Econometric Evaluation of Turkey’s Human Development Index

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 2, 69 - 76, 30.06.2013

Hasan Gökhan Doğan Zafer Gürler

Öz

This study aimed to analytically demonstrate the course of human development index (HDI) of Tur- key between years 1990 and 2011. The data belonging to the components making up the HDI between these years were calculated. In the study, some statistical methods such as unit root test, regression analysis and trend analysis were utilized. According to the results obtained from the study, the education index, health index and income index were on a constant increase trend. The contributions of the indexes studied to HDI were found as 0.364, 0.300 and 0.300 for education index, income index and health index respectively. Given the contribution of the sub-indexes to HDI, it was found that the HDI score and category of Turkey was on an increase trend depending on GDP rise.

Anahtar Kelimeler

Human Development Index, Education-Health-Income Indexes, Turkey

Türkiye’nin İnsani Gelişme Endeksinin Analitik Olarak Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışma, 1990-2011 yılları arasında Türkiye’nin insani gelişme endeksi (İGE) seyrini analitik olarak
ortaya koymak amacını taşır. 1990-2011 yılları arası İGE’ni oluşturan bileşenlere ait veriler hesaplanmıştır. Çalış-
mada birim kök testi, regresyon analizi ve trend analizi gibi istatistiksel yöntemlerden yararlanılmıştır. Çalışmadan
elde edilen sonuçlara göre, eğitim endeksi, sağlık endeksi ve gelir endeksi süreğen bir şekilde artış eğilimdedir.
Ele alınan endekslerin İGE’ ne katkısı; eğitim endeksinin 0.364, gelir endeksinin 0.300 ve sağlık endeksinin 0.300
birim olarak bulunmuştur. Alt endekslerin İGE’ ne katkısı göz önünde bulundurulduğunda, GSYH artışına bağlı
olarak Türkiye’nin İGE puanının ve kategorisinin yükselme trendinde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnsani Gelişme Endeksi, Eğitim-Sağlık-Gelir Endeksleri, Türkiye

Kaynakça

• Anonim, 2012. http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/ WebIcerikGosterim.aspx?Enc=83D5A6FF03C7B4FC5A7 3E5CFAD2D9676 Erişim: 11.07.2012
• Anonim, 2012. eyi.emu.edu.tr/Conference_CD/info/full%20artic- les/PT107.docx. Erişim: 19.07.2012.
• Dickey D.A., Fuller, W.A., 1979. Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Journal of the American Statistical Assocation, s. 427-431.
• Demir, S. 2006. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme Endeksi ve Türkiye Açısından Değerlendirme. DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Ankara.
• Şeker, S.,2011. Türkiye’nin İnsani Gelişme Endeksi ve Endeks Sı- ralamasının Analizi, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Durbin, J., Watson, G.S., 1951. Testing for Serial Correlation in Le- ast Square, Regression, Biometrika, 38. Günsoy, G., 2005. İnsani Gelişme Kavramı ve Sağlıklı Yasam Hak- kı. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, Zonguldak.
• Gujarati, D.N. 1999.Temel Ekonometri, (Çev. Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen), Literatür Yayınları, İstanbul.
• Karabulut, T., Kaya, N., Gürsoy, Z., 2009. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’ne Üye Ülkelerin 2006 Yılı İnsani Gelişmişlik Düzeylerinin Analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2):1- 18.
• Karasoy, D., 2008. Hacettepe Üniversitesi Aktüerya Bilimleri Bölü- mü 4. sınıf Korelasyon-Regresyon Dersi Notları. Kutlar, A., 2007. Ekonometriye Giriş. Nobel Yayınları, Ankara.
• Legendre, A.M. 1805, Nouvellesméthodeşpour la déterminationdes orbitesdescomètes. “Sur la Méthodedesmoindresquarrés”.
• Yeşim, M., 2001, “Küresel Yoksulluk ve Birleşmiş Milletler” Top- lum ve Bilim Dergisi, 89: 75-87 Yaz, İstanbul. Sevüktekin, M., Nargeleçekenler, M., 2010. Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. Nobel Yayınları. Ankara.