The Effect of Different Sowing Densities on the Yield and Some Yield Components of Chickpea (Cicer arietinum L.) under Mardin Kızıltepe Ecological Conditions

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 1, 73 - 81, 31.03.2015

Yusuf Doğan Vahdettin Çı̇ftçı̇ Bülent Ekı̇ncı̇

Öz

The aim of this work is to determine different plant densities for chickpea in Mardin Kızıltepe
conditions. Three cultivars of chickpea (Aziziye-94, ILC-482 and Diyar-95) were sown at four different sowing
densities (30, 40, 50 and 60 seeds m-2). The trial was conducted in the experimental elds of Kiziltepe Vocational
High School of Mardin Artuklu University by using split plots in randomized block design with the three replicates
in years of 2013 and 2014. Chickpea cultivars were established as main plots and plant densities were established
as split plots. Effects of sowing densities on plant height, rst pod height, number of branches, numbers of pod per
plant and numbers of seed per plant, numbers of seed per pod, 1000 grain weight, grain yield and harvest index
were investigated for three cultivars. According to the two years results; effects of varieties and sowing densities
on the yield and yield components of lentil were obtained signi cantly. While the highest grain yield per area was
obtained at the ILC-482 cultivar as 159.18 kg da-1 and 124.83 kg da-1, the lowest grain yield per area was obtained at
the Diyar-95 cultivar as 117.76 kg da-1 and 100.16 kg da-1 in years of 2013 and 2014 respectively. The most suitable
sowing density was determined with 50 seeds m-2 in Mardin Kızıltepe conditions. 

Anahtar Kelimeler

Chickpea, sowing densities, yield and yield components

Mardin Kızıltepe Ekolojik Koşullarında Farklı Bitki Sıklıklarının Nohutta (Cicer arietinum L.) Verim ve Bazı Verim Öğelerine Etkisi

Öz

Bu çalışmanın amacı Mardin Kızıltepe koşullarında nohutta farklı ekim sıklıklarını belirlemektir. Üç nohut
çeşidi (Aziziye-94, ILC-482 ve Diyar-95) dört farklı ekim sıklığında (30, 40, 50 ve 60 tohum m-2) ekilmiştir. Deneme
2013 ve 2014 yıllarında Mardin Artuklu Üniversitesi Kızıltepe Meslek Yüksekokulu deneme tarlalarında tesadüf
blokları bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çeşitler ana parsellere,
sıklıklar ise alt parsellere yerleştirilmiştir. Farklı ekim sıklıklarında ekilen üç nohut çeşidinde bitki boyu, ilk bakla
yüksekliği, ana dal sayısı, bitkide bakla sayısı ve tane sayısı, baklada tane sayısı, bin tane ağırlığı, birim alan tane
verimi, hasat indeksi ve biyolojik verim gibi özellikler incelenmiştir. İki yıllık sonuçlara göre; ekim sıklıklarının
nohut çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkisi önemli bulunmuştur. En yüksek birim alan tane verimi 2013 ve
2014 yıllarında sırasıyla 159.18 kg da-1 ve 124.83 kg da-1 ile ILC-482 çeşidinden alınırken, en düşük birim alan tane
verimi 117.76 kg da-1 ve 100.16 kg da-1 ile Diyar-95 çeşidinde alınmıştır. Mardin Kızıltepe koşullarında nohut için
en uygun ekim sıklığı 50 tohum m-2 olarak belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ekim sıklığı, nohut, verim ve verim komponentleri

Kaynakça

• Ağsakallı A, Olgun M, 1999. Erzurum şartlarında nohut ıslahı için seleksiyon kriterlerinin tespiti. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Çayır-Mera Yem bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, III: 324-329. 15-20 Kasım, Adana.
• Altınbaş M, Tanyolaç B, Sepetoğlu H, 1998. Kışlık Nohutta verim Performansı ve Tane İriliği İle İlişkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 35 (1-2-3): 73-80.
• Anlarsal AE, Yücel C, Özveren D, 1999. Çukurova koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma, Türkiye III.Tarla Bitkileri Kongresi, 3, 342-347.
• Anonim, 2013a. FaoStatistics. http://faostat.fao.org/site/567/ DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor. (05.12.2014).
• Anonim, 2013b. Tuik. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü 2013, http://www.tuik.gov.tr (08.12.2014).
• Anonim, 2014a. Mardin Meteoloroji Müdürlüğü.
• Anonim, 2014b. GAP Toprak-Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü.
• Atmaca, E., 2008, Eskişehir koşullarında bazı nohut çeşit ve hatlarında farklı ekim zamanı ve sıra arası mesafelerinin verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkisi (Doktora tezi, basılmamış). Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Bölümü Ankara.
• Bakoğlu A, 2009. Elazığ ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum l.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2009 13(1): 1-6.
• Biçer BT, 2001. Diyarbakır yöresinde toplanan bazı nohut (Cicer arietinum l.) yerel çeşitlerinde önemli bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. (Doktora tezi, basılmamış). Çukurova Üniversitesi,130 s. Adana.
• Biçer BT, Anlarsal AE, 2005. Diyarbakır yöresi nohut (Cicer arietinum l.) köy populasyonlarının tarımsal, morfolojik ve fenolojik özellikler için değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005, 9(3):1-8.
• Bıçaksız Y, 2010. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin orta Anadolu koşullarına adaptasyonu (yüksek lisans tezi, basılmamış) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Bölümü. Eskişehir.
• Bozoğlu, H. ve Özçelik, H, 2005. “Nohutta (Cicer arietinum L) bazı özelliklerin genotip x çevre interaksiyonları ve stabilitelerinin belirlenmesi. GAP IV. Tarım Kongresi, 21 23 Eylül Cilt I, 834-839, ŞANLIURFA.
• Çiftçi V, Doğan Y, Toğay N ve Karakuş M, 2004. Türkiye’de tescil edilmiş bazı nohut (cicer arientum l.) çeşitlerin Van ekolojik koşullarında verim ve bazı verim öğelerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2004 19(2): 105-110.
• Deshmukh PS, Sıngh T, Kushwaha SR, Rao LS, Turner NC, Yadav S, Kumar J, 2004. Effect of delayed planting on membrane ınjury and yield of six chickpea genotypes. 4th ınternational crop science congress India ICSC 2004 Author Gateway.
• Doğan Y, 2011. Van ekolojik koşullarında farklı bitki sıklıklarının ve ekim yöntemlerinin nohut (Cicer arietinum l.) çeşitlerinde verim ve bazı verim öğelerine etkisi (Doktora tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Van .
• Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F, 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları). Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 1021, Ders Kitabı: 295. Ankara, 381.
• Erman M, Çiftçi V, Geçit HH, 1997. Nohut (Cicer arietinum L.)’ta özellikler arası ilişkiler ve path katsayısı analizi üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 3(3), 43-46.
• Jodha NS, Subba Rao K V, 1987. Chickpea: World Importance and Distribution. In: The Chickpea (M.C. Saxena and K. B. Singh, Ed.) CAB, Oxon, p. 1-10.
• Kara G, 2003. Üç nohut çeşidinde farklı ekim yöntemlerinin verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı,( Yüksek lisans tezi, basılmamış) Ankara.
• Kulaz H, Çiftçi V, 1999. Van koşullarında bitki sıklığının nohut (Cicer arietinum l.)’ta verim ve verim öğelerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 23(3): 599-601.
• Mart D, 1993. Bazı nohut (Cicer arietinum l.) çeşitlerinde ekim sıklığının verim ve verimle ilgili karakterlere etkilerinin araştırılması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Adana, D.Baş No: 1505.
• Miccolis V N, Scavo H, 1985. The effects of plant density on some population of chickpeas. Field Crop Abstract 038-06600.
• Popelka JC, Higgins TJV, 2007. Chickpea. In: Biotechnology in Agriculture and Forestry,Transgenic Crops IV. Saxena MC 1990. Status of Chickpea in the Mediterranean Basin. CIHEAM Options Méditerranéennes-Série Séminaires-n, 9; 17-24.
• Şehrali S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller Ders Kitabı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1089, Ders Kitabı: 314, s. 435, Ankara.
• Singh KB Holly L Bejıga, G., 1991. A Catolog of Kabuli Chickpea Germplasm. ICARDA, p. 398.
• Toğay Y, Toğay N, 2001. Effect of different row space on some agronomic characters in chickpea (Cicer arietinum L.). Ankara University Faculty of Agriculture Journal of Agricultural Science 7(2):32-35.
• Toğay N, Toğay Y, Erman M, Doğan Y ve Çığ F, 2005. Kuru ve sulu koşullarda farklı bitki sıklıklarının bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğelerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 2005 11(4):417-421.
• Yaşar M 2010. Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer Arietinum L.) hat ve çeşitlerinin verim ve verim öğelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış) Adana.
• Yiğitoğlu D, 2006. Kahramanmaraş koşullarında farklı bitki sıklıklarının kışlık ve yazlık ekilen bazı nohut çeşitlerinde (Cicer arietinum L.) verim ve verim ile ilgili özelliklere etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. (Doktora tezi basılmış) Adana. 2006, Sayfa: 163.
• Yücel D, 2004. Çukurova koşullarında farklı ekim zamanları ve sıklıklarının bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve verim ile ilgili özelliklere etkisi üzerine araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi. Adana, 53.