INCENTIVES AS A FISCAL POLICY TOOL IN RENEWABLE ENERGY PRODUCTION: EXPERIENCES OF A NUMBER OF SELECTED EUROPEAN COUNTRIES AND TURKEY

Yıl 2017, , 59 - 76, 30.01.2017

Semih Şen

https://doi.org/10.15637/jlecon.185

Öz

One of the basic conditions for the continuity of economic activities is that energy demand is
affordable. A major part of the energy demand is provided by fossil sources. However, fossil resources
60
create many external and environmental costs. On the other hand, renewable energy sources are
environmentally friendly and economic resources. Indeed, countries benefit from renewable sources at
varying levels in energy production. For example; Developed European countries such as Denmark,
Sweden, Norway, Finland and Germany have become prominent countries in this respect. When the
success of these countries is examined, their incentive policy towards renewable energy production is
remarkable. Turkey, which is an advantageous country in terms of renewable resources but cannot
benefit sufficiently, may be expected to show interest in the incentive experiences of renewable energy
generation of the countries handled in the study. In this context, the role of incentives as instruments
of fiscal policy in increasing renewable energy production is examined and the incentives applied to
renewable energy in Turkey are compared with those in Denmark, Sweden, Norway, Finland and
Germany.

Anahtar Kelimeler

Renewable Energy, Fiscal Policy, Incentives, Environmental Economic

YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİMİNDE MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK TEŞVİKLER: SEÇİLMİŞ BAZI AVRUPA ÜLKELERİNİN DENEYİMLERİ VE TÜRKİYE

Öz

İktisadi faaliyetlerin devam edebilmesinin temel koşullarından biri, enerji talebinin
karşılanabilir olmasıdır. Enerji talebinin önemli kısmı fosil kaynaklardan sağlanmaktadır. Ancak, fosil
kaynaklar, çevresel ve ekonomik birçok dışsal maliyet oluşturmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları
ise, çevre ile barışık ve ekonomik kaynaklardır. Nitekim ülkeler, enerji üretiminde çeşitli yoğunlukta
yenilenebilir kaynaklardan faydalanmaktadırlar. Örneğin; Danimarka, İsveç, Norveç, Finlandiya ve
Almanya gibi gelişmiş Avrupa ülkeleri bu açıdan öne çıkan ülkeler olmuştur. Bu ülkelerin başarıları
incelendiğinde, yenilenebilir enerji üretimine yönelik teşvik politikaları dikkat çekmektedir.
Yenilenebilir kaynaklar açısından avantajlı bir ülke olan, fakat yeterince faydalanamayan Türkiye’nin
çalışmada ele alınan ülkelerin yenilenebilir enerji üretimindeki teşvik deneyimlerine ilgi göstermesi
beklenebilir. Bu kapsamda, yenilebilir enerji üretiminin arttırılmasında maliye politikası aracı olarak
teşviklerin rolü incelenmiş ve Türkiye’de yenilenebilir enerjiye yönelik uygulanmakta olan teşvikler,
Danimarka, İsveç, Norveç, Finlandiya ve Almanya’daki uygulamalar ile karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yenilenebilir Enerji, Maliye Politikası, Teşvikler, Çevre Ekonomisi

Kaynakça

• Acaroğlu, M. (2003), Alternatif Enerji Kaynakları, Atlas Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Akova, İ. (2008), Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Aslani, A., Naaranoja M., ve Wong K. V., “Strategic Analysis of Diffusion of Renewable Energy in the Nordic Countries”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, No.22, 2013.
• Bakraktar, A. (2015), “Renewable Energy Regulations & İncentives in Turkey”, EPDK. Brown, P. (2013), “European Union Wind and Solar Electricity Policies: Overview and Considerations”, CRS Report for Congress, https://www.fas.org/sgp/crs/row/R43176.pdf, (Erişim Tarihi: 08.09.2016).
• Brown, L. R. (2003). Eko-Ekonomi: Dünya İçin Yeni Bir Ekonomi Kurmak, Çev. Yeşim Erkan, TEMA Yayınları, İstanbul. Deloitte, (2010), “New Life for Renewable Energy Resources: Renewable Energy Policies and Expectations”, The Energy and Natural Resources Indrusrty.
• Directive 2001/77EC, (2001), “Of The European Parliment and of the Council of 27 September 2001 on the promotion of Electricity Produced from Renewable Energy Sources in the Internal Electricity Market, http://faolex.fao.org/docs/pdf/eur40867.pdf., (Erişim Tarihi: 11.06.2016).
• Doğan, M. (2011), “Enerji Kullanımının Coğrafi Çevre Üzerindeki Etkileri”, Marmara Coğrafya Dergisi, (23), 36-52.
• Eser, L. Y. ve Polat, S. (2015), “Elektrik Üretiminde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımına Yönelik Teşvikler: Türkiye ve İskandinav Ülkeleri Uygulamaları”,
• Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, (12), 201-225.
• Gedik, H ve Eraksoy, H. (2013), “Renewable Energy: A Quick Guide to Turkish Regulatory Framework”, http://www.gedikeraksoy.com/publications/Renewable_Energy_Legislation.pdf, (Erişim Tarihi: 30.01.2017).
• Giray, F., Koban, E. ve Gerçek A. (1998), Avrupa Birliği ve Türkiye’de Yatırımlara ve İhracata Yönelik Vergi Teşvikleri ve Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi, Minerva Ofset, Bursa.
• Goel, M. (2005), Energy Resources and Global Warming, Allied Publishers, New Delhi. Güzel, S. (2015), Avrupa Birliği ve Türkiye’de Kobilere Yönelik Ar-Ge Teşvikleri: Bursa Uygulaması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Giray, F. (2016), Vergi Teşvik Sistemi ve Uygulamaları, Yenilenmiş 3. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
• KPMG (2015), “Taxes and Incentives for Renewable Energy”, KPMG International, https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/pdf/2015/09/taxes-and-incentives-2015- web-v2.pdf, (Erişim Tarihi: 01.07.2016).
• Karaca, C. ve Erdoğdu, M. (2012), “Türkiye’de Rüzgâr Çiftliklerinden Elektrik Üretilmesiyle Sağlanabilecek Çevresel ve Ekonomik Kazançlar”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 12(23), 156-188.
• Kaya, D. and Kılıç, F. Ç. (2012), “Renewable Energies and Their Subsidies in Turkey and Some EU Countries- Germany as a Special Example”, J. Int. Enviromental Application & Sccience, 7(1), 114-127.
• Koç, E. ve Kaya, K. (2015) “Enerji Kaynakları- Yenilenebilir Enerji Durumu”, Mühendis ve Makina Dergisi, 56(668), 36-47.
• Lehtovaara, M., Karvonen, M. and Kassi, T. (2013), “The Role of Energy Support Schemes in Renewable Energy Market Penetration”, International Journal of Renewable and Sustainable Energy, 2(2), 30-40.
• IRENA (2007), “Renewables for Heating and Cooling”, https://www.iea.org/textbase/npsum/Renewables_Heating_Cooling07SUM.pdf., (Erişim Tarihi: 20.10.2016).
• IRENA (2012), “30 Years of Policies for Wind Energy: Lessons from 12 Wind Energy Markets”, International Renewable Energy Agency Report, https://www.irena.org/DocumentDownloads/Publications/IRENA_GWEC_WindRepo rt_Full.pdf, (Erişim Tarihi: 10.08.2016).
• IRENA (2015), “Renewable Energy and Jobs”, International Renewable Energy Agency Annual Review, http://www.irena.org/DocumentDownloads/Publications/IRENA_RE_Jobs_Annual_Review_2015.pdf, (Erişim Tarihi: 03.01.2017).
• IRENA (2016), “Renewable Energy and Jobs”, International Renewable Energy Agency Annual Review, http://www.irena.org/DocumentDownloads/Publications/IRENA_RE_Jobs_Annual_R eview_2016.pdf, (Erişim Tarihi: 03.01.2017).
• İstanbul Ticaret Odası (2007), Enerji Sektörünün Geleceği, Alternatif Enerji Kaynakları ve Türkiye’nin Önündeki Fırsatlar, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• İstanbul Ticaret Odası (2012), Yatırımlarda Devlet Yardımları, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul. İsveç Enerji İçin Çöp İthal Ediyor (21.06.2015), http://www.hurriyet.com.tr/isvec-enerji-icin- cop-ithal-ediyor-29317422, (Erişim Tarihi 24.06.2016).
• Öztürk, H. (2013), Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Birsen Yayınevi, İstanbul. Pınar, A. (2010), Maliye Politikası, 3. Baskı, Naturel Yayınları, Ankara.
• Rutovitz, J. and Atherson, A. (2009) “Energy Sectors Job To 2030: A Global Analysis, Institute For Sustainable Futures”, http://www.greenpeace.org/brasil/PageFiles/3751/energy-sector-jobs-to-2030.pdf., (Erişim Tarihi: 17.09.2010).
• Selen, U. (2011), Maliye Politikası Aracı Olarak Teşvik Uygulamaları, Ekin Yayınevi, Bursa. Şen, Z. (2002), Temiz Enerji ve Kaynakları, Su Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Şen, H. ve Sağbaş, İ. (2015), Vergi Teorisi ve Politikası, Kalkan Offset, Ankara.
• TC. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı (14.11.2012), “2013 Yılı Bütçe Sunumu”, 14.11.2012.,
• http://www.enerji.gov.tr/File/path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fB%C3%BCt%C3%A7e+Konu%C5%9Fmas%C4%B1%2f2013_Plan_ve_Butce_Komisyonu_Konusmasi.pdf, (Erişim Tarihi: 27.06.2016).
• Tepe, B. ve Ardıyok, Ş. (2004), “Devlete Yeni Rol: Regülasyon”, Amme İdaresi Dergisi, 37(1), 105-130.
• Tuncer G. ve Eskibalcı, M. F. (2003), “Türkiye Enerji Hammaddeleri Potansiyelinin Değerlendirilebilirliği”, İstanbul Üniv. Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, 16(1), 81-92.
• Türkyılmaz, O. (2014). “Türkiye’nin Enerji Görünümü”, TMMOB, http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/4f41d798f50a3c8_ek.pdf?tipi=2&turu, (Erişim Tarihi, 11.11.2016).
• Uluatam, E. (2010), “Yenilenebilir Enerji Teşvikleri”, Ekonomik Forum, http://www.tobb.org.tr/AvrupaBirligiDairesi/Dokumanlar/Raporlar/YenilenebilirEnerj iTesvikleri.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2016).
• Yılmaz, M. (2012), “Türkiye’nin Enerji Potansiyeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Açısından Önemi”, Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 4(2), 33-54.
• Yılmaz, S. A. (2014), Yeşil İşler ve Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Alanındaki Potansiyeli, T.C. Kalkınma Bakanlığı Yayını, Ankara, 2014.
• Yücel, F. B. (1994), Enerji Ekonomisi, Febel Yayım, İstanbul. 18/5/2005 Tarih ve 25819 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretim Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun.