BORSA İSTANBUL ENDEKSLERİNİN BİRBİRİYLE BAĞININ KEŞFİ

Yıl 2018, , 191 - 202, 26.10.2018

Turan Kocabıyık , Türker Teker

https://doi.org/10.15637/jlecon.269

Öz

Finans ve iktisadi alanlarda nedensellik analizleri değişkenler arasında uzun dönem ilişkiyi ölçmek üzere sıkça kullanılan yöntemlerdir. Borsaların birbirini etkileme gücü ile ilgili hem Dünya’da hem de Türkiye’de çokça çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda farklı ülke borsalarının önemli endeksleri arasındaki ilişki ölçülmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada ise Borsa İstanbul’un kendi içinde borsa endekslerinin birbirini etkileyip etkilemediği, etkileşim varsa hangi endekslerin eş yönlü hangi endekslerin zıt yönlü hareket ettiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu yönüyle çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul’da yer alan önemli endeksler arasında nedensellik ilişkisi olup olmadığını keşfetmektir. Araştırmada Borsa İstanbul 100 endeksi ile yine pay piyasası endekslerinden; Borsa İstanbul 30 Endeksi, Tüm Endeks, Mali Endeks, Sınai Endeks ve Hizmetler Endeksi araştırmaya dahil edilmiştir. Çalışmada Borsa İstanbul endekslerinin 2010-2017 yılları arasındaki günlük kapanış verilerinden yararlanılmıştır. Seçilen 6 endeksin verilerine önce birim kök testi uygulanmıştır. Serilerin tamamı düzey değerlerinde durağan değilken birinci derece farkları durağan hale gelmiştir. Dolayısıyla serilere Johansen Eşbütünleşme metodolojisi uygulanmıştır. Modelin gecikme uzunluğu 3 bulunmuş ve Johansen Eşbütünleşme testi yapılmıştır. 1 eşbütünleşik vektöre rastlanmıştır. Vektör hata düzeltme modeli ile de endeksler arası ilişki detaylı biçimde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Borsa İstanbul, Nedensellik, Johansen, VECM

DETECTION OF INTERDEPENDENCE AMONG BORSA ISTANBUL STOCK EXCHANGES

Öz

Causality analysis in finance and economic areas are frequently used to measure the long-term relationship between variables. Both in the World and in Turkey, there are many studies about the power of interdependence among stock markets. In these studies, it was tried to measure the relation between important indices of different countries’ stock markets. In this study, it has been tried to determine whether the stock market indices within the Istanbul Stock Exchange have interdependence and which indice shave opposite direction or which indices have same direction. 192ort his reason, it is thought that this research will contribute to the literature.

The purpose of this study is to discover whether there is a causal relationship between the important indices in the Istanbul Stock Exchange. Istanbul Stock Exchange 100 index (XU100)and some other stock indices such as; BIST All Shares Index(XUTUM), Istanbul Stock Exchange 30 Index(XU030), Financial Index(XUMAL), Industrial Index(XUSIN)and Services Index(XUHIZ)were included in the survey.Daily closing data between the years 2010-2017 of Istanbul Stock Exchange indices were used in the study.Firstly, unit root tests were applied to 6 time series data.First differences became stationary when all of the series were not stationary at level values.Hence, Johansen cointegration methodology was applied to the series. Thelagorder of the model was found 3 and Johansen Cointegration test was performed.1 cointegrated vector is encountered. The relationship between indices has been examined in detail by Vector Error Correction Model.

Anahtar Kelimeler

Borsa Istanbul, Causality, Johansen, VECM

Kaynakça

• Borsa İstanbul. (tarih yok). Eylül 26, 2018 tarihinde Borsa İstanbul A.Ş Web Sitesi: http://www.borsaistanbul.com/kurumsal/borsa-istanbul-hakkinda/hakkimizda adresinden alındı
• BOZTOSUN, D., & ÇELİK, T. (2011). Türkiye Borsasının Avrupa Borsaları ile Eşbütünleşme Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 16 (1), 147-162.
• ÇELİK, T., & BOZTOSUN, D. (2010). Türkiye Borsası ile Asya Ülkeleri Borsaları Arasındaki Entegrasyon İlişkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 0 (36), 57-71.
• ELMAS, B. (2013). İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Hesaplanan Endeksler Arası İlişkiler. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 2 (5), 21-34.
• ŞAHİN, Ö., ÖNCÜ, M. A., & SAKARYA, Ş. (2015). Bist 100 ve Kurumsal Yönetim Endeksi Volatilitelerinin Karşılaştırmalı Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi , 16 (2), 107-126.
• YILDIZ, S. (2015). Katılım 30 Endeksi İle BİST 100 Endeksi’nin Performanslarının Değerlendirilmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi (606), 41-54.