Van Gölü Havzası Cevizleri Bazı Pomolojik ve Kimyasal Özelliklerinin Karşılaştırılması

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 4, 15 - 22, 31.12.2011

Koray Özrenk Tuncay Kaya Fikri Balta Tuncay Kan

Öz

Bu çalışmada Van Gölü Havzasında bulunan Gevaş, Tatvan, Adilcevaz, Ahlat, Edremit, Erciş, Çatak ve Van Merkez bölgelerinden alınan ceviz (Juglans regia L.) genotipleri üzerinde çeşitli incelemeler yapılmıştır. Çalışmada farklı bölgelerin yağ asidi bileşimi, tokoferol içerikleri, selenyum içeriği, toplam karoten miktarı ve bazı meyve özellikleri üzerine etkisi araştırılmıştır. İncelenen ceviz genotiplerinde; % 4.98-6.77 palmitik asit, % 0.050-0.12 palmitoleik asit, % 1.88-3.93 stearik asit, % 15.90-40.69 oleik asit, % 40.95-59.98 linoleik asit, % 8.92-17.81 linolenik asit, % 0.17-0.27 behenik asit ve % 0.020-0.17 araşidik asit bulunmuştur. Genotiplerde alfa tokoferol 1.69 - 7.91, gamma tokoferol 26.37 - 168.52, delta tokoferol 1.32 - 12.15, toplam karoten 0.17 - 0.62 mg kg-1 ve selenyum 11.95 - 64.52 ng g-1 olarak belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre linoleik asit yağ asitleri içerisinde en yüksek miktarda bulunmuş, ardından oleik ve linolenik asit gelmiştir. Tokoferoller içerisinde ise gamma tokoferol alfa ve delta tokoferollerden çok yüksek miktarda bulunmuştur. Van Gölü Havzasında yetiştirilen ve doymamış yağ asitleri, tokoferoller ve selenyum içerikleri bakımından değerli olan ceviz genotiplerinin sonraki ıslah çalışmalarında kullanılabilme potansiyeli olduğu vurgulanmıştır. Ayrıca stearik asit, linolenik asit, meyve ağırlığı ve kabuk kalınlığı karakterlerinin farklı bölge faktöründen önemli oranda etkilendiği belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Ceviz, tokoferoller, yağ asitleri, selenyum, toplam karotenler, HPLC

Comparison of Some Pomological and Chemical Characteristics of Walnuts Grown in Lake Van Basin

Öz

In this study, walnut (Juglans regia L.) genotypes grown in Lake Van Basin (Gevaş, Tatvan, Adilcevaz,

Ahlat, Edremit, Erciş, Çatak, Van Merkez) have been studied. The influence of different regions on the fatty

acid composition, tocopherol content, selenium content, total carotene and some fruit characteristics were examined.

Walnut genotypes contained 4.98-6.77% palmitic acid, 0.050-0.12% palmitoleic acid, 1.88-3.93% stearic

acid, 15.90-40.69% oleic acid, 40.95-59.98% linoleic acid, 8.92-17.81% linolenic acid, 0.17-0.27% behenic acid

and 0.020-0.17% arachidic acid. The range of alpha tocopherol, gamma tocopherol, delta tocopherol, total carotenoid

and selenium of walnut genotypes were found to be between 1.69 - 7.91, 26.37 - 168.52, 1.32 - 12.15, 0.17 -

0.62 mg kg-1, 11.95 - 64.52 ng g-1, respectively. Linoleic acid was the most abundant fatty acid in walnut genotypes,

followed by oleic and linolenic acids. Gamma tocopherol was the predominant tocopherol in walnut genotypes.

Walnut genotypes grown in Lake Van Basin with higher unsaturated fatty acids, tocopherols and selenium contents

may be valuable for nutritional breeding efforts. In addition, stearic acid, linolenic acid, fruit weight and shell thickness

were strongly affected by different regional factors.

Anahtar Kelimeler

Walnut, tocopherols, fatty acids, selenium, total carotenes, HPLC

Kaynakça

• AOAC, 1990. Official Methods of Analysis. 15th AOAC International. Washington. DC.
• Açkurt, F., Biringen, G., Löker, M., 1999. Sağlıklı Beslenmede Özel Fizyolojik Etki Gösteren Gıdaların Yeri. Üretimden Tüketime Diyet Gıdalar Sempozyumu, 18 Şubat 1999, İstanbul, 10-21.
• Akça, Y., 2005. Ceviz Yetiştiriciliği. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı Matbaası 239 s., Ankara.
• Akça, Y., Köroğlu, E., 2005. İskilip Ceviz Popülasyonu İçerisinde Üstün Özellikli Ceviz Tiplerinin Seleksiyon Yolu İle Islahı. Bahçe Ceviz, 34(1): 41-48.
• Ayaz, A., 2008. Yağlı Tohumların Beslenmemizdeki Yeri. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 727, Klasmat Matbaacılık, 32s, Ankara.
• Bada, J.C., Leon-Camacho, M., Prieto, M., Copovi, P., Alonso, L., 2010. Characterization of Walnut Oils (Juglans regia L.) from Asturias, Spain. Journal of The American Oil Chemists Society, 87(12): 1469-1474.
• Beyhan, Ö., 2009. Akyazı Bölgesi Cevizlerinin (Juglans Regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar-I. Bahçe, 38(2): 1-8.
• Blomhoff, R., Carlsen, M.H., Andersen, L.F., Jacobs, D.R.Jr., 2006. Health benefits of nuts: potential role of antioxidants. British Journal of Nutrition, 96, Suppl. 2, 52–60.
• Cosmulescu, S., Bacıu, A., Achim, G., Botu, M., Trandafır, I., 2009. Mineral Composition of Fruits in Different Walnut (Juglans regia L.) Cultivars. Not Bot Hort Agrobot Cluj, 37(2): 156160.
• Çelik, F., Çimrin, K.M., Kazankaya, A., 2011. Tavas (Denizli) Yöresinden Selekte Edilen Ceviz (Juglans regia L.) Genotiplerinin Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri. YYÜ Tar Bil Derg (YYU J Agr Sci), 21(1):42-48.
• Demirel, S., Tuzen, M., Saracoglu, S., Soylak, M., 2008. Evaluation of various digestion procedures for trace element contents of some food materials. Journal of Hazardous Materials, 152(3): 1020-1026.
• Doğan, A., Gün, A.,Oğuz, H.İ., Aşkın, M.A., 2005. Bayındır (İzmir) Yöresinde Selekte Edilen Bazı Ümitvar Ceviz (Juglans Regia L.) Tiplerinde Meyve Özelliklerinin Belirlenmesi. Bahçe Ceviz, 34(1): 117-121.
• Harsley, J.W., Oostdyk, T.S., Keliher, P.N., 1988. Determination of arsenic and selenium in environmental and agricultural samples by hydride generation atomic absorption spectrometry. Journal of Association Official Analytical Chemists 71(6): 1090–1093.
• Karadas, F., Wood, N.A.R., Surai, P.F., Sparks, N.H.C., 2005. Tissue-specific distribution of carotenoids and vitamin E in tissues of newly hatched chicks from various avian species. Comparative Biochemistry and Physiology Part A 140(4): 506–511.
• Kirazci, A., Javidipour, I., 2008. Some chemical and microbiological properties of ghee produced in Eastern Anatolia. International Journal of Dairy Technology 61: 300-306.
• Momchilova, S., Nikolova Damyanova, B., 2007. Quantitative TLC and Gas Chromatography Determination of the Lipid Composition of Raw and Microwaved Roasted Walnuts, Hazelnuts, and Almonds, Journal of Liquid Chromatography & Related Technologies, 30(15), 2267-2285.
• Muradoğlu, F., Balta, F., 2010. Ahlat (Bitlis) Yöresinden Selekte Edilen Cevizlerin (Juglans regia L) Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri. YYÜ Tar Bil Derg (YYU J Agr Sci), 20(1):41-45.
• Muradoglu, F., Oguz, H.I., Yildiz, K., Yilmaz, H., 2010. Some chemical composition of walnut (Juglans regia L.) selections from Eastern Turkey. Afrıcan Journal of Agrıcultural Research, 5(17): 2379-2385.
• Oğuz H.İ., Aşkın, A., 2007. Ermenek Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma. YYÜ Tar Bil Derg (YYU J Agr Sci), 17(1): 21-28.
• Oliveira, I., Sousa, A., Ferreira, I.C.F.R., Bento, A., Estevinho, L., Pereira, J.A., 2008. Total phenols, antioxidant potential and antimicrobial activity of walnut (Juglans regia L.) green husks. Food and Chemical Toxicology, 46, 2326–2331.
• Özrenk, K., Kazankaya, A., Balta, M.F., Yılmaz, M., Muradoğlu, F., 2005. Erzincan’da Tohumdan Yetiştirilen Cevizlerin Meyve Özelliklerinin Tanımlanması. Bahçe Ceviz, 34(1): 133-139.
• Pereira, J.A., Oliveira, I., Sousa, A., Ferreira, I.C.F.R., Bento, A., Estevinho, L., 2008. Bioactive properties and chemical composition of six walnut (Juglans regia L.) cultivars. Food Chem. Toxicol. 46, 2103–2111.
• Rabrenovic, B., Dimic, E., Maksimovic, M., Sobajic, S., GajicKrstajic, L., 2011. Determination of Fatty Acid and Tocopherol Compositions and the Oxidative Stability of Walnut (Juglans regia L.) Cultivars Grown in Serbia. Czech Journal of Food Sciences, 29(1): 74-78.
• Savage, G.P., Dutta, P.C., McNeil, D.L., 1999. Fatty acid and tocopherol contents and oxidative stability of walnut oils. Journal of American Oil Chemists Society, 76(9): 1059-1063.
• Surai, P.F., Noble, R.C., Speake, B.K., 1996. Tissue-specific differences in antioxidant distribution and susceptibility to lipid peroxidation during development of the chick embryo. Biochimica et Biophysica Acta. 1304: 1–10.
• Surai, P.F., 2000. Effect of selenium and vitamin E content of the maternal diet on the antioxidant system of the yolk and the developing chick. Brit Poult Sci. 41:235–243.
• Şahin, İ., 2005. Sağlıklı Beslenmede Ceviz. Bahçe Ceviz, 34(1): 157-162.
• Şen, S.M., 2011. Ceviz. ÜÇM Yayınları/3. 220 s., Ankara.
• Şimşek, M., Osmanoğlu, A., 2010. Mazıdağı (Mardin) Yöresindeki Doğal Cevizlerin (Juglans regia L.) Seleksiyonu. YYÜ Tar Bil Derg (YYU J Agr Sci), 20(2): 131-137.
• Ünver, H., Çelik, M., 2005. Ankara Yöresi Cevizlerinin (Juglans Regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı. Bahçe Ceviz, 34(1): 83 – 89.
• Yarılgaç, T., Balta, M.F., Oğuz, H.İ., Kazankaya, A., 2005. Muş Yöresi Cevizlerinin (Juglans Regia L.) Seleksiyonu. Bahçe Ceviz, 34(1): 109-115.
• Yiğit, A., Ertürk, Ü., Korukluoğlu, M., 2005. Fonksiyonel Bir Gıda: Ceviz. Bahçe Ceviz 34(1): 163-169.