Istranca (Yıldız) Dağları, Kırklareli / Dereköy Bölgesinde Ornitolojik Gözlemler

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 4, 2423 - 2436, 01.12.2023

Mustafa Kaya

https://doi.org/10.21597/jist.1248662

Öz

Bu araştırma, Kırklareli’ne bağlı Dereköy ve Karadere Köyü sınırları içerinde kalan ve Bulgaristan sınırında yer alan Istranca (Yıldız) Dağları’nda yapılan bu çalışmada, Istranca Dağlarının Ornitofaunasının ve Göç hareketliliğinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla bölgede Mart 2020 – Şubat 2021 tarihleri arasında aylık periyotlar halinde nokta gözlem ve hat boyu gözlem yöntemi kullanılarak 60 günlük gözlem yapılmıştır. Gözlemler sonucu 134 kuş türü tespit edilmiştir. Tespit edilen 99 türe üreme kodu verilmiştir. Tespit edilen 134 kuş türünden süzülen göçmen türlerden 22’sinin Mart 2020 – Haziran 2020 tarihleri arasında, 23’ünün ise Ağustos 2020 – Kasım 2020 tarihleri arasında araştırma sahası ve yakın çevresi üzerinden göç ettikleri tespit edilmiştir. Tespit edilen türlerde 62 tür (%46.26) yerli tür (Y), 48 tür (% 35.82) YG yaz göçmeni (YG), 14 tür (% 10.44) kış göçmeni (KG), 10 tür (% 7.46) ise transit geçen tür (T) olarak tespit edilmiştir. Kuşların statüleri IUCN, CITES, BERN, MAK’a göre değerlendirilmiştir. Tespit edilen bu kuş türlerine ait detaylı bilgiler bir tablo halinde verilmiştir. Elde edilen sonuçlar, çalışma alanının kuşlar için üreme, barınma, beslenme alanı ve önemli kuş göç yolları üzerinde olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kuş, Göç, Istranca Dağı, Kırklareli

Ornithologıcal Observations in Strandzha Mountains, Kırklareli-Dereköy

Öz

This study was performed on Strandzha (Yıldız) Mountains along Bulgarian border including the area within the borders of Dereköy and Karadere of Kırklareli province. A total of 134 bird species were recorded during 60 days observation study carried monthly from March 2020 to February 2021. Among the recorded species, 134 (73.88%) were determined to breed in the region. 22 species were observed to migrate over and near the study region between March 2020 and June 2020 and 23 species from August 2020 to November 2020. Among the recorded species, 62 (%46.26) were native, 48 (35.82%) were summer migrant, 14 (10.44%) were winter migrant, and 10 (7.46%) were transit. Detailed information about the recorded species are presented as a data table. The results showed that the study area, lying over important bird migration routes, served as an important breeding, nesting and feeding area for birds.

Anahtar Kelimeler

Bird, Migration, Strdanzha Mountains, Kırklareli

Kaynakça

• Bacak, B., Güngör, U., & Arslangündoğdu, Z. (2019). Gala Gölü Kuşları. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, I. Bölge Müdürlüğü, Edirne Şube Müdürlüğü – Edirne. ISBN: 978-605-7599-27-8. 296s.
• Bern, (2016). Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi. ttp://www.uhdigm.adalet.gov.tr/sozlesmeler/coktaraflisoz/ak/turkce/104_tur.pdf
• Bibby, C.J., Burgess, N.D., David, A., Hill, H. A., & Mustoe, S. (2000). Bird Census Techniques. Academic Press; 2nd Edition. 302s. ISBN-13 : ‎ 978-0120958313.
• Bibby, C. J. (2004). Bird diversity survey methods. Bird Ecology and Conservation: A handbook of techniques, 11.
• Birdsoftheworld (2023). Birds of the World - Cornell Lab of Ornithology. (https://birdsoftheworld.org, ulaşım tarihi 25.01.2023)
• Bruun, B., Delin, H., & Svenson, L. (1990). Der KosmosVogelführer. Die Vögel Deutschlands und Europas. Franckh’sche Verlagshandlung, W.Keller Co., Stuttgart, 1- 319s.
• Cites, (2014). The Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora Appendices I, II and III. (http://www.cites.org/eng/app/index.php Erişim tarihi: 14 Eylül 214).
• Dönmez, Y. (1968). Trakya’nın Bitki Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Yayınları No:1321, Taş Matbaası, İstanbul.
• Duman, H. (2005). İğneada Flora ve Vejetasyonu Kesin Raporu, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi (GEF-II), Ankara.
• Erciyas, K. (2014). Türkiye’deki Kuş Hareketliliği Haritaları Kitabı. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Gökçe Ofset Matbaacılık, 218s.
• Gooders, J. (1995). Larousse Field Guide to the Birds of Britain and Europe (Larousse Field Guides).
• Güngör, U. (2020). Trakya Yarımadası’nda Kışlayan Su Kuşlarının Tür Çeşitliliğinin ve Popülasyon Değişimlerinin Araştırılması. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Yüksel Lisans Tezi. 163s.
• Güngör, U., Bacak, E., & Beşkardeş, V. (2020). Short-eared Owl (Asio flammeus)’s winter diets in northwestern Turkey (Thrace).
• Hagemeyer, W., Blair, M., & Loos, W. (1997). The EBCC Atlas of European Breeding Birds: Their Distribution and Abundance (Poyser). Academic Press (October 14, 1997). 903s. ISBN-13 ‏: ‎ 978-0856610912
• Hasbenli, A. (2006). İğneada Faunası Kesin Rapor. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi, Ankara, 39 s.
• Heinzel, H., Fitter, R., & Parslow, J. (1995). Türkiye ve Avrupa’nın Kuşları. Kuzey Afrika ve Ortadoğu Dâhil. Doğal Hayatı Koruma Derneği. Pocket Guide to Birds of Britain&Europe with North Africa & the Middle East.
• Iucn, (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. (http://www.iucnredlist.org/ (04.09.2022, Avrupa ölçeğinde).
• Kaya, M., & Kurtonur, C. (1989). Bird Species (Aves) of Edirne. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 38 (3): 105-115.
• Kaya, M., & Kurtonur, C. (1994). Bird Species (Aves) of Mert and Erikli Lakes (Kırklareli-İğneada). XII. Ulusal Biyoloji Kongresi Tebliğleri, Edirne 1994. Cilt IV, 252-258.
• Kaya, M., & Kurtonur, C. (2000). The Importance of Gala Lake of Surrounds Regarding Ornitho – Fauna and Some Ecological Problems. XV.Ulusal Biyoloji Kongresi (Uluslararası Katılımlı). Çevre ve Ekoloji Seksiyonu. 5-9 Eylül 2000, Ankara.
• Kaya, M. (1998). The Importance of Mert and Erikli Lakes (Kırklareli-İğneada) Regarding Bird Fauna and Some Ecological Problems. Ekoloji Çevre Dergisi, 7(27), 15-18.
• Kaya, M. (2004a). First Record of the White-headed Duck (Oxyura leucocephala) from European Part of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences 7(6): 1076-1077.
• Kaya, M. (2004b). The Importance of Meric Delta (Edirne) Regarding to Ornithofauna and Some Ecological Problems. 1st International Eurasian Ornithology Congress, 8-11 April 2004 Antalya /Turkey.
• Kaya, M. (2010). Yıldız Dağları Biyosfer Projesi. Fauna Başlangıç Raporu. (European Union Support /125289/D/SER/TR).
• Kaya, M. (2012). İğneada Longoz Ormanları (Yıldız Dağları) Milli Parkı’nda Ornitolojik Gözlemler. 21.Ulusal Biyoloji Kongresi, 03-07 Eylül 2012, Ege Üniv. İzmir, Türkiye
• Kaya, M. (2015). İğneada longoz Ormanları ve Çevresinin Kuşları. Trakya University Journal of Natural Sciences. 16(1), 31-43
• Kaya, M. (2016). A Research on Birds of Süloğlu Dam Lake and Environment (Edirne). Trakya University Journal of Natural Sciences. Cilt 16, Sayı 1, 1 - 7,
• Kaya, M., Yurtsever, S., & Kurtonur, C. (1999). Trakya Ornito-Faunası Üzerine Araştırmalar I. Turkish Journal of Zoology. 23. 781-790.
• Kaya, M., Yurtsever, S., & Kurtonur, C. (1999). Investigations on the Ornitho-Fauna of Turkish Thrace I. Turkish Journal of Zoology, 23(7), 781-790.
• Kızılocak, D. H. (2017). Ganos Dağı (Tekirdağ) Kuş Faunasının Araştırılması. (Master's Thesis, Namık Kemal Üniversitesi).
• Kirwan, G.M., Boyla, K.A., Castell, P., Demirci, B., Özen, M., Welch, H., & Marlow, T. (2008). The birds of Turkey: a study of the distribution, taxonomy and breeding of Turkish Birds, Christopher Helm, London, 512 pp.
• Kumerloeve, H. (1970). Zur Kenntnis der Avifauna Kleinasiens und der europäischen Türkei. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası Seri B, 35(3-4), 85-160.
• Makk, (2022). 2022-2023 Av Dönemi "Merkez Av Komisyonu" Kararı. Orman ve Su İşleri Bakanlığının 17.05.2022 tarih ve 21 no’lu kararı.
• Özhatay, F. N., Kültür, Ş., & Gürdal, B. H. (2011). Check-list of Additional Taxa to The Supplement Flora of Turkey V. Turk J. Bot. 35, 589-624.
• Özhatay, N., Byfield, A., & Atay, S. (2005). Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı, WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) yayını, İstanbul, 88 s.
• Özkan, K. (2010). Yıldız Dağları’nda Kuş Çeşitliliği ve Dağılımı. AGRER-Agriconsulting-Agrin, Çevre ve Orman Bakanlığı (Ankara). Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Rapor Serisi No.6. 64 s.
• Simenov, S. D., Micev, T. M., & Nankiniv, D. N. (1990). Fauna Bulgarica. 20. Aves. Part 1. In Aedibus Academiae Scientiarum Bulgarica. Sofia 350 pp.
• Sözen, M., & Karataş, A. (2010). Yıldız Dağları’nın Faunası (YMBP). AGRER-Agriconsulting-Agrin Çevre ve Orman Bakanlığı (Ankara). Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Rapor Serisi No.4, 147 s.
• Sözen, M., Erturhan, M., Boyla, K. A., Tozsin, T., ve Soydaş, M. (2015). Zonguldak kuşları. OSB.
• Sutherland, W. J. (2006). Ecological Census Techniques. Cambridge University Press. 446s. ISBN: 978-0521606363.
• Şekercioğlu, Ç. H., Anderson, S., Akçay, E., Bilgin, R., Can, Ö. E., Semiz, G., ... & Dalfes, H. N. (2011). Turkey’s Globally İmportant Biodiversity in Crisis. Biological Conservation, 144(12), 2752-2769.
• Şirin, D., & Kızılocak, D. H. (2016). A Research on Birds of Ganos Mountaın in Tekirdag. Tabiat ve İnsan (Nature and Man). 18-25.
• Trakuş, (2022). Türkiye’nin Kuşları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İstanbul. 413 sayfa. 3.Basım. ISBN: 978-625-405-476-1.
• Udgp, (2004). Gala Gölü Milli Parkı, Analitik Etüt Raporu. 561 sayfa. Doğa Koru ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Urban, (2014). Kırklareli İlinin Karasal ve İç Su Ekosistemleri Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme İşi Sonuç Raporu. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü I. Bölge Müdürlüğü / Kırklareli Şube Müdürlüğü. 663 sayfa. Kırklareli.
• Uysal, İ. (2016). Gelibolu Yarımadası’ndaki (Çanakkale-Türkiye) Kuş Göç Rotaları’nın İncelenmesi ve Rüzgar Enerji Santralleri’nin (Res) Kuş Popülasyonları Üzerine Etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 215s.
• Yarar, M., &e Magnin, G. (1997). Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları. DHKD Yayınları, İstanbul, 313 s.
• Ymbp, (2010). Diversity and distribution of birds in the Yildiz Mountains. Report prepared on behalf of AGRER-Agriconsulting-AGRIN by Korhan Özkan for the Ministry of Environment and Forestry, Ankara. Yildiz Mountains Biosphere Project Report Series No.6.
• Zal, N. (2006). Aşağı Meriç Taşkın Ovası’nın Biyosfer Rezervi Olarak Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, yayınlanmamış doktora tezi,173s.