Atlarda Nişane

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 83 - 90, 31.03.2012

Orhan Yılmaz Mehmet Ertuğrul

Öz

Bu derlemede atların tanımlanmasında önemli bir faktör olan nişaneler hakkında ayrıntılı bilgi vermeye çalışılmıştır. Nişaneler, atın vücudunda belirli bazı beyaz bölgeler olarak tanımlanabilir. Atların birçoğunda, onların tanınmasına yarayan nişaneler vardır. Bir tay doğduğu zaman, nişane ile doğar ve bunlar ömür boyu değişmez. Bazı nişaneler tay büyüdükçe veya değişik iklim şartları altında kaldıkça hafif değişikliğe uğrayabilir. Nişanelerde beyaz kılların bulunması zorunlu olduğu halde, bu beyaz kıllı bölgenin altında pembe derinin olması şart değildir. Nişaneler alın, burun, bacak, toynak ve vücut nişaneleri olarak sınıflandırılabilir. Bunların dışında ayrıca halk tarafından kötü nişaneler olarak nitelendirilen nişaneler de bulunmaktadır. Ancak kötü nişane olarak nitelendirilen bu vücut işaretlerinin bilimsel ve mantıklı bir dayanağı bulunmamaktadır. Bunlar sadece batıl inanıştan ibarettir. Sonuç olarak, bir atın tanımlanmasında nişanelerin önemli olduğu söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Vücut rengi, vücut parçaları, fenotipik özellik, gen

Marking on Horses

Öz

This compilation is conducted to define different kinds of markings on body of horses. Markings

can be called as distinctive white areas on dark base coat colour. Most horse has markings which help to identify

the horse as a distinctive creature. When a foal is born, markings are present and they do not change its life long.

Sometimes markings seem to change slightly after it grows up or under climate change such as winter or summer

season. Markings must have white hair but skin may occasionally have pink skin or not under white hair. Markings

can be classified as forehead, muzzle, leg, hoof and body markings. Apart from those there are also some notorious

markings in public, but those notorious markings are not based on a scientific and logic reason. They are just

misbelieves. As a result markings are essential trait of a horse to be identified.

Anahtar Kelimeler

Coat colour, body parts, phenotypic trait, gene

Kaynakça

• Aalto, P., 2000. Orhun Yazıtlarındaki At İsimleri Üzerine. Türk Dili, Kasım: 453-457.
• Alarslan, E., 2009. Van İli Erçiş İlçesi Ulupamir Köyündeki Gele- neksel At Yetiştiriciliğinin Yapısal Özellikleri (Yayımlanma- mış yüksek lisans tezi)). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fa- kültesi.
• Anonim, 2011. Horse markings. en.wikipedia.org/wiki/Horse_mar- kings (Erişim: 12 Kasım 2011).
• Aral, N., 1974. Türkiye’de Yetiştirilen Hayvan Türleri, Yetiştiricilik Tarihi ve Teknolojisi (1923-1931). Türkiye Jokey Kulübü Ya- yınları. Ankara.
• Arat, S., 2011. In Vitro Conservation and Preliminary Molecular Identification of Some Turkish Domestic Animal Genetic Re- sources (Turkhaygen-I). Genetic Engineering and Biotechno- logy Institute, Gebze, Kocaeli, Turkey. http://www.turkhay- gen.gov.tr/data (Erişim: 22.12.2011)
• Batu, S., 1962. Türk Atları ve At Yetiştirme Bilgisi. A. Ü. Veteriner Fakültesi Yayınları:13. Ankara.
• Bayram, D., Öztürk, Y. ve Küçük, M. 2005. Van Yöresinde Yetiştiri- len Atlarda Fenotipik Özellikler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ve- teriner Fakültesi Dergisi, 16(1): 85-88.
• Bennett, D., Hoffman, R.S., 1999. Equus caballus. Mammalian Species 628: 1-14.
• Bilgin, O., 1995. Türk Edebiyatında Rahşiyeler. Türk Kültüründe At ve Çağdaş Atçılık Sempozyumu Kitabı. Resim Matbaacı- lık A.Ş. İstanbul.
• Boztepe, S., 2011. At Yetiştirme Ders Notları. http://www.saimboz- tepe.com/genel/23-at-yetistirme-ders-notlari.html (Erişim: 12 Kasım 2011).
• Düzgüneş, O., 1946. Atçılık (Üretme, Bakım ve Yemleme Usulleri). Ali Rıza İncealemdaroğlu Matbaası, Zonguldak.
• Emiroğlu, K., Yüksel, A., 2009. Yoldaşımız At. İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Esin, E., 1995. Türk Sanatında At. Türk Kültüründen At ve Çağ- daş Atçılık Sempozyumu (Ed. Naskali, E. G.). Resim Matba- acılık. İstanbul.
• Güleç, E., 1998. Uzunyayla Atı. Anadolu At Irklarını Yaşatma ve Geliştirme Derneği Yayınları (Elde basım). Ankara.
• Güleç, E., 2001. Cihan Şümul Atımız Hınıs Atı. Anadolu At Irkları- nı Yaşatma ve Geliştirme Derneği Yayınları (Elde basım). An- kara.
• Güleç, E., 2002. Türk At Irkları. (Elde basım), Ankara.
• Güleç, E., 2004. Türk İngiliz Ati. (Elde basım), Ankara
• Güleç, E., 2007a. Çamardı Kulası Atı. Anadolu At Irklarını Yaşatma ve Geliştirme Derneği Yayınları (Elde basım). Ankara.
• Güleç, E., 2007b. Ardahan Atı (Malakan Atı). Anadolu At Irkları- nı Yaşatma ve Geliştirme Derneği Yayınları (Elde basım). An- kara.
• Hendricks, B.L., 1995. International Encyplopedia of Horse Bre- eds. Univercity of Oklahoma Press. Norman and London, UK.
• Kırmızıbayrak, T., Aksoy, A.R., Tilki, M., Saatçi, M., 2004. Kars Yöresi Türk Yerli Atlarının Morfolojik Özelliklerinin İnce- lenmesi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 17: 69-72.
• Kutsal, A., Sandıkçıoğlu, M., 1985. Türkiye Safkan Arap Atlarında Donlar, Nişaneler ve Bunların Kalıtımı. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(1-4): 3-29.
• Sağol, G., 1995. Tarihi Şivelerde At Donları. Türk Kültüründen At ve Çağdaş Atçılık Sempozyumu (Ed. Naskali, E. G.). Resim Matbaacılık. İstanbul.
• Said, Z., 1940. Türkiye’de Atçılığın Ehemmiyeti ve Araştırma Mev- zuu. T. C. Ziraat Vekâleti Yüksek Ziraat Enstitüsü Çalışmala- rından, Sayı:62. Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Yayını. An- kara.
• Sertkaya, O., 1995. Eski Türk Kültüründe At. Türk Kültüründe At ve Çağdaş Atçılık Sempozyumu Kitabı, 11-14 Mayıs 1994. Resim Matbaacılık, İstanbul.
• Sönmez, R., 1975. At Yetiştirme (Özel Zootekni). E. Ü. Ziraat Fa- kültesi Yayınları: 141. E. Ü. Basımevi, İzmir.
• Taube, E., 1995. Altay’da Tuvaların Sözlü Edebiyatında At. Türk Kültüründen At ve Çağdaş Atçılık Sempozyumu (Ed. Naskali, E. G.). Resim Matbaacılık. İstanbul.
• Thiruvenkadan., 2008. Coat Colour Inheritance in Horse. Livestock Science, 117: 109-129.
• Türkmen, M., 1996. Türklerde Geleneksel Atlı Sporların Yapılışı, Kaynağı ve Bilinmeyen Yeni Boyutları (Yayımlanmamış dok- tora tezi). Marmara Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Yarkın, İ., 1962. Atçılık. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ya- yınları:40, Ders Kitabı:20. Ankara Üniversitesi Basımevi, An- kara.
• Yıldırım, İ.G., 2007. Atlarda Genel Vücut Yapısının Morfomet- rik Yöntemlerle İncelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Aydın.
• Yılmaz, O., Ertuğrul, M., 2011. Description of Coloured Horses Ra- ised in Turkey. Journal of Agricultural Science and Techno- logy, 3(3): 203-206.