Van Yöresinde Yetiştirilen Bazı Kayısı Çeşitlerinin Fenolik Bileşik, Tokoferol ve Yağ Asidi İçerikleri

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 4, 31 - 36, 31.12.2011

Muttalip Gündoğdu Koray Özrenk Tuncay Kan Mustafa Kenan Geçer

Öz

Bu çalışma, Van yöresinde yetiştirilen bazı standart kayısı çeşitlerinin kimyasal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Fenolik maddeler ile tokoferoller antioksidan özelliklerinden dolayı insan sağlığı açısından büyük önem arz etmektedir. Araştırmada 3 standart kayısı çeşidi (Bebeco, Sakıt, Colomer) incelenmiş olup bu çeşitlerin fenolik madde içerikleri, A vitamini ve çekirdeklerinin tokoferol içerikleri belirlenmiştir. Ayrıca kateşin, epikateşin, kaffeik asit, p-kumarik asit, ferulik asit, rutin ve klorojenik asit içerikleri de tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; kateşin miktarı 9.34-12.30 µg g-1, epikateşin miktarı 1.82-3.21 µg g-1, kaffeik asit miktarı 1.04-1.32 µg g-1, p-kumarik asit miktarı 0.56-1.26 µg g-1, ferulik asit miktarı 1.39-2.17 µg g-1, rutin miktarı 64.12-73.06 µg g-1ve klorojenik asit miktarı 3.17-4.09 µg g-1 arasında değişmiştir. A vitamini 4.61-6.60 µg g-1 arasında değişiklik gösterdiği belirlenmiştir. Tokoferol miktarlarına bakıldığında alfa tokoferol 0.011-0.015 mg g-1, gamma tokoferol miktarı 0.001-0.016 mg g-1, delta tokoferol miktarı 0.00-0.007 mg g-1 arasında değiştiği görülmüştür. Araştırmada ayrıca beta tokoferol incelenen her üç çeşitte de belirlenememiştir. Sonuç olarak bölgenin kayısı yetiştiriciliği potansiyeline vurgu yapılarak detaylı araştırmaların yapılması önerilmiştir

Anahtar Kelimeler

Kayısı, fenolik maddeler, tokoferol, A vitamini, yağ asitleri

Phenolic Compounds, Tocopherols and Fatty Acid Contents of Some Apricot Cultivars Grown in Van Vicinity

Öz

This study was performed to determine the chemical properties of some standard varieties of apricots

grown in the Van region. Recently, tocopherols and phenolic substances with anti-oxidant properties are of great

importance for human health. In this research, seeds of three standard apricot (Bebeco, Sakıt, and Colomer) varieties

were examined with respect to phenolic compounds, vitamin A and tocopherol content. In addition; catechin,

epicatechin, caffeic acid, p-coumaric acid, ferulic acid, chlorogenic acid and routine have been detected. According

to findings, catechin between 9.34 and 12.30 μg g-1, epicatechin between 1.82 and 3.21 μg g-1, caffeic acid between

1.04 and 1.32 μg g-1, p-coumaric acid content μg g-1, between 0.56 and 1.26, ferulic acid between 1.39 and 2.17 μg

g-1, routine between 64.12 and 73.06 μg g-1, and chlorogenic acid between 3.17 and 4.09 μg g-1 were determined.

Vitamin A varied from 4.61 to 6.60 mg g-1. Based on the amount of tocopherol, alpha tocopherol 0.011- 0.015 mg

g-1, the amount of gamma-tocopherol, 0.001-0.016 mg g-1, the amount of delta tocopherol 0.00-0.007 mg g-1 were

observed. The survey also examined beta-tocopherol, also not identified in all three types. As a result, more detailed

research is suggested in the region with special emphasis on the potential of growing apricots.

Anahtar Kelimeler

Apricot, phenolic substances, tocopherol, vitamin A, fatty acids

Kaynakça

• Akbulut, M., 2001. Kayısı ve Zerdali Meyvelerinde Fenolik Madde İçerikleri ve Bazı Proseslerde Görülen Değişimler Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bi- limler Enstitüsü. Konya.
• Anonim, 2010a. http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault. aspx?PageID=567#ancor. (Erişim tarihi: 18.06.2010).
• Anonim, 2010b. http://www.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. (Erişim tarihi: 14.06.2010).
• Asma, B.M., 2000. Kayısı Yetiştiriciliği. Evin ofset., Malatya, 243 s.
• AOAC, 1990. Official Methods of Analysis. 15th AOAC Internati- onal. Washington. DC.
• Balta, F., Kaya, T., Yarılgac¸ T., Kazankaya, A., Balta, M.F., Ko- yuncu, M.A., 2002. Promising apricot genetic resources from the Lake Van Region. Genetic Resources and Crop Evoluti- on 49: 409–413.
• Dragovic-Uzelac, V., Pospisil, J., Levaj, B., Delonga, K., 2005. The study of phenolic profiles of raw apricots and apples and their purees by HPLC for the evaluation of apricot nectars and jams authenticity. Food Chemistry, 91: 373-383.
• Dragovic-Uzelac, V., Levaj, B., Mrkic Bursac, D., Boras, M., 2007. The content of polyphenols and carotenoids in three apricot cultivars depending on stage of maturity and geograpical regi- on. Food Chemistry, 102,966-975.
• Femenia, A., Rosello, C., Mulet, A., Canellas, J., 1995. Chemical composition of bitter and sweet apricot kernels. J. Agric. Food Chem. 43,356-361.
• Kirazci, A., Javidipour, I., 2008. Some chemical and microbiologi- cal properties of ghee produced in Eastern Anatolia. Internati- onal Journal of Dairy Technology 61, 300-306.
• Munzuroglu, O., Karatas, F., Geckil, H., 2003. The vitamin and se- lenium contents of apricot fruit of different varieties culti- vated in different geographical region. Food Chemistry, 83, 205-212.
• Muradoğlu, F., Pehluvan, M., Gündoğdu, M., Kaya, T., 2011. Iğdır Yöresinde Yetiştirilen Bazı Kayısı (Prunus armeniaca L.) Ge- notiplerinin Fizikokimyasal Özellikleri ile Mineral İçerikleri. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 1(1): 17-22.
• Nout, M.J.R., Tuncel, G., Brimer, L., 1995. Microbial degradati- on of amygdalin of bitter apricot seeds (Prunus armeniaca L.). Int. J. Food Microbiol., 24, 407-412.
• Paydaş, S., Kaşka, N., Polat, A.A., Gübbük, H., 1992. Yeni bazı kaysı (Prunus armeniaca L.) çeşitlerinin Adana ekolojik ko- şullarına adaptasyonu üzerinde araştırmalar. Türkiye I. Ulu- sal Bahçe Bitkileri Kong. (13-16 Ekim) Cilt I: 465-471, İzmir.
• Rıu-Aumatell, M., Lopez-Tamames, L., Buxaderas, S., 2005. As- sessment of volatile composition of juices of apricot, peach and pear according to two pectolytic treatments. J. Agric Food Chem 53, 7837-7843.
• Rodriguez-Delgado, M.A., Malovana, S., Perez, J.P., Borges, T., Garcia-Montelongo, F.J., 2001. Separation pf phenolic com- pounds by high-performance liquid chromatography with ab- sorbance and fluorimetric detection. Journal of chromatog- raphy. 912, 249-257.
• Ruiz, D., Egea, J., Tomas-Barberan, F.A., Gil, M.I., 2005. Caroteno- ids from new apricot (Prunus armeniaca L.) varieties and the- ir relationship with flesh and skin color. J. Agric Food Chem. 53, (16), 6368–6374.
• Ruiz, D., Egea, J., Gil, M.I., Tomas-Barberan, F.A., 2006. Phytonut- rient content in new apricot (Prunus armeniaca L.) varieteies. Acta Hort, 717, 363-365.
• Sefer, F., Mısırlı, A., Gülcan, R., 2006. A research on phenolic and cynogenic compounds in sweet and bitter apricot kernels. Acta Hort 701, 167-169.
• Surai, P.F., 2000. Effect of selenium and vitamin E content of the maternal diet on the antioxidant system of the yolk and the de- veloping chick. Brit Poult Sci. 41, 235–243.
• Surai, P.F., Noble, R.C., Speake, B.K., 1996. Tissue-specific diffe- rences in antioxidant distribution and susceptibility to lipid pe- roxidation during development of the chick embryo. Biochi- mica et Biophysica Acta. 1304, 1–10.
• Turan, S., Topcu, A., Karabulut, İ., Vural, H., Hayaloglu, A.A., 2007. Fatty Acid, Triacylglycerol, Phytosterol, and Tocophe- rol Variations in Kernel Oil of Malatya Apricots from Turkey. J.Agric.Food Chem. 55(26): 10787-10794.
• Turan, S., Topcu, A., Karabulut, İ., Vural, H., 2008. Farklı Kayısı Çeşitlerine Ait Çekirdeklerin Yağ Asidi Bileşimi ve Tokofe- rol İçeriği. Türkiye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs, Erzurum.
• Yarılgaç, T., Kaznkaya, A., 2002. Bazı Kayısı Çeşitlerinin Van Eko- lojisindeki Adaptasyonları Üzerinde Araştırmalar. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi. 5, 131-139.
• Yiğit, D., Güleryüz, M., 2007. Zerdali ve Hasanbey Kayısı Çeşidine Ait Tohumlardaki Besin Elementi İçeriğinin WDXRF Yönte- miyle Belirlenmesi. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kong- resi. 04-07 Eylül, Erzurum. 759-762.