Examination of Numerical Changes in Goat and Buffalo Population in TRB1 Region with Cluster Analysis

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 364 - 371, 01.03.2025

Murat Çimen , Alper Güven

https://doi.org/10.21597/jist.1525746

Öz

Bu çalışmada TRB1 bölgesinde keçi ve manda yetiştiriciliği alanında hayvan sayısı değişimlerinin belirlenmesinde kümeleme analizi kullanımının etkinliği test edilmiştir. Araştırmada kullanılan keçi ve manda sayıları TÜİK'in 2004-2023 yılları arasında tuttuğu kayıtlardan elde edilmiştir. Kümeleme analizi sonuçlarına göre 2004-2023 yılları arasında Elazığ ve Bingöl illerindeki manda sayılarının Malatya ve Tunceli illerine göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Belirtilen yıllara göre keçi sayısı bakımından Bingöl ili diğer illere göre yüksek bulunurken, en düşük değerlerin Malatya ilinde olduğu tespit edilmiştir. Yıllara göre analiz yapıldığında TRB1 bölgesi illerinin 2004-2006 yıllarına ait manda sayıları sonraki yıllardan daha yüksek bulunmuştur. Diğer ifadeyle manda sayılarının 2007 yılından itibaren TRB1 bölgesinde azalmakta olduğu anlaşılmaktadır. TRB1 bölgesinde 2012-2023 yılları arası keçi sayıları 2004-2011 yıllarından yüksek bulunmuştur. Buna göre 2012 yılından sonra günümüze kadar geçen dönemde TRB1 bölgesinde keçi sayılarında artış olduğu söylenebilir. TRB1 bölgesinde manda ve keçi sayıları bakımından illere ve yıllara göre görülen farklılıklar dikkate alınarak uygun düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada iller ve yıllara göre hayvan sayılarındaki farklılıkların belirlenmesinde kümeleme analizinin başarılı bir şekilde kullanılabildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Keçi, manda, TRB1 bölgesi, kümeleme analizi

Examination of Numerical Changes in Goat and Buffalo Population in TRB1 Region with Cluster Analysis

Öz

In this study, the effectiveness of using cluster analysis in determining the changes in the number of animals in the field of goat and buffalo breeding in the TRB1 region was tested. The numbers of goats and buffalos used in the research were obtained from the records kept by TÜİK between 2004 and 2023. According to the cluster analysis results, the numbers of buffalos in Elazığ and Bingöl provinces was found to be higher than Malatya and Tunceli provinces between 2004 and 2023. According to the specified years, while Bingöl province was found to be higher than other provinces in terms of the numbers of goats, it was determined that Malatya province had the lowest values. When analyzed by year, the numbers of buffalos in the provinces of the TRB1 region for the years 2004-2006 was found to be higher than the following years. In other words, it is understood that the numbers of buffalos has been decreasing in the TRB1 region since 2007. In the TRB1 region, goat numbers between 2012-2023 were found to be higher than those between 2004-2011. Accordingly, it can be said that there has been an increase in the number of goats in the TRB1 region since 2012. In the TRB1 region, appropriate regulations need to be made, taking into account the differences between provinces and years in terms of the numbers of buffalos and goats. In this study, it was seen that cluster analysis could be used successfully in determining the differences in animal numbers according to provinces and years.

Anahtar Kelimeler

goat, buffalo, clustering analysis, TRB1 region

Kaynakça

• Anonymous, (2007). TR9 Doğu Karadeniz Bölgesi Tarım Mastır Planı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
• Box, G.E.P., Hunter, J.S. & Hunter, W.G. (2005). Statistics for Experimenters. Design, Innovation, and Discovery. Second Edition. Wiley Interscience. A John Wiley & Sons, Inc., Publication. ISBN-13 978-0471-71813-0.
• Can, M.F. (2023). A cluster analysis on the potential of livestock farming: Türkiye in a global context. Tropical Animal Health and Production, 55(5), 338-350. DOI:10.1007/s11250-023-03761-7.
• Christian, H., Meila, M., Murtagh, M. & Rocci, R. (2016). Handbook of Cluster Analysis. Taylor and Francis Group. CRC Press. ISBN: 13:978-1-4665-5189-3.
• Ergün, O.F. and Bayram, B. (2021). Türkiye’de hayvancılık sektöründe yaşanan değişimler. Journal of Bahri Dagdas Animal Research, 10(2), 158-175.
• Field, A. (2017). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. Sage Publications. ISBN: 9781526422965,1526422964. Pp.1104.
• Hinton, P.R., Brownlow, C., McMurray, I. & Cozens, B. (2004). SPSS Explained. ISBN: 0-233-64259-7. New York, NY 10016, USA.
• Hocquette, J.F. & Gigli, S. (2005). The challenge of quality. In: Hocquette JF, Gigli S (Eds). Indicators of Milk and Beef Quality. EAAP Publication no 112, Wageningen Academic Publishers. Wageningen, Netherlands, pp. 13-22.
• Kandemir, Ç. and Taşkın, T. (2022). Türkiye’de koyun ırklarının mevcut durumu ve geleceği: Karadeniz Bölgesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 27(1), 101-112.
• Kaps, M. & Lamberson, W.R. (2004). Biostatistics for Animal Science. CABI Publishing. ISBN 0 85199 820 8, UK.
• Kaymakçı, M. and Taşkın, T. (2008). Türkiye koyunculuğunda melezleme çalışmaları. Hayvansal Üretim, 49(2), 43-51.
• Keskin, G. (2022). Türkiye’de hayvancılığın sürdürülebilirliğine ilişkin makro verilerin analizi. Hayvan Bilimi ve Ürünleri Dergisi, 5(2), 81-94.
• Leech, N.L., Barrett, K.C. & Morgan, G.A. (2005). SPSS for Intermediate Statistics: Use and Preparation. Second Ed. Lawrence Erlbaum Associates, Inc. ISBN: 0-8058-4790-1.
• Ntoumanis, N.A. (2005). Step-by-Step Guide to SPSS for Sport and Exercise Studies. Published in the USA and Canada by Routledge Inc. ISBN: 0-415-24978-3. (Print Edition) 29 West 35th Street, New York, NY 10001.
• Romesburg, H.C. (1984). Cluster Analysis for Researchers. Lifetime Learning Publications. 10 Davis Drive Belmont, California, 94002. ISBN: 978-0534032487, Pp. 334.
• Saunders, M. & Lewis, P. (2009). Thornhill, A. Research Methods for Business Students. Fifth Edition. ISBN: 978-0-273-71686-0, England.
• Semerci, A. and Çelik, A.D. (2016). Türkiye’de küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin genel durumu. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2), 182-196.
• Şahin, A., Ulutaş, Z., Yıldırım, A., Şirin, E. and Aksoy, Y. (2011). Türkiye hayvancılığı. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2), 159-169.
• TUIK, (2024). Türkiye İstatistik Kurumu. 2002-2024 Yılları Arası Küçükbaş Hayvancılık Verileri. Ankara. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 (Date Accessed: 30.06.2024).
• Vural, H. and Fidan, H. (2007). Türkiye'de hayvansal üretim ve hayvancılık işletmelerinin özellikleri. Tarım Ekonomisi Dergisi, 13(2), 49-59.