Bu çalışma, hava kargo operasyonlarında yükleme uzmanlarının kararlarıyla etkilenen sürdürülebilirlik odaklı faktörleri değerlendirmeyi ve önceliklendirmeyi amaçlamakta, özellikle operasyonel performansın ve çevresel sonuçların optimize edilmesine odaklanmaktadır. Hibrit bulanık çok kriterli karar verme (MCDM) yaklaşımı kullanılarak, araştırmada Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci (Fuzzy AHP) ve Bulanık DEMATEL yöntemleri entegre edilerek, yakıt tüketimi optimizasyonu, emisyon azaltımı, yük faktörü maksimizasyonu ve eğitimde çevresel farkındalık gibi yedi temel kriterin göreli önemi ve karşılıklı etkileşimleri analiz edilmiştir. Veriler, yükleme uzmanları, kargo yöneticileri ve sürdürülebilirlik uzmanlarından oluşan dokuz sektör uzmanı ile yapılan yapılandırılmış ikili karşılaştırmalar ve etki derecelendirmeleri yoluyla toplanmıştır. Fuzzy AHP sonuçları, yakıt tüketimi optimizasyonunu (ağırlık: 0.3728) ve emisyon azaltım potansiyelini (ağırlık: 0.3126) en kritik faktörler olarak belirlemiştir. DEMATEL analizinde ise bu kriterlerin aynı zamanda diğer sürdürülebilirlik boyutlarını etkileyen temel nedensel etkenler olduğu ortaya konmuştur. Buna karşılık, dijital planlama ve eğitim farkındalığı gibi kriterler daha tepkisel (etkilenen) olarak sınıflandırılmış ve sonuç grubu içerisinde yer almıştır. Bu çalışmanın özgünlüğü, yük planlamasını stratejik bir sürdürülebilirlik aracı olarak ele alması ve öncelik ile etki boyutlarını eş zamanlı değerlendiren entegre bulanık yöntem uygulamasıyla hem kuramsal katkı hem de uygulamaya dönük içgörüler sunmasıdır.
Sürdürülebilir Hava Kargo Operasyonları Yükleme Uzmanı Kararları Bulanık AHP Bulanık DEMATEL Operasyonel Sürdürülebilirlik Havacılık Yönetimi
This study aims to evaluate and prioritize sustainability-related factors influenced by loadmaster decisions in air cargo operations, with a particular focus on optimizing operational performance and environmental outcomes. Using a hybrid fuzzy multi-criteria decision-making (MCDM) approach, the research integrates Fuzzy Analytic Hierarchy Process (Fuzzy AHP) and Fuzzy DEMATEL to assess the relative importance and interdependencies among seven key criteria, including fuel consumption optimization, emission reduction, load factor maximization, and environmental awareness in training. Data were collected through structured pairwise comparisons and influence ratings from nine industry experts, including loadmasters, cargo managers, and sustainability specialists. The Fuzzy AHP results identified fuel consumption optimization (weight: 0.3728) and emission reduction potential (weight: 0.3126) as the most critical factors, while the DEMATEL analysis revealed that these criteria also function as core causal drivers influencing other sustainability dimensions. In contrast, factors such as digital planning and training awareness were identified as more reactive, falling into the effect group. The novelty of this study lies in its operational focus on load planning as a strategic sustainability lever, and its application of an integrated fuzzy methodology to provide a dual perspective of priority and influence, offering both theoretical advancement and actionable insights for enhancing sustainable air cargo practices.
Sustainable Air Cargo Operations Loadmaster Decision-Making Fuzzy AHP Fuzzy DEMATEL Operational Sustainability Aviation Management
Çalışmam için gerekli etik belgesi alınmıştır.
Destekleyen bir kurum bulunmamaktadır.
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Hava Taşımacılığı ve Nakliye Hizmetleri |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 22 Ekim 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Ekim 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Haziran 2025 |
| Kabul Tarihi | 29 Eylül 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 2 |