Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Alyssum sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 1177 - 1185, 01.09.2024
https://doi.org/10.21597/jist.1448296

Öz

Bu çalışmada, Trakya Bölgesinde yetişen Alyssum sibiricum Willd. bitkisinin ham ekstrelerinde antioksidan aktivitesi incelenmiş ve hekzan ekstresinin kimyasal içeriği GC-MS ile belirlenmiştir. Bu amaçla; Alyssum sibiricum sırasıyla hekzan, kloroform, etil asetat ve metanol ile ekstrakte edilmiş ve bu ekstrelerde antioksidan aktivite; DPPH, ABTS, β-Karoten-linoleik asit renk giderim aktivitesi ve CUPRAC yöntemleri kullanılarak araştırılmıştır. Antioksidan aktivite sonuçlarına göre; tüm yöntemlerde, en yüksek antioksidan aktiviteyi metanol ekstresi göstermiştir. A. sibiricum bitkisinin hekzan ekstresinin GC-MS sonuçlarına göre, 41 bileşik tespit edilmiştir. Bu bileşikler arasında; n-Dokosan (%23.24), palmitik asit (%15.02), laurik asit (%7.67) ve 1-hekzadekanol (%5.82), hekzan ekstresinin temel bileşiklerini oluşturmuştur.

Kaynakça

  • Albayrak, S., Sağdıç, O. & Aksoy, A. (2010). Bitkisel ürünlerin ve gıdaların antioksidan kapasitelerinin belirlenmesinde kullanılan yöntemler. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 26(4), 401-409.
  • Al-Shehbaze, I., & Beilstein, M. A. (2006). Systematic and phylogeny of the Brassicaceae (Cruciferae): an overwiew. Plant Systematic and Evolution, 56, 89-120.
  • Altan Şallı, G., Erdem, T. L., Ünlü, Ö., Demirci, M., Egil, E., Katiboğlu, A. B. & Özdal Zincir, Ö. (2021). Klorheksidin, flukonazol, laurik asit ve hindistan cevizi yağının Kandida türleri üzerindeki antimikrobiyal etkinliğinin değerlendirilmesi: In vitro çalışma. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 31(3), 331-336.
  • Apak, R., Güçlü, K., Özyürek, M. & Karademir, S. E. (2004). Novel total antioxidant capacity index for dietary polyphenols and vitamin C and E, using their cupric ion reducing capability in the presence of neocuproine: CUPRAC Method. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52, 7970-7981.
  • Ayaz, E. (2021). Türkiye’de Yetişen campanula ıyrata Lam. subsp. lyrata’nın enzim inhibe edici etkilerinin ve antioksidan aktivitelerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 100-108.
  • Aydın Kurç, M., Orak, H. H., Gülen, D., Caliskan, H., Argon, M. & Sabudak, T. (2023). Antimicrobial and antioxidant efficacy of the lipophilic extract of cirsium vulgare. Molecules, 28, 7177.
  • Bayaz, M. (2014). Esansiyel yağlar: Antimikrobiyal, antioksidan ve antimutajenik aktiviteleri. Akademik Gıda, 12, 45-53.
  • Blois, M.S. (1958). Antioxidant determinations by the use of a stable free radical. Nature, 181, 1199-1200.
  • Çakmakçı, S. & Tahmas-Kahyaoğlu, D. (2012). Yağ asitlerinin sağlık ve beslenme üzerine etkilerine genel bir bakış. Akademik Gıda, 10(1), 103-113.
  • Çelik, S. & Yılmaz, Ö. (1996). Defne (Laurus nobilis L.) yaprak ve meyvesinin yağ asitleri bileşimi. Gıda, 21(3), 165-167.
  • Eren, Y., Akyıl, D. & Çalık, İ. (2017). Alyssum virgatum Nyar. su ekstrelerinin sitotoksik ve antisitotoksik özellikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3), 57-64.
  • Golkar, P. & Fotoohi, A. (2019). Assessment of Essential Oils from Different Iranian Species of Alyssum. Chemistry of Natural Compounds, 55(5), 953-955.
  • Gökşen, G. & Gümüş, P. (2021). The future trend natural preservatives in the food system: essential oils. European Journal of Science and Technology, Special Issue 28, 440-443.
  • Güngör, M. E. (2013). Ege lokman şifalı bitkiler ansiklopedisi-A. Sertan Yayınları, Bursa, Türkiye.
  • Hammer, K. A., Carson, C. F. & Riley, T. V. (1999). Antimicrobial activity of essential oils and other plant extracts. Journal of Applied Microbiology, 86(6): 985–990.
  • Iyer, S., Millar, T., Clemens, S., Zachgo, S., Giblin, M., Taylor, D. M. & Kunts, L. (1998). Characterization of CUTI, a cuticular wax-specific condensing enzyme of Arabidopsis thaliana. Sanchez, J., Cerda-Olmedo, E., Martinez-Force, E. (Ed.). Advances in Plant Lipid Research (pp.87). Secretarido de publicaciones Universidad de Sevilla, Sevile.
  • Jayaprakasha, G. K., Negi, P. S. & Sakariah, K. K. (2002). Evaluation of antioxidant activities and antimutagenicity of turmeric oil: A byproduct from curcumin production. Zeitschrift Fur Naturforschung C-A Journal of Biosciences, 57(9-10): 828-835.
  • Khatua, S., Ghosh, S. & Acharya, K. (2017). Simplified Methods for Microtiter Based Analysis of in vitro Antioxidant Activity. Asian Journal of Pharmaceutics, 11(2): 327-335.
  • Lanzon, A., Albi, T., Cert, A. & Gracian, J. (1994) The hydrocarbon fraction of virgin olive oil and changes resulting from refining. Journal of the American Oil Chemists' Society, 71: 285–291.
  • Lee, K. G. & Shibamoto, T. (2002). Determination of antioxidant potential of volatile extracts isolated from various herbs and spices. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50(17): 4947-4952.
  • Lemraski, E.G. & Valdbeigi, T. (2018). Evaluation of in vitro antimicrobial, antidiabetic and antioxidant potential of Alyssum homalocarpum and green synthesis of the silver nanoparticles. Journal of Medicinal Plants and By-products, 1, 1-8.
  • Li, Y., Kong, Y., Zhang, Z., Yin, Y., Liu, B., Lv, G., & Wang, X. (2014). Phylogeny and Biogeography of Alyssum (Brassicaceae) Based on Nuclear Ribosomal ITS DNA Sequences. Journal of Genetics, 93(2), 313-323. https://doi.org/10.1007/s12041-014-0362-3
  • Mart, S. (2006). Bahçe ve Hasanbeyli (Osmaniye) halkının kullandığı doğal bitkilerin etnobotanik yönden araştırılması (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji ABD, Adana, Türkiye.
  • McGill, A. S., Moffat, C. F., Mavkie, P. R. & Cruickshank, P. (1993). The composition and concentration of n-alkanes in retail samples of edible oils. Journal of the Science of Food and Agriculture, 61, 357–362.
  • Miller, H. E. (1971). A simplified method for the evaluation of antioxidants. Journal of the American Oil Chemists Society, 48, 91.
  • Orhan, I., Deliorman-Orhan, D. & Ozcelik, B. (2009). Antiviral activity and cytotoxixity of the lipophilic extracts of various edible plantsand their fatty acids. Food Chemistry, 115, 701-705.
  • Özay, C. (2015). Ege Bölgesi’ndeki Bazı Alyssum L. Taksonlarının Biyolojik Aktivitelerinin İncelenmesi ve Aktif Bileşenlerinin Karakterizasyonu (Doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji ABD, Denizli, Türkiye.
  • Raimondo, F. M. & Lentini, F. (1990). Indagini etnobotaniche in Sicilia. I. Le piante della flora locale nella tradizione popolare delle Madonie (Palermo). Naturalista siciliano (Palermo), 4, 77-99.
  • Re, R., Pellegrini, N., Proteggente, A., Pannala, A., Yang, M. & Rice-Evans, C. (1999). Antioxidant activity applying an improved ABTS radical cation decolorization assay. Free Radical Biology and Medicine, 26, 1231-1237.
  • Saber Amoli, S., Kalirad, A., & Rahmani, Q. (2000). Presentation of special medicinal plants with interesting properties from province Kerman. Tehran 1st International Congress on Traditional Medicine and Materia Medica (Abstract Book), Tehran, Iran.
  • Savo, V., Giulia, C., Maria, G. P. & David, R. (2011). Folk phytotherapy of the Amalfi Coast (Campania, Southern Italy). Journal of Ethnopharmacology, 135(2), 376-92.
  • Sezen, S., Özer, S. & Çınar F. (2021). Turunç (Citrus aurantium L.) yaprak ve meyve kabuğu uçucu yağlarının kimyasal bileşenleri, antioksidan ve antibakteriyel etkinlikleri. Mediterranean Fisheries and Aquaculture Research, 4(3): 58-73.
  • Souri, E., Amin, G., Farsam, H., & Barazandeh Tehrani, M. (2008). Screening of antioxidant activity and phenolic content of 24 medicinal plant extracts. DARU Journal of Pharmaceutical Sciences, 16(2), 83-87.
  • Thayumanavan, B. & Sadasivam, S. (2003) Terpenoids. Molecular host plant resistance to pests. New York: CRC Press.
  • Tozyılmaz, V., Ceylan, Y., & Bülbül, A. S. (2021). Determination of Antimicrobial, Antioxidant and Antibiofilm Activity of Some Alyssum L. Species in Anatolian Flora. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 24(4), 715-724.
  • Vardar-Ünlü, G., Candan, F., Sökmen, A., Daferera, D., Polissiou, M., Sokmen, M., Donmez, E. & Tepe, B. (2003). Antimicrobial and antioxidant activity of the essential oil and methanol extracts of Thymus pectinatus fisch. et mey. var. pectinatus (Lamiaceae). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 51(1): 63–67.
  • Yanishlieva, N. V. & Marinova, E. M. (2001) Stabilization of edible oils by natural antioxidants. European Journal of Lipid Science and Technology, 103: 732–767.

GC-MS Analysis and Determination of Antioxidant Activity Alyssum sibiricum Willd. Plant

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 1177 - 1185, 01.09.2024
https://doi.org/10.21597/jist.1448296

Öz

The antioxidant activity of all organic extracts of Alyssum sibiricum Willd. growing in Trakya Region was investigated and the chemical content of hexane extract was identified by GC-MS this study. For this purpose, Alyssum sibiricum was extracted with hexane, chloroform, ethyl acetate and methanol successively. The antioxidant activity of the extracts was investigated using DPPH, ABTS, β-Carotene-linoleic acid decolorization activity and CUPRAC methods. Methanolic extract showed the highest antioxidant activity in all methods. According to the GC-MS results of A. sibiricum plant, 41 components were detected. n-Docosan (23.24%), palmitic acid (15.02%), lauric acid (7.67%) and 1-hexadecanol (5.82%) were identified as the major components. It is anticipated that this study will provide insights that will inform future research on the isolation of antioxidant compounds and the elucidation of their structures.

Kaynakça

  • Albayrak, S., Sağdıç, O. & Aksoy, A. (2010). Bitkisel ürünlerin ve gıdaların antioksidan kapasitelerinin belirlenmesinde kullanılan yöntemler. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 26(4), 401-409.
  • Al-Shehbaze, I., & Beilstein, M. A. (2006). Systematic and phylogeny of the Brassicaceae (Cruciferae): an overwiew. Plant Systematic and Evolution, 56, 89-120.
  • Altan Şallı, G., Erdem, T. L., Ünlü, Ö., Demirci, M., Egil, E., Katiboğlu, A. B. & Özdal Zincir, Ö. (2021). Klorheksidin, flukonazol, laurik asit ve hindistan cevizi yağının Kandida türleri üzerindeki antimikrobiyal etkinliğinin değerlendirilmesi: In vitro çalışma. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 31(3), 331-336.
  • Apak, R., Güçlü, K., Özyürek, M. & Karademir, S. E. (2004). Novel total antioxidant capacity index for dietary polyphenols and vitamin C and E, using their cupric ion reducing capability in the presence of neocuproine: CUPRAC Method. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52, 7970-7981.
  • Ayaz, E. (2021). Türkiye’de Yetişen campanula ıyrata Lam. subsp. lyrata’nın enzim inhibe edici etkilerinin ve antioksidan aktivitelerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 100-108.
  • Aydın Kurç, M., Orak, H. H., Gülen, D., Caliskan, H., Argon, M. & Sabudak, T. (2023). Antimicrobial and antioxidant efficacy of the lipophilic extract of cirsium vulgare. Molecules, 28, 7177.
  • Bayaz, M. (2014). Esansiyel yağlar: Antimikrobiyal, antioksidan ve antimutajenik aktiviteleri. Akademik Gıda, 12, 45-53.
  • Blois, M.S. (1958). Antioxidant determinations by the use of a stable free radical. Nature, 181, 1199-1200.
  • Çakmakçı, S. & Tahmas-Kahyaoğlu, D. (2012). Yağ asitlerinin sağlık ve beslenme üzerine etkilerine genel bir bakış. Akademik Gıda, 10(1), 103-113.
  • Çelik, S. & Yılmaz, Ö. (1996). Defne (Laurus nobilis L.) yaprak ve meyvesinin yağ asitleri bileşimi. Gıda, 21(3), 165-167.
  • Eren, Y., Akyıl, D. & Çalık, İ. (2017). Alyssum virgatum Nyar. su ekstrelerinin sitotoksik ve antisitotoksik özellikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3), 57-64.
  • Golkar, P. & Fotoohi, A. (2019). Assessment of Essential Oils from Different Iranian Species of Alyssum. Chemistry of Natural Compounds, 55(5), 953-955.
  • Gökşen, G. & Gümüş, P. (2021). The future trend natural preservatives in the food system: essential oils. European Journal of Science and Technology, Special Issue 28, 440-443.
  • Güngör, M. E. (2013). Ege lokman şifalı bitkiler ansiklopedisi-A. Sertan Yayınları, Bursa, Türkiye.
  • Hammer, K. A., Carson, C. F. & Riley, T. V. (1999). Antimicrobial activity of essential oils and other plant extracts. Journal of Applied Microbiology, 86(6): 985–990.
  • Iyer, S., Millar, T., Clemens, S., Zachgo, S., Giblin, M., Taylor, D. M. & Kunts, L. (1998). Characterization of CUTI, a cuticular wax-specific condensing enzyme of Arabidopsis thaliana. Sanchez, J., Cerda-Olmedo, E., Martinez-Force, E. (Ed.). Advances in Plant Lipid Research (pp.87). Secretarido de publicaciones Universidad de Sevilla, Sevile.
  • Jayaprakasha, G. K., Negi, P. S. & Sakariah, K. K. (2002). Evaluation of antioxidant activities and antimutagenicity of turmeric oil: A byproduct from curcumin production. Zeitschrift Fur Naturforschung C-A Journal of Biosciences, 57(9-10): 828-835.
  • Khatua, S., Ghosh, S. & Acharya, K. (2017). Simplified Methods for Microtiter Based Analysis of in vitro Antioxidant Activity. Asian Journal of Pharmaceutics, 11(2): 327-335.
  • Lanzon, A., Albi, T., Cert, A. & Gracian, J. (1994) The hydrocarbon fraction of virgin olive oil and changes resulting from refining. Journal of the American Oil Chemists' Society, 71: 285–291.
  • Lee, K. G. & Shibamoto, T. (2002). Determination of antioxidant potential of volatile extracts isolated from various herbs and spices. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50(17): 4947-4952.
  • Lemraski, E.G. & Valdbeigi, T. (2018). Evaluation of in vitro antimicrobial, antidiabetic and antioxidant potential of Alyssum homalocarpum and green synthesis of the silver nanoparticles. Journal of Medicinal Plants and By-products, 1, 1-8.
  • Li, Y., Kong, Y., Zhang, Z., Yin, Y., Liu, B., Lv, G., & Wang, X. (2014). Phylogeny and Biogeography of Alyssum (Brassicaceae) Based on Nuclear Ribosomal ITS DNA Sequences. Journal of Genetics, 93(2), 313-323. https://doi.org/10.1007/s12041-014-0362-3
  • Mart, S. (2006). Bahçe ve Hasanbeyli (Osmaniye) halkının kullandığı doğal bitkilerin etnobotanik yönden araştırılması (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji ABD, Adana, Türkiye.
  • McGill, A. S., Moffat, C. F., Mavkie, P. R. & Cruickshank, P. (1993). The composition and concentration of n-alkanes in retail samples of edible oils. Journal of the Science of Food and Agriculture, 61, 357–362.
  • Miller, H. E. (1971). A simplified method for the evaluation of antioxidants. Journal of the American Oil Chemists Society, 48, 91.
  • Orhan, I., Deliorman-Orhan, D. & Ozcelik, B. (2009). Antiviral activity and cytotoxixity of the lipophilic extracts of various edible plantsand their fatty acids. Food Chemistry, 115, 701-705.
  • Özay, C. (2015). Ege Bölgesi’ndeki Bazı Alyssum L. Taksonlarının Biyolojik Aktivitelerinin İncelenmesi ve Aktif Bileşenlerinin Karakterizasyonu (Doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji ABD, Denizli, Türkiye.
  • Raimondo, F. M. & Lentini, F. (1990). Indagini etnobotaniche in Sicilia. I. Le piante della flora locale nella tradizione popolare delle Madonie (Palermo). Naturalista siciliano (Palermo), 4, 77-99.
  • Re, R., Pellegrini, N., Proteggente, A., Pannala, A., Yang, M. & Rice-Evans, C. (1999). Antioxidant activity applying an improved ABTS radical cation decolorization assay. Free Radical Biology and Medicine, 26, 1231-1237.
  • Saber Amoli, S., Kalirad, A., & Rahmani, Q. (2000). Presentation of special medicinal plants with interesting properties from province Kerman. Tehran 1st International Congress on Traditional Medicine and Materia Medica (Abstract Book), Tehran, Iran.
  • Savo, V., Giulia, C., Maria, G. P. & David, R. (2011). Folk phytotherapy of the Amalfi Coast (Campania, Southern Italy). Journal of Ethnopharmacology, 135(2), 376-92.
  • Sezen, S., Özer, S. & Çınar F. (2021). Turunç (Citrus aurantium L.) yaprak ve meyve kabuğu uçucu yağlarının kimyasal bileşenleri, antioksidan ve antibakteriyel etkinlikleri. Mediterranean Fisheries and Aquaculture Research, 4(3): 58-73.
  • Souri, E., Amin, G., Farsam, H., & Barazandeh Tehrani, M. (2008). Screening of antioxidant activity and phenolic content of 24 medicinal plant extracts. DARU Journal of Pharmaceutical Sciences, 16(2), 83-87.
  • Thayumanavan, B. & Sadasivam, S. (2003) Terpenoids. Molecular host plant resistance to pests. New York: CRC Press.
  • Tozyılmaz, V., Ceylan, Y., & Bülbül, A. S. (2021). Determination of Antimicrobial, Antioxidant and Antibiofilm Activity of Some Alyssum L. Species in Anatolian Flora. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 24(4), 715-724.
  • Vardar-Ünlü, G., Candan, F., Sökmen, A., Daferera, D., Polissiou, M., Sokmen, M., Donmez, E. & Tepe, B. (2003). Antimicrobial and antioxidant activity of the essential oil and methanol extracts of Thymus pectinatus fisch. et mey. var. pectinatus (Lamiaceae). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 51(1): 63–67.
  • Yanishlieva, N. V. & Marinova, E. M. (2001) Stabilization of edible oils by natural antioxidants. European Journal of Lipid Science and Technology, 103: 732–767.
Toplam 37 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Doğal Ürünler ve Biyoaktif Bileşikler
Bölüm Kimya / Chemistry
Yazarlar

Merve Argon 0000-0001-8108-5509

Hilmican Çalışkan 0000-0001-6356-0898

Cansel Cakır 0000-0002-6175-9008

Mehmet Öztürk 0000-0001-8932-4535

Temine Şabudak 0000-0003-4384-4265

Erken Görünüm Tarihi 27 Ağustos 2024
Yayımlanma Tarihi 1 Eylül 2024
Gönderilme Tarihi 9 Mart 2024
Kabul Tarihi 9 Ağustos 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 14 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Argon, M., Çalışkan, H., Cakır, C., Öztürk, M., vd. (2024). Alyssum sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini. Journal of the Institute of Science and Technology, 14(3), 1177-1185. https://doi.org/10.21597/jist.1448296
AMA Argon M, Çalışkan H, Cakır C, Öztürk M, Şabudak T. Alyssum sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini. Iğdır Üniv. Fen Bil Enst. Der. Eylül 2024;14(3):1177-1185. doi:10.21597/jist.1448296
Chicago Argon, Merve, Hilmican Çalışkan, Cansel Cakır, Mehmet Öztürk, ve Temine Şabudak. “Alyssum Sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi Ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini”. Journal of the Institute of Science and Technology 14, sy. 3 (Eylül 2024): 1177-85. https://doi.org/10.21597/jist.1448296.
EndNote Argon M, Çalışkan H, Cakır C, Öztürk M, Şabudak T (01 Eylül 2024) Alyssum sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini. Journal of the Institute of Science and Technology 14 3 1177–1185.
IEEE M. Argon, H. Çalışkan, C. Cakır, M. Öztürk, ve T. Şabudak, “Alyssum sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini”, Iğdır Üniv. Fen Bil Enst. Der., c. 14, sy. 3, ss. 1177–1185, 2024, doi: 10.21597/jist.1448296.
ISNAD Argon, Merve vd. “Alyssum Sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi Ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini”. Journal of the Institute of Science and Technology 14/3 (Eylül 2024), 1177-1185. https://doi.org/10.21597/jist.1448296.
JAMA Argon M, Çalışkan H, Cakır C, Öztürk M, Şabudak T. Alyssum sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini. Iğdır Üniv. Fen Bil Enst. Der. 2024;14:1177–1185.
MLA Argon, Merve vd. “Alyssum Sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi Ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini”. Journal of the Institute of Science and Technology, c. 14, sy. 3, 2024, ss. 1177-85, doi:10.21597/jist.1448296.
Vancouver Argon M, Çalışkan H, Cakır C, Öztürk M, Şabudak T. Alyssum sibiricum Willd. Bitkisinin GC-MS Analizi ve Antioksidan Aktivitesinin Tayini. Iğdır Üniv. Fen Bil Enst. Der. 2024;14(3):1177-85.