 44:1710-1720.
• Mirmazloum I, Kiss A, Erdelyi E, Ladanyi M, Nemeth EZ, Radacsi P, 2020. The Effect of Osmopriming on Seed Germination and Early Seedling Characteristics of Carum carvi L. Agriculture, 10.
• Pedersen LH, Jorgensen PE, Pulsen I, 1993. Effect of Seed Vigor and Dormancy on Field Emergence, Development and Grain Yield of Winter Wheat (Triticum Aestivum L.) and Winter Barley (Hordeum Vulgare L.) Seed Science & Technology, 21(1): 159- 178
• Sivritepe HÖ, Demirkaya M, 2002. Effects of Pre-Storage Hydration Treatments on Viability of Onion Seeds, 2nd Balkan Seymp. on Vegetable and Patotoes. Acta Horticulturae, 579: 215-219.
• TUİK, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu Veri Tabanı, Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 (Erişim Tarihi: 20.01.2020).
• Vural H, Eşiyok D, Duman İ, 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme), E. Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ege Üniversitesi Basımevi, s: 440, Bornova.
• Yanmaz R, Duman İ, Yaralı F, Demir K, Sarıkamış G, Sarı N, Balkaya A, Kaymak HÇ, Akan S, Özalp R, 2015. Sebze Üretiminde Değişimler ve Yeni Arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015, s: 579-605, Ankara.
• Yanmaz R, Özdil AH, 1992. Domates ve Havuç Tohumlarında Ekim Öncesi PEG (polyethylenglycol) Uygulamalarının Çimlenme ve Çıkış Oranı ile Çıkış Süresi Üzerine Etkileri. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt II., 25–27.